Beleid tegen dierziektes toespitsen op gedrag van boeren
Waarom kiest de ene veehouder ervoor zijn dieren wel te behandelen tegen een dierziekte, en de andere niet? Het blijkt maar ten dele een financiële afweging. Beter begrip van het gedrag van boeren kan de overheid helpen om passender beleid te maken om dierziektes te beheersen.
Niet altijd een puur economische afweging
Vaak wordt gedacht dat een financiële bonus of een boete boeren stimuleert om mee te werken aan maatregelen, bijvoorbeeld tegen dierziektes. Uit onderzoek blijkt dat boeren lang niet altijd een puur economische afweging maken.
Gedrag hangt ook van andere factoren af. Bijvoorbeeld afkeer van risico, de angst om de dierziekte niet te kunnen beheersen of druk van mensen uit de omgeving.
Om beleid te maken dat past bij de situatie, moeten we dat gedrag beter begrijpen
Ze wil in nieuw onderzoek een overzicht maken van welke drijfveren van gedrag een rol spelen bij verschillende dierziektes, zodat de overheid meer gerichte interventies kan ontwikkelen.
Testen
Een voorbeeld komt uit eerder onderzoek dat De Lauwere deed naar hoe melkveehouders omgaan met een virusziekte die diarree en algehele malaise bij runderen veroorzaakt (Bovine Virus Diarrhoea). Ze testte in experimenten de houding van boeren ten opzichte van risico en onzekerheid. Ook vroeg ze de boeren of ze zouden willen meewerken aan een denkbeeldig programma om het virus te voorkomen, als ze daarvoor een beloning zouden krijgen. De meeste boeren wilden dat wel, maar 20% niet. ‘Die groep bleek dus niet te beïnvloeden met economische prikkels. Ze bleken ook minder hekel aan onzekerheid te hebben.’ In een interventie kan de overheid daarop inspelen.
Niet altijd rationeel
Gedrag is van toenemend belang in de veehouderij, denkt De Lauwere. ‘Denk maar aan het gebruik van antibiotica, maar ook aan de recente fraude met tweelingkalveren en de vermeende mestfraude.’
Ze werkt aan gedragsonderzoek in het Living Lab gedragsverandering, samen met Henk Hogeveen, persoonlijk hoogleraar bij de leerstoelgroep Bedrijfseconomie bij Wageningen University. ‘Gedrag van veehouders is niet altijd economisch rationeel’, beaamt hij. ‘Boeren blijken bijvoorbeeld niet mee te werken aan een gesubsidieerd vaccinatieprogramma vanwege het geld, maar omdat uit de subsidie blijkt dat de overheid het serieus neemt.’ Het Living Lab zorgt voor verdieping, zegt Hogeveen. Hijzelf en collega’s van de universiteit denken kritisch mee met De Lauwere. ‘Denken gaat nu eenmaal beter samen met anderen dan in je eentje.’