Eerlijke handel met ontwikkelingslanden

Boeren in ontwikkelingslanden hebben vaak geen toegang tot de exportmarkt. Ze kunnen net genoeg voedsel verbouwen om in leven te blijven en kunnen de concurrentie met bedrijven uit rijkere landen niet aan. Wanneer ze de mogelijkheid krijgen om handel te drijven, verdienen ze hier vanwege de lage prijzen vaak nauwelijks aan.

Er bestaan organisaties die proberen eerlijke handel op te zetten in ontwikkelingslanden: de zogenaamde Fair Trade organisaties. Voorbeelden zijn Agrofair (van de Oké bananen), Max Havelaar en Kuyichi Jeans. Het is hen gelukt een plek op de markt te verwerven en boeren een kans te geven een beter bestaan op te bouwen. Fair Trade, of eerlijke handel, krijgt steeds meer bekendheid en begrip. De Nederlandse consument is bereid om eerlijke producten te kopen. Toch is er een verschil tussen wat mensen zeggen te willen en wat ze in de praktijk doen. De prijs en bekendheid van het keurmerk beïnvloeden bijvoorbeeld het gedrag van de consument.

Meer informatie over eerlijke handel.

Algemene bronnen

  • Fair Trade Federation
    De Fair Trade Federation (FTF) is een verbond van handelaren, verkopers en producenten die zich inzetten voor eerlijke lonen en goede arbeidsomstandigheden in ontwikkelingslanden. Op de website vind je achtergrondinformatie over de basisprincipes van Fair Trade.
  • Fair Trade in Ede
    Een rapport van de Wetenschapswinkel, een onderzoeksbureau van Wageningen UR, dat ondersteuning biedt bij de realisatie van onderzoeksprojecten. Dit rapport geeft een uitgebreide analyse van alle facetten van de wereldwinkel in Ede.
  • Where now for Fair trade?
    Over de toekomst van Fair Trade. Behandelt het “mainstreamen” van Fair trade, met de bijbehorende positieve en negatieve effecten
  • Fair Trade : het verhaal achter Max Havelaar-koffie, Oké-bananen en Kuyichi-jeans
    Boek van Frans van der Hoff en Nico Roozen, 2001, Van Gennep, Amsterdam (312 pag), ISBN: 90-5515-315-x. Het verhaal achter de introductie van Max Havelaar-koffie, Oké-bananen en Kuyichi-jeans: overwonnen moeilijkheden, geboekte resultaten en kansen voor de toekomst.
    Dit boek is aan te vragen via de bibliotheek van Wageningen University.
  • Max Havelaar
    Uitgebreide informatie over de producten, de uitgangspunten en de handelsvoorwaarden van het Max Havelaar keurmerk.

Invalshoeken

Hoe worden vraag en aanbod van Nederlandse Fair Trade organisaties op elkaar afgestemd?

Onderzoek hoe Nederlandse organisaties de verkoop van eerlijke producten uit ontwikkelingslanden in ons land promoten. Bezoek een Wereldwinkel bij jou in de buurt of benader Kuyichi Jeans. Onderzoek welke invloed de Nederlandse organisatie heeft op het ontwerp en de uitvoering van producten uit ontwikkelingslanden. Hoe behouden ze hun marktaandeel en langs welke kanalen worden de producten verhandeld?

Bronnen

  • Kuyichi
    Kleding die op een milieu en mens vriendelijke manier geproduceerd wordt. Informatie over het bedrijf, de ontwikkelingen in het gebruik van biologisch katoen, collecties en verkooppunten. Je kunt ze benaderen voor een interview. Je vindt hun contactgegevens op hun website.
  • Fair Trade
    Fair Trade: de organisatie, doelstellingen, producten en verkooppunten.
  • Agrofair
    Oké bananen en ander fruit: van productie tot consumptie.
  • Consumptie verplicht : een kleine sociologie van consumeren tussen vreten en geweten
    Een opstel over consumeren in het algemeen. Goed te gebruiken om meer inzicht te krijgen in hoe mensen consumeren.

Wat is de rol van Fair Trade organisaties bij het verbeteren van de productie en verhandeling van eerlijke producten?

Interview een expert, bijvoorbeeld iemand van een ontwikkelingsorganisatie, of doe een literatuuronderzoek. Zorg dat je concreet iets kunt vertellen over de vroegere en huidige situatie.

Je kunt het onderwerp verbreden met de vraag: Heeft de tussenkomst van Fair Trade organisaties ook nadelige effecten voor de zelfstandige handel in een land?

Bronnen
  • Schone kleding
    De landelijke India Werkgroep zet zich in voor kansarmen in India. Op de website is een verhaal te vinden over de slechte arbeidsomstandigheden van vrouwen die kleding maken.
  • Solidaridad
    Deze ontwikkelingsorganisatie heeft als doel ontwikkeling te bevorderen door eerlijke handel. Zij pleit voor een aanpak van ontwikkelingssamenwerking waarin boeren in ontwikkelingslanden niet afhankelijk zijn van schenkingen uit rijke landen.
  • Fair Trade
    Fair Trade: de organisatie, doelstellingen, producten en verkooppunten.

Wil een consument meer betalen voor een Oké-banaan?

Doe een consumentenonderzoek naar de interesse in en kennis naar eerlijke handel. Neem interviews af of houd een schriftelijke enquête. Probeer erachter te komen of mensen meer geld over hebben voor Fair Trade producten en welke keurmerken ze kennen en vertrouwen.

Bedenk van tevoren of je een grote doelgroep enkele vragen voor wilt leggen (bijvoorbeeld door een enquête) of dat je dieper ingaat op het koopgedrag van een kleinere groep (bijvoorbeeld door interviews). Bedenk ook welke mensen je wilt benaderen. Bij de buurtwinkel kom je wellicht een andere groep mensen tegen dan bij Albert Heijn of willekeurig op straat.

Bronnen
  • Basisboek enqueteren : handleiding voor het maken van een vragenlijst en het voorbereiden en afnemen van enquetes
    D.B. Baarda, M.P.M. de Goede en M. Kalmijn, 2007, ISBN: 9789001700096
    Dit boek is te vinden in de bibliotheek.
  • Basisboek open interviewen: praktische handleiding voor het voorbereiden en afnemen van open interviews
    D.B. Baarda, A.G.E. van der Meer-Middelburg, M.P.M. de Goede, 1996, ISBN: 9020727648
    Dit boek is te vinden in de bibliotheek.
  • Het ontwerpen van een onderzoek
    P.J.M. Verschuren en H. Doorewaard, 2000, ISBN: 905189886X
    Dit boek gaat over onderzoeksmethoden. Je vindt er bijvoorbeeld hoe je de doelgroep van je onderzoek kunt bepalen. Het boek is vrij uitgebreid en helder geschreven.
  • Goedewaar & Co
    Goede Waar & Co is een consumentenvereniging voor mens-, dier- en milieuvriendelijk (duurzaam) consumeren. Op de website vind je informatie over hoe je als consument milieuvriendelijke en verantwoorde producten kunt herkennen.

Je eigen eerlijke handelsketen opzetten

Zet zelf een (denkbeeldige) handelsketen op, van begin naar eindpunt. Voordat je kunt beginnen met het opzetten van je keten moet je een goed ondernemersplan hebben. Hiervoor is veel research nodig: je begint met bedenken welk product je zou willen verhandelen (bijvoorbeeld koffie, mango, spijkerbroeken, i-pods, enzovoort), je moet wat weten over regelgeving van handel, wat de voorwaarden voor eerlijke handel zijn, waar kun je dan het beste je grondstoffen vandaan halen, waar kun je die het beste verwerken en hoe komt je product uiteindelijk in Nederland. Onderbouw steeds goed waarom je bepaalde keuzes maakt.

Met alleen bedenken waar je product vandaan komt, ben je er nog niet. Een handelsketen moet ook winst maken (of op zijn minst geen verlies maken) anders kan hij niet bestaan. Je moet dus ook een begroting maken: tegen welke prijs koop ik mijn product in, wat zijn de kosten van verwerking en transport en voor welke prijs wil ik het hier uiteindelijk verkopen? Is de prijs die je uiteindelijk voor je product vraagt ook aantrekkelijk voor de consument?

Een aantal bekende Nederlanders doen wat met eerlijke handel, bijvoorbeeld Floortje Dessing (Nukuhiva winkels) en Katja Schuurman (Return to Sender). Misschien lukt het je om met één van hen een interview te krijgen. Zij kunnen je vast veel vertellen over hoe je het opzetten van een eerlijke keten moet aanpakken.

Bronnen
  • Return to Sender
    Return to Sender verkoopt bijzondere producten uit de armste gebieden van de wereld om die vervolgens te verkopen in Nederland. De gemaakte winst gaat terug naar lokale producenten en educatieve projecten. Return to Sender is een initiatief van Katja Schuurman en Tessa Vos.
  • Nukuhiva
    Floortje Dessing is de oprichtster van Nukuhiva, een nieuw winkelconcept: betrokken, verantwoord, maar ook leuk, hip en stylish. In haar winkels vind je de beste en hipste Fair Trade en Fair Wear kledingsmerken van dit moment.
  • Cradle to Cradle
    Het Cradle to Cradle concept is een nieuwe manier van duurzaam ontwerpen, met drie basisregels: afval = voedsel, de zon is de energiebron en met respect voor diversiteit.

Hoe Fair is Fair Trade?

Om het keurmerk Fair Trade te krijgen moet je als boer aan een heel aantal eisen voldoen. Logisch dat deze eisen door een onafhankelijk iemand gecontroleerd moeten worden, en dat hij daar een vergoeding voor vraagt. Maar kunnen kleine boeren het wel aan om deze controles te betalen? En wat kost het eigenlijk om aan deze eisen te voldoen? Doe onderzoek naar de effecten van Fair Trade en kom er achter dat deze niet altijd positief zijn. Schrijf je profielwerkstuk over de positieve gevolgen van Fair Trade, maar kijk ook vooral kritisch. Wat zou jij verbeteren aan het systeem rondom Fair Trade?

Bronnen

  • Keuringsdienst van Waarde - Bloemen

    Aflevering over Fair Trade bloemen uit Kenia. Wat is er dan eigenlijk mis met al die andere bloemen? Gaat het leven van de bloemenplukker niet over rozen?

  • With friends like these: the corporate response to Fair Trade coffee
    Is de kritiek op Fair trade wel terecht? Dit wetenschappelijke artikel gaat onder andere in op de kritiek van bestaande producenten op het merk Fair Trade en hoe deze producenten “Fair” Trade proberen na te streven. Het artikel is in het Engels. 

  • Time to turn
    Deze Nederlandse website gaat in op de eerlijkheid van Fair Trade. Ze bespreken verschillende meningen over de eerlijkheid van Fair Trade.
  • Fair Chain
    De oprichters van Fair Chain vinden dat Fair Trade nog niet ver genoeg gaat en bieden een alternatief merk dat nog meer voor (koffie) producenten wil opkomen. Op deze Nederlandse website vind je hun visie op eerlijke handel.