Vergelijking boomkor en grote kuil ten behoeve van visstandbemonstering IJsselmeer en Markermeer 2012, 2019-2021

Samenvatting

In 2013 is in de openwatermonitoring van het IJsselmeer/Markermeer het standaardtuig de grote kuil vervangen door een nieuw tuig: de verhoogde boomkor. Voorafgaand aan deze tuigwissel is in 2012 in de weken voor de survey een experiment met vergelijkend vissen uitgevoerd, waarbij steeds direct na elkaar met de twee tuigen op dezelfde locatie is gevist. Op basis van die informatie is een conversiefactor bepaald, waarmee het vangstsucces in de grote kuil vertaald kon worden in een geschat vangstsucces in de verhoogde boomkor. Dit experiment was beperkt in omvang en tijd. Bovendien ving dit experiment weinig vissen, omdat 2012 een dieptepunt bleek te zijn qua bestandsomvang van veel bestanden. Alle conversiefactoren waren daarom met grote onzekerheid omgeven; in bijna geen geval week de relatie tussen het vangstsucces in de tuigen significant af van 1:1, maar dit kon dus ook veroorzaakt zijn door de grote onzekerheidsmarges in de geschatte relatie. In 2019, 2020 en 2021 zijn daarom opnieuw vergelijkende trekken uitgevoerd, waarbij tijdens de reguliere survey met de verhoogde boomkor een groot aantal locaties (meestal op een andere dag) ook met de grote kuil werden bemonsterd. Hiermee is getracht om de conversiefactor van 2012 te verbeteren. Na analyse van de gegevens is de belangrijkste conclusie dat het in 2019, 2020 en 2021 niet gelukt is om de grotekuilvisserij van 2012 en eerder na te bootsen: het relatieve vangstsucces in de grote kuil (ten opzichte van in de boomkor) is in de jaren 2019-2021 gemiddeld veel lager dan die in 2012 (met name voor bodemsoorten als pos en grondels) en het verschil werd groter in latere jaren. De vraag waarom het verschil in vangstsucces door de jaren heen toenam is niet eenvoudig te verklaren. De meest waarschijnlijke verklaring is het verschil in ervaring tussen schippers: De schipper van 2012 was de enige was met langdurige ervaring met de grote kuil en de drie opeenvolgende schippers hadden steeds minder ervaring - maar steeds meer ervaring met de boomkorvisserij. De grote kuil is een notoir lastig tuig om mee te vissen en deze resultaten bevestigen de correctheid van het genomen besluit om in de openwatermonitoring over te stappen naar een vistuig waarmee eenvoudiger gestandaardiseerd bemonsterd kan worden. Een met de jaren iets toenemende gemiddelde vaarsnelheid heeft de verschillen waarschijnlijk versterkt. De gegevens van 2019-2021 zullen niet gebruikt kunnen worden om de conversiefactoren van 2012 te verbeteren.