
Dossier
Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB)
De Europese Unie heeft een Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) dat bestaat uit twee pijlers. Boeren ontvangen directe inkomenssteun: een vast bedrag per hectare als aanvulling op hun agrarische inkomen (Pijler 1). Pijler 2 is het plattelandsontwikkelingsprogramma (POP), waarin iedere lidstaat ruimte krijgt om eigen invulling te geven aan het plattelandsbeleid. Bijvoorbeeld met doelsubsidies voor milieu, innovatie en jonge boeren. Wageningen University & Research evalueert het Europees landbouwbeleid en adviseert over de inrichting daarvan.
Vergroening
Sinds 2014 is vergroening verplicht voor iedereen die de basisbetaling wil ontvangen. De basisbetaling en de vergroeningstoeslag zijn met elkaar verbonden: boeren die inkomenssteun van Europa ontvangen zijn verplicht om maatregelen toe te passen om hun bedrijf te vergroenen. Als ze dit doen krijgen ze bovenop hun basispremie een vergroeningspremie van 30% van het totaalbedrag. Er zijn drie voorwaarden aan vergroening gesteld: een minimum aan verschillende gewassen op het bedrijf, het in stand houden van blijvend grasland, waar bijvoorbeeld niet geploegd mag worden, en een minimumruimte van het land instellen als ‘ecologisch aandachtsgebied’.
Lidstaten kunnen op nationaal niveau invulling geven aan de vergroening, om zo maatregelen beter te laten aansluiten op de condities en kernmerken in het betreffende land. In 2017 heeft Wageningen University & Research (WUR) het vergroeningsbeleid van het GLB voor Nederland geëvalueerd. Daaruit blijkt onder meer dat de manier waarop lidstaten hier invulling aan geven grote invloed heeft op de effectiviteit van de vergroeningsmaatregelen.
Strategisch plan voor 2021-2027
Het huidige beleid duurt tot en met 2020. Eind mei 2018 heeft de Europese Commissie (EC) de voorstellen gepresenteerd voor het GLB voor de periode 2021-2027. Het doel is dat de lidstaten van de EU een strategisch plan opstellen voor zeven jaar, dat de basis vormt voor de inzet van verschillende vormen van steun aan de landbouw.
Met dit strategische plan wil de EC ook bewerkstelligen dat de verschillende steunmaatregelen uit de pijlers in samenhang worden ingezet om de doelstellingen van het GLB te bereiken. Die doelstellingen richten zich op duurzame ontwikkeling van de landbouwsector en het platteland, en op het verbeteren van de milieu- en klimaatprestaties van de landbouwsector. In grote lijnen veranderen de steunmaatregelen niet. Ook in de nieuwe periode van het GLB kunnen lidstaten inkomenssteun geven aan boeren, de EC stelt voor om een groter deel van de inkomenssteun in te zetten voor zogenaamde eco-schema’s, die voortbouwen op de huidige vergroeningseisen. Investeringssteun, steun voor risicomanagement en agrarisch natuurbeheer blijven mogelijk in het kader van Pijler 2.
Publicaties en rapporten
- Directe betalingen en eco-regelingen: Discussiebijdrage
- Naar een doelmatiger Gemeenschappelijk Landbouwbeleid - Position Paper
- Risicobeheerinstrumenten in het GLB : bouwstenen voor de Nederlandse positie
- Targeted payments for services delivered by farmers
- Verdeling van de toeslagen van de eerste pijler van het GLB over landbouwbedrijven in de EU
- Feiten en cijfers vergroening GLB
- Effecten nieuw GLB op inkomens, kosten en administratieve lasten
- GLB-bestedingen in Nederland
- Het GLB na 2020, Schets voor een herontwerp
- Verkenning beleidsopties met betrekking tot het subsidiabel maken van grond in het kader van het GLB
- Boek EU-beleid voor landbouw, voedsel en groen 2013
- GLB-hervorming 2014
- Bedrijfstoeslagen na 2013
- Vermaatschappelijking van het GLB
- Meer groei dan vergroening
- Vergroening van het GLB door Ecological Focus Area’s
- Verkenning beleidsopties met betrekking tot het subsidiabel maken van grond in het kader van het GLB
- Beleidsvarianten voor de toekenning van toeslagen in de kalversector, 2014-2019
- KennisOnline themanummer GLB
- Verkenning gevolgen GLB-voorstellen voor landbouwinkomens in Nederland
Publicaties in de bibliotheek
-
Duurzaamheidsafspraken in de landbouw : Horizontale en verticale overeenkomsten in de landbouw ten behoeve van natuur, milieu, klimaat, dierenwelzijn en het verdienvermogen van de agrarisch ondernemer
Wageningen : Wageningen Environmental Research (Rapport / Wageningen Environmental Research 3239) - ISBN 9789464476040 - p. -
Effecten nieuw GLB: meer stoppers en schaalvergroting
Effecten nieuw GLB: meer stoppers en schaalvergroting, De Landeigenaar, 2022-03-01, Peter van Houweling -
Financiële aspecten van het nieuwe GLB
De Landeigenaar 68 (2022)1. - ISSN 0166-5839 - p. 11 - 11. -
Conditionaliteit en het nieuwe GLB: strengere eisen, behoorlijke kostenposten
: Wageningen University & Research - p. -
Score activiteiten op doelstellingen in de eco-regelingen van het Nationaal Strategisch Plan
Culemborg : CLM Onderzoek en Advies - p.