Nieuws

Landgebruiksplan moet conflicten tussen bewoners en wild voorkomen

article_published_on_label
25 september 2017

“Vroeger waren er geen grote landgebruiksconflicten. Dorpsbewoners konden zich vrij bewegen tussen plaatsen als Parakarungu, Kavimba en Mabele in het Chobe District in Noord Botswana. Nu kunnen ze dat niet meer door alle olifanten, het is te gevaarlijk. Er zijn in toenemende mate conflicten tussen mensen en het wild in de parken, tussen de samenleving en de dieren. De aantallen wilde dieren nemen toe, evenals de schade die door het wild wordt aangericht bij de boeren, waardoor wildrasters noodzakelijk zijn. We moeten weer terug naar de situatie van 1984.”

Dit hoor je vaak in gesprekken met mensen op het platteland in Chobe District, zegt Theo van der Sluis van Wageningen Environmental Research (Alterra). Chobe maakt deel uit van het KAZA Transfrontier Park, een grensoverschrijdend natuurgebied in Botswana, Namibië, Zambia, Zimbabwe en Angola. Zo’n 70 procent van Chobe is nationaal park en bosreservaat, 30 procent bestaat uit dorpsgronden met landbouw en andere economische activiteiten. Toerisme is na de diamantindustrie de belangrijkste economische activiteit in Botswana en een speerpunt van economische ontwikkeling. Het natuurgebied bevat belangrijke populaties olifanten, leeuwen en wilde honden. Er zijn zo’n 40.000 olifanten in Chobe en de populatie wilde honden is de grootste in Afrika. In het gebied bevindt zich echter ook een economisch belangrijk landbouwgebied, Pandamatenga, dat wel de 'broodmand van Botswana' wordt genoemd.

Conflicten tussen mensen en dieren

Chobe District wordt op dit moment geconfronteerd met een snelle ontwikkeling met grote risico’s voor het landgebruik: uitbreidende landbouw, commerciële irrigatie, een nieuwe brug naar Zambia... Conflicten tussen mensen en dieren nemen toe. Omdat de trofeejacht door toeristen verboden is, zijn er voor de lokale bevolking minder inkomsten van het wild. Wel kunnen olifanten in een nacht de hele oogst verwoesten, en wordt het vee gedood door leeuwen, wilde honden en hyena’s. Olifanten op weg naar de rivier laveren ’s nachts tussen de vrachtauto’s bij de grensovergang. Een perspectief voor de langere termijn ontbreekt. Dat is precies waar de schoen wringt. De vraag is: hoe kan de ontwikkeling van het gebied voor toerisme doorgaan, op zodanige wijze dat iedereen profiteert en de natuur beschermd blijft?

Geïntegreerd landgebruiksplan

“Op verzoek van de overheid van Botswana, en gefinancierd door de UNDP, het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties, hebben wij met een aantal collega’s in Botswana voor Chobe een geïntegreerd landgebruiksplan gemaakt,” zegt Theo van der Sluis. “Zonder zo’n plan is de ontwikkeling van Chobe op termijn onbeheersbaar en zullen bijvoorbeeld conflicten tussen dorpsgemeenschappen en het wild alleen maar toenemen. Het landgebruiksplan omvat een zonering die de Chobe Land Board helpt bij de uitgifte van land en vergunningen, en bepaalt waar bepaalde ontwikkelingen gefaciliteerd worden. Een langetermijnperspectief voor het toerisme is belangrijk, hierdoor kunnen op termijn méér mensen werk vinden in de toeristische sector dan in de landbouw. Commerciële landbouw in gebieden die belangrijk zijn voor de wildtrek wordt door de zonering voorkomen, en in andere gebieden wel mogelijk gemaakt, zodat conflicten verminderen. Via specifiek aangewezen gebieden voor kleinschalig toerisme kunnen ook lokale armere bevolkingsgroepen een grotere rol gaan spelen in deze sector. Uniek in onze aanpak (de 'Wageningen-aanpak’) is de integratie van informatie van verschillende schaalniveaus, in combinatie met de analyse van het landschapssysteem, het ontwikkelen van ontwikkelingsperspectieven voor de lange termijn, en het betrekken van alle relevante stakeholders.”

Landgebruiksplan moet conflicten tussen bewoners en wild voorkomen