News
"Gezonder eten tijdens de zwangerschap? Geef vrouwen zélf regie in het stellen van hun doelen"
Een gezonde voeding tijdens de zwangerschap is enorm belangrijk voor moeder en kind. Wat je eet als je zwanger bent, heeft direct invloed op de gezondheid en groei van je baby. Het zorgt voor een betere ontwikkeling, verkleint de kans op te vroeg geboren worden en een laag geboortegewicht, en legt zelfs de basis voor hoe gezond je kind later zal zijn. Toch is het, om verschillende redenen, lastig voor veel zwangere vrouwen om gezonde voedingskeuzes te maken. Renske van Lonkhuijzen, PhD onderzoeker aan de Wageningen Universiteit, onderzocht een nieuwe aanpak waarbij vrouwen door middel van empowerment werken aan wat ze eten tijdens de zwangerschap.
Waarom is gezond eten tijdens de zwangerschap zo belangrijk?
"Tijdens de zwangerschap heeft je lichaam extra voedingsstoffen nodig om je baby goed te laten groeien," legt van Lonkhuijzen uit. "Vitamine D, foliumzuur, jodium, ijzer en calcium zijn bijvoorbeeld heel belangrijk. Te weinig hiervan kan problemen veroorzaken."
Het Voedingscentrum en de Gezondheidsraad hebben speciale adviezen opgesteld voor zwangere vrouwen. "Deze adviezen zijn er niet voor niets," benadrukt van Lonkhuijzen. "We weten uit onderzoek dat wat je eet tijdens de zwangerschap niet alleen invloed heeft op je gezondheid en de zwangerschap zelf, maar ook op de gezondheid van je kind in de toekomst. Niet goed genoeg eten tijdens de zwangerschap kan bijvoorbeeld leiden tot een hogere kans op langdurige ziekten en overgewicht bij het kind later in het leven."
Uit recent onderzoek blijkt dat Nederlandse zwangere vrouwen vaak te weinig fruit, groenten en vis eten, terwijl ze juist te veel alcohol, suikerhoudende dranken en zout binnenkrijgen. "Juist daarom is goede begeleiding rond voeding tijdens de zwangerschap zo belangrijk," zegt van Lonkhuijzen.
Een nieuwe benadering
"Tot nu toe waren veel voedingsprogramma's vooral gericht op voorlichting." vertelt van Lonkhuijzen. "Een expert vertelt je wat goed voor je is en hoopt dat je je gedrag aanpast. In ons programma kozen we voor meer vrijheid. We begonnen met de vraag: waar wil de zwangere vrouw het over hebben? Deze aanpak waarbij de vrouw zelf meer te zeggen heeft is, zeker als het gaat om voeding, nieuw."
Het onderzoek volgde 342 zwangere vrouwen in Nederland. De vrouwen werden verdeeld in twee groepen: een groep die meedeed aan het ‘Power 4 Gezond Zwanger’ programma en een groep die de gewone zwangerschapszorg kreeg.
"Het Power 4 Gezond Zwanger programma gaf zwangere vrouwen vier extra gesprekken over voeding met verloskundigen en diëtisten met een empowerment insteek," legt van Lonkhuijzen uit. "We zagen dat de kwaliteit van het eten in de programmagroep duidelijk verbeterde vergeleken met de andere groep, vooral bij het eten van vis en de inname van jodium en vitamine D."
Persoonlijke ervaring als drijfveer
Tijdens het onderzoek was van Lonkhuijzen zelf zwanger, wat haar veel inzicht gaf. "Die ervaring heeft mij laten zien hoeveel er op je afkomt. Ik had eerst last van extreme misselijkheid, daarna hevige eetlust, en kreeg ook zwangerschapsdiabetes. Ik weet nu uit eigen ervaring hoeveel druk je kunt voelen om alles goed te doen." Die persoonlijke ervaring maakte het programma voor haar nog waardevoller. "Ik ben trots op Power 4 Gezond Zwanger omdat we, naar ik hoop, vrouwen hebben geholpen zonder ze extra druk op te leggen."
Eigen regie centraal
Het bijzondere aan Power 4 Gezond Zwanger is dat vrouwen zelf de touwtjes in handen krijgen. "We wilden dat vrouwen zelf konden beslissen waarover ze wilden praten," zegt van Lonkhuijzen. "Er was veel ruimte voor hun eigen behoeften, wensen en wat hen motiveert."
Een opvallende uitkomst was dat het programma vrouwen ook hielp met meer duidelijkheid over gewichtstoename tijdens de zwangerschap. "We zagen dat vrouwen, ongeacht hun achtergrond, vaak onzeker waren over hun gewichtstoename. Het programma hielp hen om daar meer grip op te krijgen."
Samenwerking tussen professionals
Een ander belangrijk onderdeel van het programma was de samenwerking tussen verloskundigen en diëtisten. "De verloskundige is voor veel zwangeren iemand die ze vertrouwen," vertelt van Lonkhuijzen. "In ons programma vulden verloskundigen en diëtisten elkaar aan. De verloskundige legde een basis, en de diëtist gaf meer specifieke voedingsadviezen."
Deze aanpak past bij het streven om voedingsadvies een vast onderdeel te maken van de zwangerschapszorg. "We hopen dat vrouwen het minder spannend vinden om naar een diëtist te gaan tijdens de zwangerschap. Een bezoek aan de diëtist is niet alleen nuttig als er een medisch probleem is, maar juist ook om te voorkomen dat er problemen ontstaan. De diëtist kan je helpen bij alle voedingsvragen tijdens deze bijzondere periode."
Toekomst van het programma
Ondanks de goede resultaten is de toekomst van het programma nog onzeker. "We proberen geld te vinden om door te gaan met meer onderzoek en om het programma breder in te zetten," zegt van Lonkhuijzen. "Maar dit wordt moeilijker doordat er weinig geld beschikbaar is voor preventieve zorg en doordat zwangeren momenteel hun eigen risico moeten betalen voor een bezoek aan de diëtist."
Toch blijft van Lonkhuijzen positief over de invloed van haar onderzoek. "Ik hoop dat deze persoonlijke aanpak meer waardering krijgt. Het is zo belangrijk dat iemand zowel de motivatie als de mogelijkheden heeft om gezonder te gaan eten."
De belangrijkste boodschap? " Wanneer zwangeren de ruimte krijgen om over hun voeding te praten en zelf keuzes te maken, verbetert niet alleen hun voedingspatroon, maar voelen ze zich ook sterker en zekerder in hun zwangerschap."