Wageningse klimaatexperts reflecteren op klimaattop

Tim van Hattum, die vanuit Nederland de COP27 volgde, keek uit naar oplossingen voor het klimaatprobleem. Maar kwam bedrogen uit. “De overall conclusie is teleurstellend. Er zijn geen concrete afspraken gemaakt over hoe de 1,5 graad doelstelling gehaald gaat worden. De focus lag op het schadefonds. Belangrijkste is ervoor te zorgen dat volop geïnvesteerd wordt om de schade zoveel mogelijk te beperken. De echt belangrijke afspraken zijn weer vooruitgeschoven naar volgend jaar. En die tijd hebben we niet.”

Toch ziet Van Hattum ook lichtpuntjes: “Er is steeds meer aandacht voor het belang van natuur als oplossing voor het klimaatprobleem. De klimaat- en biodiversiteitscrisis moeten in samenhang worden aangepakt. Naast het drastisch terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen is er steeds meer aandacht voor bescherming en herstel van natuur.”

Voedselsysteem

Een ander lichtpuntje: de rol van het voedselsysteem staat voor het eerst prominent op de agenda, vertelt Van Hattum: “Het voedselsysteem draagt voor een belangrijk deel bij aan de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Een transitie van ons wereldwijde voedselsysteem is daarmee een essentieel onderdeel van de oplossing. WUR presenteerde op de COP onze visie op een natuurpositief voedselsysteem. Zowel de rol van voedselsysteem als nature-based oplossingen gaan een steeds belangrijke rol spelen op de komende COP’s en WUR is daarbij een van de ‘thought leaders’.”

Tenslotte staat volgens van Hattum klimaatadaptatie steeds hoger op de internationale agenda. “De gevolgen van klimaatverandering zijn inmiddels wereldwijd zichtbaar. Er is kennis en geld nodig om de weerbaarheid van steden en de landbouw voor klimaatextremen wereldwijd te verbeteren. Het aanpassen aan toenemende weersextremen is, naast het drastisch terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, urgent. Ook daar spelen nature-based oplossingen een prominente rol. De natuur is onze eerste verdedigingslinie tegen klimaatextremen.”

Link tussen klimaat, water, voedsel en biodiversiteit

Ivo Demmers was zelf fysiek aanwezig in Egypte. Hij gaf in zijn blog voorafgaand aan COP27 al aan dat hij met name de link tussen klimaat, water, voedsel en biodiversiteit in acties die uit de COP voortkomen wil versterken. Demmers: "Samen met het Asian Mega Deltas programma van CGIAR belichtten we het belang van transities in delta’s die die drie elementen met elkaar verbinden. Dit was een prachtige, echt interactieve sessie."

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Over het algemeen werd de relatie tussen klimaat en voedselsystemen in veel sessies en gesprekken gelegd. Wat er op je bord ligt beïnvloedt het klimaat en vice versa. Maar niet iedereen was ervan overtuigd dat de relatie verder moest gaan dan de link met ‘landbouw’. Er werd stevig gelobbyd om niet alleen Food Systems, maar ook het aspect van ‘veerkracht’ (resilience) terug te laten komen in de resultaten van deze COP27.”

Veerkracht

Onder resilience, veerkracht dus, wordt ook de bijdrage van voedselsystemen aan mitigatie (tegengaan van klimaatverandering) meegenomen, gaat Demmers verder: “Op meerdere momenten werd stil gestaan bij de mogelijkheden en noodzaak om met landbouw ook extra koolstof in de bodem vast te leggen (o.a. door Johan Rockstrom in COP27 side event: Delivering climate resilient food systems during multiple crises and fragility en COP27 side event: Climate- and Water-Smart Agriculture: From the Netherlands and Egypt to the World). Water zou daarvoor wel eens een belangrijke beperkende factor kunnen zijn, zo werd duidelijk in een sessie waar de link met de UN Water Conference in 2023 centraal stond.”

Wat Demmers verder opviel was dat de rol van jeugd groter was geworden en dat deze herkenbaar was in veel sessies. “Het vertrouwen in de jeugd bij lokale overheden is nog niet voldoende volgens Stephen Bright Sakwa (COP27 side event: Youth Initiatives in Nature-based Solutions). Maar zijn collega Samantha Natumanya uit het team Bees4hope (finalist Nature Based Solutions Challenge) riep de jeugd op om toch niet bij de pakken neer te zitten en hoop te putten uit hetgeen er al wel gebeurt.”