Nieuws

Suzie en de kunst van citizen science

article_published_on_label
9 mei 2017

Het onderzoek naar natuur en biodiversiteit is voor een groot deel afhankelijk van citizen science, ofwel onderzoek dat in zijn geheel of gedeeltelijk door amateurs of niet-professionele wetenschappers wordt uitgevoerd. En onderzoek dat niet via de reguliere wetenschappelijke kanalen wordt gedaan, kan heel goed via niet-reguliere kanalen worden gecommuniceerd. De Wageningse onderzoekers Bas Breman, Arnold van Vliet en Wies Vullings riepen hiervoor de hulp in van Suzie.

Citizen science kent een aantal belangrijke onderdelen die nauw met elkaar verbonden zijn (vandaar dat de onderzoekers liever spreken van het ‘systeem citizen science’): het doen en registreren van waarnemingen, de analyse ervan, het gebruik ervan en verdienen eraan, en de communicatie erover. De kracht van het systeem zit onder andere in de meerwaarde voor het beleid, want de door vrijwilligers verzamelde data zijn onmisbaar voor (internationale) rapportages en de onderbouwing van het natuurbeleid. Maar ook de economische waarde ervan is groot, want met een relatief geringe investering wordt veel kennis vergaard. Daarnaast worden de waarnemingen ook voor de wetenschap steeds belangrijker en heeft het een belangrijke maatschappelijke meerwaarde.

Voor de communicatie over citizen science hebben de onderzoekers ‘Suzie’ ingeschakeld. Suzie is een dynamische infographic die uitlegt dat Nederland weliswaar een fantastisch systeem heeft met vrijwillige waarnemers, maar dat dit systeem ook kwetsbaar is. Suzie legt uit dat er ruim 100.000 vrijwillige natuurwaarnemers zijn die samen goed zijn voor meer dan zes miljoen waarnemingen per jaar over meer dan 22.000 soorten planten en dieren. Rapportages van de overheid aan de EU zijn voor zo’n 95 procent gebaseerd op deze vrijwillige waarnemingen. Daarmee wordt zo’n 90 procent aan kosten bespaard.

Het systeem is echter kwetsbaar. Het is lastig om nieuwe, jonge vrijwilligers te vinden, en door de grote diversiteit aan organisaties, data en experts is het ook lastig elkaar te vinden. Bestaande data worden nog te weinig benut, en er ontbreken ook nog relevante data. Om het systeem te versterken pleiten de onderzoekers dan ook voor een intensievere begeleiding van de vrijwilligers en meer gebruikmaking van nieuwe technologieën en media. Ook moet er gewerkt worden aan meer kruisbestuiving tussen organisaties en experts en kunnen de data creatiever gebruikt worden.