Nieuws

Zeven Vidi-beurzen voor Wageningse wetenschappers

Published on
1 juli 2022

Waarom kunnen sommige planten heel veel Selenium opnemen? Doen overheden wel wat ze beloven wat betreft klimaatbeleid? En wat voor geheimen geven de zuignappen van zeekatten prijs? Een greep uit de zeven Wageningse onderzoeksvragen die door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) zijn gehonoreerd met een Vidi-beurs.

Zeven onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) krijgen ieder een bedrag van 800.000 euro van de NWO. Met deze Vidi-financiering kunnen zij een eigen, vernieuwende onderzoekslijn ontwikkelen en een onderzoeksgroep opzetten.

Ervaren onderzoekers

De Wageningse laureaten die deze onderzoeksvragen indienden hebben ervaring opgedaan en eerder succesvol onderzoek verricht. Daardoor kwamen zij voor deze Vidi-beurs in aanmerking. Vidi maakt samen met de Veni- en Vici-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma (voorheen: de Vernieuwingsimpuls). Binnen het Talentprogramma zijn onderzoekers vrij om hun eigen onderwerp voor financiering in te dienen. Zij gaan het geldbedrag de komende vijf jaar in hun vakgebied besteden.

NWO selecteerde de onderzoekers op basis van de kwaliteit van de onderzoeker, het innovatieve karakter van het onderzoek, de verwachte wetenschappelijke impact van het onderzoeksvoorstel en mogelijkheden voor kennisbenutting.

In totaal hebben 101 ervaren onderzoekers aan Nederlandse universiteiten een Vidi-beurs van NWO gekregen. Dit zijn alle Wageningse onderzoeken:

Hoge ambities, trage implementatie? Monitoren en evalueren van klimaatadaptatie in een politiek sensitieve omgeving

Dr. G.R. Biesbroek

Aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering is onvermijdelijk. Daarom formuleren overheden over de hele wereld ambitieuze doelstellingen. Maar hoe weten we of overheden ook echt doen wat ze beloven? Hoe weten we wanneer en hoeveel er moet worden bijgestuurd? Het monitoren en evalueren van klimaatadaptatie is hiervoor cruciaal, maar blijkt in de praktijk nauwelijks van de grond te komen. Dit project onderzoekt welke politiek-bestuurlijke mechanismen het ontwikkelen en uitvoeren van klimaatadaptatie evaluatie zo lastig maken, en ontwerpt politiek sensitieve oplossingen om deze belemmeringen te doorbreken.

Voorbij de grens: slimme luchtcirculatiestrategieën voor verbeterde licht- en energiegebruiksefficiëntie in gecontroleerde omgeving landbouw

Dr SRM Vialet-Chabrand

Een goed groeiend gewas verbruikt zoveel CO2 dat de lage CO2-diffusiesnelheid in de omringende laag stilstaande lucht in vergelijking met het gebruik van de bladeren de fotosynthese kan beperken. Tot nu toe was CO2-dosering in de kas de belangrijkste oplossing om de beschikbaarheid van CO2 voor fotosynthese te vergroten. Echter om in 2040 een CO2-neutrale kas te hebben, is een andere aanpak nodig. Door meer fundamentele kennis over hoe geforceerde luchtcirculatie binnen een bladerdek van een gewas hoge en homogene CO2-niveaus bij de plant kan waarborgen, zal de fotosynthese verbeteren en een hoge gewasopbrengst mogelijk maken met minder CO2-dosering.

De zuignappen van de zeekat onthuld

Dr. G.J. Amador

In minder dan één tiende seconde hecht een zeekat zich met veel kleine zuignappen aan zijn prooi met behulp van zijn zachte en sterke tentakels. Door te bestuderen hoe deze dieren zich snel en flexibel hechten aan verschillende objecten en oppervlaktes dragen onderzoekers bij aan het begrijpen van hun evolutie en leren ze hoe ze betere synthetische grijpers kunnen ontwikkelen voor toepassingen in robots met zachte oppervlakken en landbouw.

Leven op de grens: ontrafelen van de geheimen van selenium hyperaccumulator planten

Dr. A. van der Ent

Sommige plantensoorten kunnen uitzonderlijk hoge concentraties selenium opnemen, maar de mechanistische basis van dit fascinerende natuurverschijnsel is grotendeels onbekend. Het doel van dit onderzoek is om de ecologie, fysiologie en moleculaire biologie van selenium hyperaccumulatie, als model voor recente adaptatie van planten aan een zeer selectief milieu, in kaart te brengen en te doorgronden. Deze informatie kan gebruikt worden in de toekomst om het selenium gehalte in gewassen te verbeteren om selenium deficiëntie in mensen aan te pakken.

Schakelen tussen mens en mug: mechanismen achter de transmissie en evolutie van virussen

Dr. Ir. J.J. Fros

Door muggen overgedragen virussen repliceren afwisselend in mensen en muggen. Deze virussen hebben genetische kenmerken ontwikkeld die optimaal zijn voor replicatie in gewervelde gastheren, maar suboptimaal voor replicatie in muggen. Dit project verheldert de moleculaire mechanismen in muggen op die replicatie van de relatief slecht aangepaste virussen in bedwang houden. De bevindingen breiden onze kennis over virusevolutie en immuniteit van ongewervelde dieren tegen virussen uit. Dit kan leiden tot gastheer-specifieke manipulatie van virusreplicatie en nieuwe manieren om de transmissie van door muggen overgedragen virussen te blokkeren.

Hoe kan zuurstof het atmosferische CO2 signaal ontrafelen?

Dr. I.T. Luijkx

Het klimaat verandert door toenemende hoeveelheden koolstofdioxide (CO2) in onze atmosfeer. Dit onderzoek gaat metingen van zuurstof benutten om beter te begrijpen welk deel van de gemeten CO2 signalen in noordwest Europa afkomstig zijn van de verbranding van fossiele brandstoffen en welk deel van de biosfeer. Dit geeft belangrijke nieuwe informatie die nodig is om te bepalen hoeveel de temperatuur in de toekomst zal stijgen, wat zeer relevant is tijdens de energietransitie om de doelen van het klimaatakkoord van Parijs te bereiken.

Computergestuurd schatgraven in de chemie van de plant

Dr. M.H. Medema

Planten produceren een grote diversiteit aan waardevolle stoffen die ze gebruiken om zich te verdedigen tegen ziekteverwekkers en herbivoren, en om nuttige micro-organismen te rekruteren. Deze stoffen vormen een belangrijke bron van medicijnen en gewasbeschermingsmiddelen. Het vermogen om ze te produceren ligt opgeslagen in specifieke sets genen. Door slimme computeralgoritmes te ontwerpen willen de onderzoekers zulke genen en hun onderlinge relaties in kaart brengen, om zodoende nieuwe bio synthetische routes te ontdekken, uit te vinden welke moleculen erdoor geproduceerd worden, en te analyseren hoe ze ontstaan en veranderen gedurende de evolutie van plantensoorten.