Ahead of the curve. Channel pattern formation oflow-energy rivers

Samenvatting:

Gedurende de laatste decennia realiseert men zich dat kanalisatie van rivieren resulteert in verlies aan ecologische waarde. Daarom worden rivieren wereldwijd hersteld. Eén van de meest gebruikte herstelmaatregelen in kleine, laag-energetische rivieren (ook wel beken genoemd) is het ‘hermeanderen’ van de geul. Deze maatregel houdt in dat de geul weer slingerend aangelegd wordt, zoals op historische kaarten nog zichtbaar is, om zo de oorspronkelijke staat van rivieren te herstellen. Echter, het is grotendeels onduidelijk hoe slingerende patronen van laag-energetische rivieren zich van nature vormen en zich ontwikkelen in de loop van de tijd. Uit dit proefschrift blijkt het dat de slingerende loop weinig met meandering te maken heeft. In dit proefschrift is het mijn doel om het ontstaan van het geulpatroon van laag-energetische rivieren beter te begrijpen en te voorspellen. Voor verschillende type rivieren (Drentsche Aa, Overijsselse Vecht, Dommel) heb ik data verzameld door boringen te zetten, grondradarprofielen te maken en sediment te dateren om zo de loop van de rivier te reconstrueren van de laatste ca.
10.000 jaar. De oeversterkte is geïdentificeerd als een sleutelfactor in de ontwikkeling van het geulpatroon van laag- energetische rivieren. De oeversterkte is meegenomen als parameter in een nieuw ontwikkelde geulpatroonvoorspeller, die waterschappers kunnen gebruiken om te voorspellen hoe  rivieren zich ontwikkelen over de tijd. Rivierherstel kan profiteren  van de inzichten uit dit onderzoek, en zou zich moeten richten op het herstellen van de natuurlijke processen van laag- energetische rivieren op een wetenschappelijk correcte wijze.