Dossier

Hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Eind mei 2018 heeft de Europese Commissie (EC) de voorstellen gepresenteerd voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) voor de periode 2021-2027. Het doel is dat de lidstaten van de EU een strategisch plan opstellen voor zeven jaar, dat de basis vormt voor de inzet van verschillende vormen van steun aan de landbouw. Deze aanpak kennen we al voor het plattelandsbeleid van de EU (de huidige 2e pijler van het GLB), en wordt nu ook toegepast op het markt- en inkomensbeleid (de huidige 1e pijler van het GLB).

Met dit strategische plan wil de EC ook bewerkstelligen dat de verschillende steunmaatregelen uit de 1^e en 2^e pijler in samenhang worden ingezet om de doelstellingen van het GLB te bereiken. Die doelstellingen richten zich op duurzame ontwikkeling van de landbouwsector en het platteland, en op het verbeteren van de milieu- en klimaatprestaties van de landbouwsector.

Nadruk op klimaat- en milieudoelen in GLB

In grote lijnen veranderen de steunmaatregelen niet. Ook in de nieuwe periode van het GLB kunnen lidstaten inkomenssteun geven aan boeren, en ook bijvoorbeeld investeringssteun, steun voor risicomanagement en agrarisch natuurbeheer. Wel vervalt de verplichte vergroening die we nu kennen in de 1^e pijler, een voorwaarde om in aanmerking te komen voor directe toeslagen. Deze vergroening wordt vervangen door een vrijwillig eco-schema voor boeren. Ook nieuw is de grotere nadruk in de voorstellen op het bereiken van klimaat- en milieudoelen, wat onder meer blijkt uit het feit dat lidstaten moeten aantonen hoe hun plan bijdraagt aan de klimaatdoelstelling van het GLB.

Wat betreft de sturing is de grote vrijheid die lidstaten lijken te krijgen in het opstellen en uitvoeren van het strategisch plan opmerkelijk. De EC toetst het plan, en stuurt in de uitvoering vooral op het behalen van de doelen en minder op het voldoen aan allerlei verplichtingen.

De komende maanden zal er binnen diverse Europese gremia uitvoerig worden gediscussieerd over de voorstellen van de EC. Een definitieve besluitvorming laat vermoedelijk wel een jaar of 2 op zich wachten.

Advies aan parlement over Europees landbouwbeleid

Op donderdag 13 september 2018 gaf Wageningen University & Research advies aan de Tweede kamer over het GLB. Dit is het Europese landbouwbeleid waarbinnen lidstaten hun eigen beleid vorm kunnen geven. In twee sessies laat de kamer zich informeren over de diverse beleidsopties die er zijn.

De commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit werkt aan de versterking van haar kennis- en informatiepositie, bijvoorbeeld door rondetafelgesprekken te houden, werkbezoeken af te leggen of technische briefings te organiseren. Thema’s op de jaarplanning 2018 van de commissie LNV zijn Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), Voedsel, Brexit op het LNV-beleidsterrein, (Kringloop)landbouw en klimaat en Programma Aanpak Stikstof (PAS) en Herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Over Kringlooplandbouw heeft WUR al eerder een technische briefing verzorgd en over voedsel en Brexit is bijgedragen aan de rondetafelgesprekken.

In een eerste zitting gaven experts van Wageningen Economic Research beleidsopties vanuit een economisch perspectief. De tweede sessies werd samen met Louis Bolk Instituut door Wageningen Environmental Research vanuit ecologisch perspectief naar het Europees landbouwbeleid gekeken. De Kamerleden worden hiermee geïnformeerd voor het aanstaand debat met de minister.

Voor beide nota’s wordt de discussie met de Kamerleden nog mee genomen, verwachte verschijningsdatum is eind september 2018.