Verbindend Landschap Heelsums Beekdal

De werkgroep Verbindend Landschap is een van de tien werkgroepen ontstaan n.a.v. van de Streekconferentie Heelsums Beekdal, in 2018 georganiseerd door Natuurmonumenten. De werkgroep bestaat uit betrokken bewoners die zich inzetten voor verbetering van de natuurwaarden in het Heelsums Beekdal.

Conclusies

Herstel en verbetering van de beeklopen en de bijbehorende aquatische ecologie hangt samen met de watervoerendheid van de beken. Het verlagen van grondwateronttrekking ten behoeve van drinkwater bovenstrooms, en de papierfabriek aan de monding van de beek kan mogelijk de watervoerendheid garanderen.

Bestaande ecologische structuren zoals oevers, houtwallen, bossages en verschillende type graslanden uitbreiden, aanleggen en onderling verbinden vraagt om een visie en samenwerking tussen de verschillende terreineigenaren.

Met behoud van bedrijvigheid kan de inrichting en het beheer van de beekloop en de omliggende graslanden worden aangepast. Hierdoor verbeterd de waterbergende capaciteit en vinden meer soorten een leefgebied. Tevens kunnen obstakels zoals duikers, sluizen en dammen uit de beek worden verwijderd of aangepast zodat migrerende vissoorten weer doorgang vinden.

Vervangen van hekwerk voor houtwallen, struweel en plas-dras zones is een reële optie die tevens doorgang voor zoogdieren zoals herten, bevers en dassen creëert. Het aanpassen van bemestings- en begrazingsregimes kan tot significante natuurwinst leiden, zeker in de nabijheid van de beek. Natuur inclusief boeren in combinatie met kringlooplandbouw biedt kansen voor de natuur en is ook beter verenigbaar met het kleinschalige landschappelijke karakter van het Heelsum Beekdal.

Middels subsidieregelingen kan mogelijk kostenneutraal aan herinrichting en beheer van de beek worden bijgedragen. De werkgroep en andere vrijwilligers kunnen hierbij helpen.

Het volledige inrichting en beheeradvies staat hiernaast onder downloads.

Onderzoeksvragen

• Waar liggen kansen voor herstel en verbetering van de beeklopen en aquatische ecologie?
• Wat zijn concrete mogelijkheden voor bestaande bedrijven en grondeigenaren om de kwaliteit van natuur en landschap te versterken?
• Wat zijn concrete economische en bedrijfsmatige perspectieven voor een meer extensieve en natuur-inclusieve vorm van het agrarisch bedrijf in het gebied?

Twee studenten teams hebben een inventarisatie van het gebied gemaakt en alle betrokken partijen geïnterviewd. Een MSc Studente Forest and Nature conservationheeft een onderzoek naar de haalbaarheid van verschillende scenario’s voor natuurontwikkeling uitgevoerd. Een onderzoeker van Wageningen Environmental Research heeft a.d.h.v. alle beschikbare informatie een inrichtings- en beheersplan geschreven dat concrete maatregelen voorstelt en deze aan subsidiestromen koppelt. De projectleider van dit Wetenschapswinkelproject zorgde voor aansluiting bij de huidige gebiedsontwikkelingen en de relaties met betrokken instanties.

De terreineigenaren en de werkgroep kunnen op basis van het wetenschapswinkel rapport kiezen voor robuust wetenschappelijk onderbouwde maatregelen en samen tot een werkplan komen dat leidt tot verbetering van de natuurkwaliteit in het Heelsums Beekdal. Het project kan worden gezien als een pilot die kan leiden tot navolging op andere locaties binnen de beekdalen van de Gemeentes Renkum, Wageningen en Ede.