Leraren opleiden in Coronatijd

That is, most of the students of the current cohort had almost no physical contact with their pupils. Fortunately, it appeared that our student could develop all kinds of teacher skills by developing and executing online lessons at their schools. In this article, we interview one of the students who obtained his second degree teachers license in Geography, Bryan Nijkamp, and who did his internship at Etty Hillesum Lyceum in Deventer, and his supervisor, Maarten van Mierlo. Maarten even decided to hire Bryan as a Geography teacher after the summer. The central question in the conversation was how Bryan managed to develop himself to a competent teacher in times of Corona.
The remainder of the article is in Dutch.

Leraren opleiden in Corona tijd...een terugblik op het afgelopen semester

Het einde van het cursus jaar is in zicht. Voor het eerst ronden studenten onze minor educatie af terwijl zij nauwelijks fysiek voor de klas gestaan hebben, laat staan voor een groep van 30 leerlingen. We kunnen terugblikken op een bijzonder semester waarin studenten via online lessen toch op verschillende manieren een nuttige bijdrage bleken te kunnen leveren aan het leren van de leerlingen. Sterker nog, meer studenten dan we toen verwachtten, hebben zich toch tot startbekwame leraren kunnen ontwikkelen. In dit nieuwsbericht geven we een van die studenten en zijn begeleider het woord. Het gaat om Bryan Nijkamp, die nu zijn aardrijkskundebevoegdheid behaald heeft en na de zomer aan de slag kan gaan op zijn stageschool (het Etty Hillesum Lyceum in Deventer) en zijn begeleider Maarten van Mierlo. De vraag die in ons gesprek centraal stond was: ‘Hoe heeft Bryan zich in deze tijd tot startbekwame leraar kunnen ontwikkelen’?

Bryan beet het spits af door aan te geven dat het aanvankelijk wel een hele uitdaging was om online lessen te geven: ‘Je mist immers het zicht op de leerlingen doordat je in feite tegen een zwart scherm aan kijkt en hen niet in de ogen kan kijken’. Toch probeerde hij vanaf het begin toch wel om zicht te krijgen op verschillen tussen leerlingen en daar iets mee te doen. Bijvoorbeeld door het ingeleverde werk te bekijken en daar feedback op te geven of door leerlingen tijdens de les aan het woord te laten. Maarten voegt hieraan toe dat Bryan toch in de online leeromgeving contact heeft weten te leggen met de leerlingen en een veilige omgeving heeft weten te creëren: ‘Hij is altijd georganiseerd en doelgericht, blijft vriendelijk en rustig ook als er even iets misgaat en heeft een positieve houding t.o.v. leerlingen.’ Volgens Maarten zal deze houding zich straks, als Bryan wél voor de groep zal staan, zich zeker uit betalen. ‘Als je duidelijk bent en leerlingen merken dat je je best voor hen doet en ze altijd bij je terecht kunnen, dan dwing je daarmee waardering en respect af’.  Vandaar dat Maarten er vanuit gaat dat het met het klassenmanagement wel goed zal komen, naarmate Bryan daar meer ervaring in opdoet en als starter voldoende begeleiding blijft krijgen. Gelukkig zit dat wel goed op het Etty Hillesum Lyceum. En ook al is Maarten straks geen begeleider meer, hij zal klaar blijven staan voor vragen.

Bryan zegt ook nog: ‘..terwijl je aan de ene kant echt een deel mist, zijn er ook zaken bijgekomen. Bijvoorbeeld de technische ict vaardigheden die je nodig hebt om een les goed te structureren’. Dat is natuurlijk waar en kan ook in de ‘normale’ klassensituatie van pas komen. Verder geven beide heren aan dat online lesgeven leraren, meer dan anders, dwingt om hun lessen heel duidelijk te structureren. Zoals Maarten aangeeft: ‘Hoe duidelijker een les in elkaar zit, hoe makkelijker een leraar de regie kan voeren en hoe minder leerlingen de kans hebben om buiten de paden te wandelen. Bryan is dit goed gelukt en echte wanorde heb ik in zijn lessen dan ook nooit gezien’. Bryan beaamt dit : ‘Het is van belang dat je direct aan het begin van de les de doelen en het programma duidelijk neerzet en dat je spelregels uitlegt en hanteert voor een soepele interactie’.

Zelfs in de online wereld bleek het toch mogelijk om interactieve lessen te maken en leerlingen te stimuleren om mee te doen en hen waar nodig aan te spreken op hun verantwoordelijkheid. Bryan: ‘Tijdens een debat les heb ik bijvoorbeeld rollen verdeeld en daarbij een duidelijke instructie meegegeven, waardoor het makkelijker werd bij te sturen wanneer ik de groepjes in de verschillende break out rooms bezocht’.

Straks, als de scholen weer echt open gaan zal Bryan zijn tanden moeten zetten in klassen management. Maarten zegt alle vertrouwen te hebben dat Bryan dit zal leren ‘De klassendynamiek komt er straks bij waardoor het sturen van de interactie wat lastiger zal zijn dan van achter de laptop. Voordeel is dat je erbij bent en dus snel kan inspelen op wat er gebeurt. Voordeel is ook dat het gestructureerd werken als is in-getraind en Bryan dus meer aandacht aan de groepsdynamiek kan schenken dan wellicht bij andere starters het geval is’.

Bryan geeft aan ook veel aan de cursussen van de minor te hebben gehad. Hij noemt bijvoorbeeld de praktische opdrachten waarbij theorie in de praktijk werd toegepast en die hem hielpen om zijn lessen goed voor te bereiden. Ook de intervisie met vak genoten of juist mensen die een ander vak gaven heeft hij als nuttig ervaren; ‘Je krijgt zich op wat er op andere scholen speelt en hoe anderen bepaalde problemen aanpakken’. Bepaalde theorieën hebben indruk gemaakt. Bijvoorbeeld de welbekende Roos van Leary waarmee je kan reflecteren op hoe je je opstelt ten opzichte van de klas en welke effecten dat kan hebben. Maar zonder Maarten was het allemaal een ander verhaal geweest. Bryan: ‘Zonder goede begeleiding was ik niet zover gekomen. Door zoveel feedback te krijgen op de lessen en telkens weer andere zaken te verbeteren heb ik in een korte tijd veel kunnen leren’.

Het leertraject van Bryan is exemplarisch voor dat van vele andere studenten die deze periode de minor hebben gevolgd. En hoewel sommigen ervoor kiezen toch nog een verlengde stage te volgen om nog net wat meer ervaring op te doen om zo zelfverzekerder voor de klas te kunnen staan, is het het overgrote deel van de studenten gelukt om de minor succesvol af te ronden. Petje af voor hen en hun begeleiders.