Dossier
Dierenwelzijn op de slachterij
Het proces op de slachterij moet voor landbouwhuisdieren zo comfortabel mogelijk verlopen; zonder stress en pijn. Dieren kunnen het niet vertellen, maar laten op allerlei manieren blijken hoe het met hen gaat. Door gedrag te bestuderen, kunnen we ook het welzijn van dieren in de laatste levensfase verbeteren. Zo werkt Wageningen aan de kwaliteit van leven.
Het doden van landbouwhuisdieren is onlosmakelijk verbonden met veehouderij. Wageningen University & Research (WUR) onderzoekt hoe deze fase voor de dieren met zo min mogelijk stress en pijn kan verlopen. Daarbij richten we ons op dieren die worden geslacht voor menselijke consumptie, inclusief vissen en ander zeeleven. Dit dossier geeft een overzicht van de beschikbare kennis uit onderzoek over verdoofd en onverdoofd doden.
Verdoven van landbouwhuisdieren
In Europa moeten dieren bewusteloos zijn voordat ze worden geslacht, dat voorkomt namelijk angst en onnodig lijden. WUR onderzoekt indicatoren om het dierenwelzijn en bewustzijn te meten in relatie tot methoden van verdoving en bedwelming. Ook ontwikkelen we protocollen die gebruikt worden om het dierenwelzijn op de slachterij te waarborgen.
Lees meer
Publicaties
-
Turning back and reluctance to move: indicators of fear and distress at pre-slaughter handling
-
Skin lesions: indicator for fighting or rough handling at slaughter
-
Review of arrival and lairage management at pig slaughterhouses (version 1.0)
-
Lameness: indicator of pigs' decreased ability to walk at slaughter
-
Huddling, shivering and panting: indicators of thermal stress at slaughter,
-
High pitch vocalisation: indicator of fear, pain or distress at slaughter
-
Fatigued and dead pigs: indicators of acute stress and poor condition of pigs during transport and at slaughter
-
Access to water and food: indicators to assess the risks for thirst and hunger at slaughter
-
Validation of indicators used to assess unconsciousness in veal calves at slaughter
-
Time to Loss of Consciousness and Its Relation to Behavior in Slaughter Pigs during Stunning with 80 or 95% Carbon Dioxide
-
Hoe meet je of een dier echt verdoofd is?
-
Effectiveness of tail-first dry electrical stunning, followed by immersion in ice water as a slaughter (killing) procedure for turbot (Scophthalmus maximus) and common sole (Solea solea)
-
Effect van verdoven en doden van drachtige dieren op de foetus en vaststellen van de incidentie van doden van (hoog)drachtige dieren in Nederland : welzijn van de foetus bij verdoven en slachten van drachtige dieren
-
Effect of pre-slaughter handling and stunning on meat quality
-
Assessing unconsciousness in livestock at slaughter
-
Welzijn en bedwelmen van krabben en kreeften : een literatuurstudie
-
Validation of behavioural indicators used to assess unconsciousness in sheep
-
Progress report validation of parameters to determine unconsciousness during slaughter of veal calves
-
Indicators used in livestock to assess unconsciousness after stunning: a review
-
Eindrapportage implementatie welzijnsmonitor vleeskuikens : rapportage voor deelnemende vleeskuikenhouders, slachterijen en dierenartspraktijken/
-
Bedwelmen aan boord
Projecten
-
Dierenwelzijn: bedwelmen en doden van vis
- Sinds de laatste jaren staat met name de boomkorvisserij in toenemende mate onder druk, onder meer vanwege ecosysteemeffecten van de vangstmethode.... -
Validatie performance DVS kop-verdover voor pluimvee
- Er zijn verschillende methoden waarop pluimvee bedwelmd kan worden alvorens ze geslacht worden. Een van de bedwelmingsmethoden voor pluimvee die is... -
Alpacas verdoven
- In wetgeving, verordening (EG) Nr. 1099/2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden, is vastgelegd dat dieren voorafgaand aan het slachten... -
Verbeteren dierwelzijn tijdens CO2 verdoven van slachtvarkens
- Het verdoven van slachtvarkens met hoge concentraties CO2 staat (inter)nationaal ter discussie. Het welzijn van de dieren zou sterk worden... -
Verdoven van vissen aan boord
- Vanwege maatschappelijke ontwikkelingen rond duurzaamheid is het van belang dat de visserijsector een slag maakt in de richting van duurzame,... -
CO2 bedwelming van varkens
- Het verdoven van slachtvarkens met hoge concentraties CO2 staat nationaal en internationaal regelmatig ter discussie. Het welzijn van de dieren zou... -
Effect op de foetus
- Uit recente wetenschappelijke studies komt naar voren dat het slachten van hoogdrachte dieren vaker voorkomt dan tot nu toe werdt gedacht. ... -
Euthanaseren Kalkoenen
- Methoden en voorwaarden die worden gesteld aan het doden van dieren zijn vastgelegd in EU wetgeving (EU regulation 1099/2009) en nationale... -
Vangst- en dodingsmethoden in de zeevisserij
- De Stichting Vissenbescherming maakt zich zorgen over het welzijn van in zee gevangen vis. Zij wil zich inzetten voor het ontwikkelen van een... -
Ontwikkelen meetprotocollen voor dierenwelzijn slachtdieren
- Vooralsnog ontbreekt er inzicht in het welzijn van slachtdieren in de verschillende procesfasen. Toepassen van de standaard Animal Welfare Check...
Links
Onderzoek naar onverdoofd slachten
Voordat landbouwhuisdieren worden geslacht, moeten ze eerst worden verdoofd. Voor de slacht volgens Joods ritueel (koosjer vlees) en islamitisch ritueel (halal vlees) geldt een uitzondering. Wel gelden er speciale regels voor onverdoofd ritueel slachten.
In het convenant ‘onbedwelmd slachten volgens religieuze riten' hebben overheid, slachterijen en religieuze organisaties in 2012 afspraken gemaakt om het dierenwelzijn bij de onbedwelmde slacht te verbeteren op een manier die verenigbaar is met de islamitische of Israëlitische ritus.
Wageningen University & Research voerde een aantal onderzoeken uit naar de mogelijke gevolgen van de maatregelen in het convenant.
Lees meer
Publicaties
Rapporten naar aanleiding van het convenant:
In het convenant zijn gebieden aangewezen die meer onderzoek vergden om het welzijn van dieren te waarborgen of verbeteren. De volgende rapporten van Wageningen Livestock Research zijn naar aanleiding daarvan verschenen:
- Eindrapport: Research concerning slaughter without stunning of ruminants in The Netherlands (2015)
- Nul-situatie: Vaststellen nul-situatie onverdoofd slachten van runderen en kleine herkauwers in Nederland (2014)
- Indicatoren bewusteloosheid 1: Progress report validation of parameters to examine unconsciousness (2014)
- Indicatoren bewusteloosheid 2: Progress report validation of parameters to determine unconsciousness during slaughter of veal calves (2015)
- Fixtatie van koeien: Progress report restraining ruminants (2014)
EU-project BOREST over duur tot bewusteloosheid na halssnede:
- Final report BOREST: Restraining systems for bovine animals slaughtered without stunning (2015)
Advies Wetenschappelijke Adviescommissie Convenant onbedwelmd ritueel slachten (WAC):
Position paper:
Overige publicaties
-
'Ritueel slachten: een geaccepteerde methode?'
-
Report on restraining and neck cutting or stunning and neck cutting in pink veal calves
-
Restraining and neck cutting or stunning and neck cutting of veal calves
-
Ritueel slachten en het welzijn van dieren
-
Ritueel slachten en het welzijn van herkauwers en pluimvee: een literatuuroverzicht
Links
Wetgeving
- EU Council Regulation: Protection of animals at the time of killing
Artikel
- Resource artikel: Wetenschappers bevestigen: ritueel slachten doet pijn (2011)
Bekijk ook deze pagina van Wageningen Livestock Research: