Gastblog Arctic: Schetsen met zonlicht door Udo Prinsen

Non-stop job

Doordat het 24 uur licht is in de zomerse poolnacht, vergeet je makkelijk de tijd en blijf je al snel wat lang hangen in de bar van het schip. Iemand die ik daar veel tegenkom is sociaal wetenschapper Machiel Lamers van Wageningen University. Hij vertelde mij dat het moeilijk is om te stoppen met werken, want zijn onderwerp is de expeditie zelf en de mensen aan boord. Machiel en zijn collega Linde van Bets bestuderen de organisatie van de expeditie, hoe alles reilt en zeilt aan boord van Ortelius. Wetenschap en toerisme worden in deze expeditie gecombineerd en iedereen aan boord is interessant voor hen, ook de crew en kapitein. De informatie die zij verzamelen is zeer nuttig voor de organisatoren, maar ook voor een touroperator als Ocean Wide Expeditions. Terwijl andere wetenschappers al enigszins ontspannen omdat hun doel al bereikt is zitten Machiel en Linde nog druk in gesprek met diverse mensen aan de bar, notitieblok in de aanslag.

Zitten en kijken

Vandaag wil ik een dag eens niet wandelen, maar samen met een groep wetenschappers van IMARES Texel een dag stilzitten en observeren. De walrusmensen (zo noem ik ze) staan allemaal klaar om als eerste in de zodiac te stappen naar het vaste land. Een grote groep walrussen ligt daar stomend en steunend op ze te wachten om geteld en geanalyseerd te worden. En ik mag met ze mee. Het lijkt me heerlijk, een dagje kijken, tekenen, pin-hole foto's maken. Het is prachtig weer en we hebben er zin in. Ik volg Sophie Brasseur en haar team de ladder af en stap in de zodiac.

IJsbeer!

Zodra we op het water zitten krijgen we bericht: er is een ijsbeer gesignaleerd in de buurt van de walrussen, en dat betekent dat we niet aan wal gaan. Een koude douche. Maar deze groep dierentellers en vogelaars zijn geharde natuursoldaten die elkaar afwisselen in een blikken bakje op het voordek van het schip om 24 uur per dag geen stern te missen, geen grote of kleine jager over te slaan. Ze schudden met hun schouders en besluiten de walrussen dan maar vanuit de boot te bestuderen.

Blijf positief

Deze positieve houding van de wetenschappers is besmettelijk en ik kan toch mijn fotografie ook aan boord van de zodiac voortzetten? Waarom niet, het levert vast bijzondere resultaten. We plakken een aantal camera’s vast op verschillende plekken in het bootje en laten de sluiters gedurende de hele dagtrip open staan. Het is een gok, maar beter iets dan niets en je leert er altijd weer wat van.

Walrusssenrel

De walrussen liggen er prachtig bij, kleine groepjes spelen in het water, een grote groep met jongen ligt op een schiereilandje. De stoom dampt van hun warmte logge lichamen, het ziet er relaxed en slaperig uit. Dan worden ze toch onrustig en begint de groep naar het water te bewegen. De één wakkert de onrust van de ander aan en zo rollen ze langs en over elkaar om maar bij het water te komen. Uitkijken is dit, want de kleine jongeren moeten niet verpletterd worden door de zware oudere dieren. Het geluid dat ze maken is intens, enorme snorkelende geluiden versmelten in het zware gesplat van het water.

Een varend laboratorium

Die avond neem ik wat tijd om het laboratorium aan boord van de Ortelius te bezoeken. Dit is het domein van alle wetenschappers en een opslagplek voor verzamelde data en instrumenten. Martine van de Heuvel-Greve van IMARES Yerseke en Andrea Sneekes van IMARES Den Helder voeren daar ook live experimenten uit. Zij bekijken kleine zeewezentjes met prachtige namen die ik persoonlijk maar moeilijk onthoud: Apherusa glacialis, Lysianassidae spec., Gammarus setosus en Lepidurus arcticus. Allemaal kleine waterinsecten waarvan er één voor mij wel heel bijzonder rondfladdert door de aquaria, Limacina helicina, een zeevlindertje. Op het eerste gezicht lijkt het een wat onhandige kikkervis, maar als je goed kijkt zie je prachtige transparante kleuren in zijn vleugeltjes. Een magisch fantasiebeestje.

Microstudie

Martine en Andrea onderzoeken wat de gevolgen zijn van menselijke invloeden op het leven van de verschillende mariene soorten. Ik moet zeggen dat ik wat geschokt ben als ik de vriendelijke wetenschapsdames met lieve glimlach kleine beestjes zie onderwerpen aan tests waar de rillingen van over je lijf lopen. Het gaat o.a. om de studie van gedrag onder verschillende temperaturen en het is belangrijk om te doen, zodat de soorten beter beschermd kunnen worden in de toekomst. Het leven onder water heeft invloed op het leven boven water, meer dan we denken.