Checklist ecosysteemdiensten NKN
De diensten die de natuur levert, de zogeheten ecosysteemdiensten, worden onvoldoende benut als meekoppelkansen bij uitvoeringsprojecten voor waterveiligheid. Dat is jammer, want ecosysteemdiensten hebben vaak een economische en maatschappelijke meerwaarde. Met de Checklist ecosysteemdiensten NKN worden de perspectieven die de natuur biedt bij verschillende planalternatieven, volwaardig meegenomen in het planproces. Op deze manier kunnen inrichtingsvarianten worden ontwikkeld die de waterveiligheid vergroten en tegelijkertijd natuurdoelen nastreven.
De checklist maakt het mogelijk om in de planfase van waterveiligheidsprojecten de kansen voor natuur in de vorm van biodiversiteit en ecosysteemdiensten te herkennen, in kaart te brengen, te waarderen en te verzilveren. De tool kan breed worden toegepast in de planvoorbereiding van uitvoeringsprojecten. In opdracht van het programma Natuurlijk Kapitaal Nederland (NKN) van het Planbureau voor de Leefomgeving is de checklist ontwikkeld. NKN vloeit voort uit The Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB), een door de Europese Unie en de Verenigde Naties onderschreven initiatief dat licht werpt op de wereldwijde economische kosten van het verlies van biodiversiteit en ecosysteemdiensten.
Inrichtingsvarianten
Op basis van een concrete projectbeschrijving met gebiedsopgaven worden per planalternatief de kansen voor biodiversiteit en ecosysteemdiensten geïdentificeerd. De maatschappelijke, economische en ecologische baten van de ecosysteemdiensten worden gewaardeerd. Zo kunnen ze worden meegewogen bij vergelijking op effectiviteit, kosten en financieringsmogelijkheden, draagvlak en haalbaarheid. Wageningen Environmental Research beschikt over de daarvoor benodigde kennis. Na de besluitvormingsfase documenteert de checklist waarom welke inrichtingsvariant de voorkeur geniet. Vervolgens wordt met de tool vastgelegd welke belemmeringen er waren voor meekoppeling van natuur met waterveiligheid binnen het gekozen planalternatief.
Praktijk: Dijkversterking Eemshaven-Delfzijl
Voor de regio Eemsdelta wilde men niet alleen de dijk Eemshaven-Delfzijl versterken, maar ook de economie van het krimpgebied Noordoost-Groningen en de natuur van de Eems-Dollard. Tijdens het planproces is in korte tijd een inrichtingsvariant met voldoende draagvlak ontwikkeld die ook ecologische en economische perspectieven bood. Deze variant voorziet in een doorlaatbare buitendijk en een binnendijk met daartussen brak water. Dit biedt mogelijkheden voor aquacultuur, zoals de teelt van kokkels en andere schelpdieren en van zilte gewassen. Tussen de dubbele dijk vindt in een ander compartiment slibophoping plaats. Het slib kan worden gewonnen en gebruikt als grondstof voor dijken en kaden. Deze inrichtingsvariant kreeg de voorkeur en wordt verder uitgewerkt.