Organisatie

In dit team (16 medewerkers) richten we ons op:

• Het analyseren van de samenstelling van levensmiddelen, diervoeders en meststoffen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan toegevoegde stikstofvervangers in melkproducten, extra vocht in vlees en bepaalde vetten in diervoeders.
• Het opsporen van fraude door middel van zogenaamde analytische vingerafdrukken. Die kunnen we bepalen door geavanceerde analysetechnieken te combineren met statistiek. Zo zien we bijvoorbeeld of een ei wel echt biologisch is, of boerenkaas echt gemaakt is van rauwe melk en wat de herkomst van een partij cacaobonen is.

Daarnaast zijn we Nationaal Referentie Laboratorium (NRL) voor Melk en melkproducten en Watergehalte in pluimveevlees, wat onder andere inhoudt dat we vergelijkend onderzoek uitvoeren om de kwaliteit van analyses bij uitvoerende laboratoria te borgen. Dit doen we ook voor stikstof en fosfor in dierlijke mest, al is daar geen officieel NRL voor.

Naast het analytische werk, voeren we ook deskwerk uit naar traceerbaarheid in productieketens en waar die keten kwetsbaar is voor fraude. Traceerbaarheidsinformatie is immers essentieel om de veiligheid en kwaliteit van levensmiddelen te kunnen garanderen.

Type werkzaamheden

De analyse van productsamenstellingen gebeurt veelal middels klassiek nat-chemische analyses, HPLC-UV, GC-FID. Het maken van analytische vingerafdrukken (HPLC, GC, MS en spectroscopische technieken) combineren we met multivariate statistiek om uitspraken te doen over de echtheid van producten. Van de spectroscopische technieken hebben we zowel varianten in het lab staan als varianten die op locatie gebruikt kunnen worden.

In dit team werken we aan alle typen stoffen, van de contaminanten zoals bijv. de dioxines, PCBs, pesticiden, planttoxinen (o.a. tropaan alkaloïden (TAs), pyrrolizidine alkaloïden (PAs) en lectinen), alle schelpdier-, vis en blauwalgtoxinen en de zware metalen tot aan dierbehandelingsmiddelen zoals bijv. de antibiotica, benzimidazolen, benzodiazepinen, groeibevorderaars (zowel steroïden als groeihormonen) en de NSAIDs.

Om deze stoffen te detecteren maken we gebruik van cel- en enzym assays (bioassays) en van (multiplex) sneltesten die meestal zijn gebaseerd op specifieke antilichamen (biosensoren). Dergelijke eenvoudige sneltesten zijn vergelijkbaar met de thuis zelftesten voor het vaststellen van corona en zwangerschap. Deze bioassays en biosensoren worden grotendeels in huis of in samenwerking ontwikkeld.

Type werkzaamheden

Zowel de ontwikkeling als de toepassing van bioassays en biosensoren zijn laboratorium werkzaamheden. Dit zijn o.a. celkweek, eigen productie en karakterisering van antilichamen, enzym assays opzetten, maken van zelftesten met of zonder cassette, monsterextracties, monsterzuivering middels kolommen, indampen gezuiverde monsterextracten ten behoeve van (screenings)analyse met een bioassay of een biosensor. Rapportage van de analyseresultaten (monsteruitslagen).

In deze teams (totaal 50 medewerkers) doen we onderzoek naar dierbehandelingsmiddelen en analyseren (verboden) dierbehandelingsmiddelen en -residuen in voedsel, diervoeder en dierlijk gerelateerde monsters. Daarnaast kijken we ook naar o.a. de verspreiding en effecten van dierbehandelingsmiddelen in o.a. water, bodem en mest. Ook onderzoeken we het effect van natuurlijke diervoederadditieven, zoals kruiden, op de gezondheid van dieren.

De teams Animal Drugs voeren meerdere taken uit:

• Het uitvoeren van monster analyses en forensisch onderzoek voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) op het gebied van (residuen van) dierbehandelingsmiddelen.
• Het ontwikkelen van brede screeningsmethoden, zowel stofgroepspecifiek als op basis van het verboden of ongewenste effect (bioassays)
• Het adviseren van (inter)nationale overheden als referentielaboratorium voor dierbehandelingsmiddelen
• Het adviseren aan de overheid bij incidenten

Type werkzaamheden

De basis van het werk in onze teams ligt in de analytische chemie. We doen dit voornamelijk door middel van HR-MS en LC-MS. Daarnaast verbeteren en ontwikkelen we nieuwe analysemethodes en modellen. We voeren ook literatuuronderzoek uit om de rapportage en de analyseresultaten te verbeteren.

In dit team (25 medewerkers) kijken we naar residuen van groeibevorderaars in voedsel, voer en milieu monsters. Dit doen wij met analytische technieken zoals Massaspectrometrie vooraf gegaan door vloeistof- of gas chromatografie. We werken ook aan de analyse van drugs in milieu, supplementen en voeding.

Tevens vervullen wij de rol als Europese Unie Referentie Laboratorium voor groeibevorderaars. In deze rol coördineren wij het onderzoek, organiseren rondzendtesten, denken mee over wet- en regelgeving op het gebied van groeibevorderaars.

Een relatief nieuw onderwerp voor ons is de analyse van eiwitten en peptiden met LC-MS/MS. Dit doen wij voor groeihormonen maar ook bv voor allergenen.

MAVIS (30 medewerkers) is een afkorting van Monsterontvangst, Administratie, Voorbehandeling, Inkoop en Systemen. Al deze onderdelen faciliteren vanuit hun eigen expertise het onderzoek binnen WFSR.

Monsterontvangst, Administratie en Voorbehandeling

Hier worden alle monsters in ontvangst genomen. Nadat deze gecontroleerd zijn volgt de intake en worden de gegevens vastgelegd in ons Laboratorium Informatie en Management Systeem (LIMS). De monsters zijn dan klaar om in behandeling genomen te worden.

De eerste stap, de Voorbehandeling, vindt plaats op de monsterkamer. Hier werken ongeveer twintig mensen. Deze prepareren de monsters zo dat ze geschikt zijn voor verdere analyse op de labs. Het gaat dan om het nemen van een juist deelmonster, het malen, en vervolgens wegen/afvullen in voor het laboratorium geschikte emballage. Op de administratie werken twee tot drie medewerkers aan de handmatige administratieve slagen en controles.

Inkoop

Deze afdeling bestaat uit twee medewerkers. Één deel van het werk bestaat uit het beheren van het inkoopproces voor met name de verbruiksartikelen. Het andere deel is dat de medewerkers door hun goede relaties met gebruikers en leveranciers kunnen meedenken en adviseren, tijdens ontwikkelings of verbetertracten, in de selectie, aanschaf en onderhoud van allerhande hulpmiddelen en apparatuur.

Systemen

Binnen WFSR maken we gebruik van een heel aantal applicaties die ons proces faciliteren. De belangrijkste hiervan is ons LIMS. Technisch en functioneel beheer van deze applicaties wordt gedaan door een viertal medewerkers. Vaak in samenwerking met leveranciers en FB. Deze laatste is de IT afdeling van de WUR. Technisch inhoudelijke kennis gecombineerd met een goed begrip van de processen en eigenaardigheden van een onderzoeks/laboratorium omgeving is wat deze afdeling kenmerkt.

Jan-Willem Schut

Teamleider

In dit team (20 medewerkers) zijn we gespecialiseerd in het opsporen van toxinen (gifstoffen) die voorkomen in voedselproducten en veevoer. Het gaat specifiek om toxinen die geproduceerd worden door schimmels, algen en planten en die een mogelijk risico vormen voor de gezondheid van mens en dier.

Type werkzaamheden

Met behulp van chemische technieken (chromatografie en massaspectrometrie) meten we of er toxinen aanwezig zijn in voedingsmiddelen en diervoerders. Als deze toxinen worden gemeten dan bepalen we of de concentraties aan deze toxinen niet hoger zijn dan wettelijk is toegestaan.

Daarnaast doen we onderzoek naar het verbeteren van de analysemethoden zodat we steeds betrouwbaarder toxinen kunnen meten. Naast toxinen die wettelijk gereguleerd zijn, kunnen we met geavanceerde apparatuur ook nieuwe toxinen opsporen en identificeren.

Het team Natuurlijke Toxinen is het Nationaal en Europees Referentie Laboratorium voor de analyse van mycotoxinen en plant toxinen en het Nationaal Referentie Laboratorium voor fycotoxinen.

In dit team (25 medewerkers) voeren we jaarlijks een groot aantal analyses uit van gewasbeschermingsmiddelen en pesticiden in levensmiddelen, grondstoffen daarvoor en diervoeders. We kijken bijvoorbeeld naar groente en fruit, maar ook naar versproducten die via containertransport van buiten Europa via de haven van Rotterdam of via Nederlandse vliegvelden Europa binnenkomen. Voor monsters van versproducten zoals groente, fruit en verschillende importproducten zijn zeer korte rapportagetermijnen. Iedere dag rapporteren we resultaten die gebruikt worden voor het bewaken van de voedselveiligheid in Nederland, maar ook Europa.

Om de korte rapportagetermijn te borgen, zijn een duidelijke werkwijze, voldoende apparatuur en goede organisatie van belang. Wij werken dan ook aan methode ontwikkeling waarin we bestaande analysemethoden verbeteren en nieuwe methoden ontwikkelen.

Type werkzaamheden

We zijn in bezit van targeted multi-residu methoden op basis van chromatografie met tandem massa spectrometrie (LC-MS/MS, GC-MS/MS). Hiermee kunnen we honderden bestrijdingsmiddelen in één analyse gedetecteren. Daarnaast maken we veel gebruik van non-target full scan screeningsmethoden op basis van GC-hoge resolutie MS en LC-hoge resolutie MS, en van specifieke single residumethoden. Voor onze analyses werken we met QuECheRS voorbewerking. Dit is een zeer efficiënte en gemakkelijke manier om onze monsters voor te bewerken voor de verschillende analyses.

Ook worden ieder jaar gewasbeschermingsproducten getest aan de hand van niet-destructieve methodes, zoals NMR en FT-IR.

In dit team (25 medewerkers) doen we onderzoek aan pesticiden in de voedselketen, waar deze stoffen vóórkomen in het milieu en zich verspreiden en ophopen in mens en dier. We onderzoeken nieuwe methoden om pesticiden op te sporen, zowel middelen en hun metabolieten die zijn toegestaan als middelen die niet of niet meer zijn toegestaan in de Europese Unie.

De focus ligt op de analyse van dierlijke producten, zoals vlees, melk en eieren en op analyse van humane materialen, zoals urine, ontlasting en bloed. Om veilig te kunnen werken met deze biologische materialen hebben wij een BSL-II laboratorium.

Innovatie is zeer belangrijk voor ons team. Samen met andere teams van WFSR werken we dan ook hard aan nieuwe technieken. Ook voeren we veel onderzoek uit in (inter)nationale onderzoeksconsortia waarin deelnemers uit heel Europa samenwerken om kennis te ontwikkelen over risico's van chemicaliën. Zo werken we mee aan het ontwikkelen van nieuwe methoden zoals suspect screening en non-target screening, en aan methodes voor analyse van nieuwe monstermaterialen, zoals bloed-spots en siliconen polsbandjes. Deze methodes zullen worden gebruikt om te bepalen in welke mate mensen worden blootgesteld aan pesticiden.

Type werkzaamheden

We werken met targeted multi-residu methoden op basis van chromatografie met tandem massa spectrometrie (LC-MS/MS, GC-MS/MS), waarmee we honderden bestrijdingsmiddelen in één analyse kunnen detecteren. Daarnaast gebruiken we non-target full scan screeningsmethoden op basis van GC-hoge resolutie MS en LC-hoge resolutie MS, en specifieke single residumethoden.

De data die we genereren met de hoge resolutie MS-systemen is complex. Om deze data te analyseren, worden werkwijzen ontwikkeld waarbij geavanceerde software wordt gebruikt.

Ons team coördineert ook de taken van het Nederlands Referentielaboratorium pesticiden. Dit betekent dat we samenwerken met andere referentielaboratoria in Europa, om de kwaliteit van het pesticiden onderzoek te borgen.

In dit team (13 medewerkers) onderzoeken we (mogelijke) negatieve effecten van stoffen in voeding op de gezondheid van mensen. Elke stof is toxisch, mits hoog genoeg gedoseerd, maar sommige stoffen leiden al bij extreem lage concentraties tot gezondheidsproblemen. Onze primaire taak is om vast te stellen welke stoffen toxicologisch een gevaar vormen, vanaf welke concentraties, en via welk(e) mechanisme(n).

Type werkzaamheden

Toxiciteit is een schadelijke interactie tussen een stof en een organisme. Soms staat de stof (of stofklasse, zoals PFAS) centraal in onze werkzaamheden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij dossierbeoordelingen. Dat adviserende werk gebeurt op basis van verzamelde experimentele gegevens.

Ontwikkeling van methodes waarmee bijvoorbeeld een specifiek toxisch effect reproduceerbaar vastgesteld kan worden voor een heel scala aan stoffen (screening). En dat liefst zonder gebruik te maken van proefdieren.

Ons onderzoek gaat in de praktijk vaak om het beantwoorden van twee vragen:

• Wat is de impact van een stof op mogelijke targets in de mens (physiology based dynamics)?
• Wat doet het organisme met de stof, in termen van opname, verdeling, afbraak en uitscheiding (physiology based kinetics)

Teamleider

Arie van der Bent

In dit team (30 medewerkers) onderzoeken we een groot scala aan organisch-chemische verontreinigingen die in voedsel en veevoeder voor kunnen komen. We voeren analyses uit om te identificeren welke organische stoffen voorkomen en hoeveel. Daarnaast ontwikkelen we analytische methoden voor nieuwe stoffen en verbeteren we bestaande methodes.

Diverse groepen verontreinigingen komen onbedoeld via de bodem, lucht of oppervlakte- en grondwater in de voedselketen terecht. Denk hier aan micro- en nanoplastics en aan PFAS.

Een bijzonder categorie stoffen zijn dioxines; een verzamelnaam voor een grote groep zeer giftige stoffen die ontstaan tijdens onvolledige verbranding en die in het milieu slecht afbreken. Als er grote branden zijn op fabrieksterreinen, dan krijgen we direct daarna monsters uit het gebied binnen om te analyseren. Onze analyses kunnen ertoe leiden dat boeren wordt geadviseerd de koeien op stal te zetten.

Er zijn ook organische contaminanten die tijdens het industrieel verwerken of verpakken van veevoer en levensmiddelen ontstaan. Zo ontstaat bij het verhitten van levensmiddelen (denk aan het bakken van brood of frituren van aardappelen) een carcinogene stof, acrylamide.

Type werkzaamheden

De basis van het werk ligt in chemische analyses m.b.v. een breed scala aan massaspectrometrische technieken. Daarnaast verbeteren en ontwikkelen we nieuwe analysemethodes.

Teamleider

Jolanda Meijlis

In dit team (15 medewerkers) werken we aan drie typen stoffen die niet in de voedselketen thuishoren en waar de overheid actief op moet handhaven.

• Zware metalen. Denk bijvoorbeeld aan kwik of arseen wat via de bodem of water in de voedselketen terecht kan komen. We zijn voor zware metalen nationaal referentie laboratorium.
• Radioactieve stoffen. Een aantal radioactieve materialen komt van nature voor in bodem, water of atmosfeer, maar kunnen ophopen in planten en dieren en daarmee risico's voor de volksgezondheid vormen
• Voedseladditieven die niet of beperkt mogen worden toegevoegd aan levensmiddelen volgens de warenwet. Denk hierbij aan nitraat/nitriet of sulfiet.

Wij analyseren voortdurend allerlei voedsel- en veevoederproducten op de aanwezigheid van bovengenoemde stoffen om vast te stellen of deze producten voldoen aan de wettelijke normen. Daarnaast ontwikkelen we nieuwe analysemethoden en we verfijnen bestaande methoden om de chemische analyses in nieuwe matrices te kunnen uitvoeren.

Type werkzaamheden

De basis van het werk in ons team ligt in de chemische en radiochemische analyses. We doen dit door middel van ICP-MS, HPLC en stralingsapparatuur. Daarnaast verbeteren en ontwikkelen we nieuwe analysemethodes. We voeren ook deskwerk uit.

Dit team (24 medewerkers) werkt aan voedselveiligheidsvraagstukken in ons huidige en veranderende voedselsysteem. We richten ons op voedselveiligheidsaspecten van onze circulaire economie, het gebruik van nieuwe eiwitten en de effecten van klimaatverandering op de voedselveiligheid. Insecten zijn een voorbeeld van een circulaire nieuwe eiwitbron voor voedsel en diervoeder, waarbij we ons richten op het onderzoeken van voedselveiligheidsproblemen om deze in de toekomst te overwinnen.

Verder ontwikkelen we tools om de gevaren voor de voedselveiligheid in alle soorten voedselsystemen te voorspellen en te prioriteren. Dan hebben we experts die zich bezighouden met voedselveiligheidsvraagstukken die verband houden met genetische modificatie bij planten, dieren en micro-organismen. Om al dit werk te doen werken we samen met de verschillende labs binnen WFSR en andere partners in diverse soorten projecten, zoals PPS-projecten, EU-projecten en projecten voor de Nederlandse overheid.

Dit team(20 medewerkers) ontwikkelt nieuwe methoden en/of geaccrediteerde methoden voor Bacteriologie, AB-screening, Antimicrobiële Resistentie (AMR), testen op locatie en allergenendetectie.

Type werkzaamheden

Het werk is een combinatie van lab- en bureauwerk. Enkele interessante projecten waar we aan werken hebben betrekking op metagenomics; geautomatiseerde kolonietelling en moleculaire identificatie van allergenen.

Dit team (17 medewerkers) analyseert veel verschillende pathogenen en niet-pathogenen en doen AB-screening in slacht-, voedsel- en voermonsters. Het onderzoek vindt plaats in het kader van diervoeder- en voedselveiligheid voor de binnenlandse markt, import en export.

Type werkzaamheden

De werkzaamheden bestaan voornamelijk uit laboratoriumwerk, waarbij grote aantallen monsters worden onderzocht met behulp van klassieke microbiologie, moleculaire biologie en antibioticascreeningsmethoden met zeer efficiënte gevalideerde methoden/technieken.

Dagelijks testen wij producten op de mogelijke aanwezigheid van ziekteverwekkende bacteriën. Denk bijvoorbeeld aan Salmonella of Campylobacter in kip. Ook analyseren wij onze voeding op de aanwezigheid van bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica en doen wij antibioticascreening in monsters. Met ons onderzoek ondersteunen wij onder meer de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Teamleider

Francois van der Zanden

Dit team (14 medewerkers) en we analyseren veel verschillende pathogenen en niet-pathogenen in voedsel- en diervoedermonsters. Het onderzoek vindt plaats in het kader van diervoeder- en voedselveiligheid voor de binnenlandse markt, import en export.

Type werkzaamheden

De werkzaamheden bestaan voornamelijk uit laboratoriumwerk, waarbij grote aantallen producten worden onderzocht met behulp van de klassieke microbiologie en moleculaire biologie met zeer efficiënte gevalideerde methoden/technieken.

Teamleider

Jolande Heetesonne

Dit team (20 medewerkers) houdt zich bezig met virologisch onderzoek, visueel onderzoek, onderzoek naar genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s) en identificatie van diersoorten.

Type werkzaamheden

Een deel van ons werk bestaat uit routinematige analyses in opdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Hierbij moet je bijvoorbeeld denken aan monitoringprojecten in het kader van voedselveiligheid en monsteranalyses in het kader van de import en export van voedsel en diervoeders. Ook werken we aan het optimaliseren van methoden, kwaliteitsborging (validatie en accreditatie) en het verkennen van innovatieve technieken. Wij zijn het Nationaal Referentielaboratorium (NRL) voor door voedsel overgedragen virussen en het nationale expertisecentrum op dit domein.

Daarnaast zijn wij het NRL voor GGO’s in voeding en diervoeding en het NRL voor plantaardige eiwitten. Visual Technics werkt samen met GMO om deze schadelijke stoffen te identificeren.

Dit team (20 medewerkers) gebruikt datawetenschap en kunstmatige intelligentie om de gevaren voor de voedselveiligheid te onderzoeken op basis van grote hoeveelheden gegevens.

Type werkzaamheden

Dit omvat natuurlijke taalverwerking, mining van online datamining, (holistische) voorspellende risicomodellering, deep learning-analyse van microscopie en satellietbeelden, federatief AI-leren, verklaarbare AI, kennisgrafieken en grafische neurale netwerken, multivariate data-analyse, bio-informatica en metagenomica, en het bouwen van databases en dashboards voor interne en externe belanghebbenden. Ons laboratorium is de computer en onze krachtige computerclusters.

Wij werken aan veel interessante projecten. Deze kunnen gefinancierd worden door de Europese Commissie, maar we verrichten ook werkzaamheden voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en participeren in publiek-private projecten.