Dossier
Mest
De veehouderij wereldwijd produceert een grote hoeveelheid mest. Mest is rijk aan mineralen (fosfaten, stikstof, kalium), maar ook aan eiwitten, vetzuren en andere bijzondere organische stoffen. Mest kan gebruikt worden voor bemesting, maar ook als energiebron of als basis voor nieuwe (bio)producten. De benutting van mest is alleen vaak niet optimaal, wat negatieve effecten op het milieu heeft.
Mestbeleid
Wageningen University & Research onderzoekt hoe mineralen uit dierlijke mest, reststromen en kunstmest kunnen worden geoptimaliseerd, zowel in Nederland als daarbuiten. Hierbij speelt het terugdringen van de effecten op het milieu en de leefomgeving een belangrijke rol. Daarnaast analyseert Wageningen University & Research ook het beleid en de wet- en regelgeving rondom mest.
In dit dossier vindt u een greep uit de belangrijkste resultaten, ontwikkelingen en informatie. Daarnaast kunt u contact opnemen met een van onze experts op het gebied van mest.
Mest en nutriënten
Mest is een waardevolle grondstof om gewassen van voedingsstoffen te voorzien. In Nederland wordt veel mest geproduceerd door de veehouderijsector en mest wordt vaak als een probleem gezien. Als mest niet goed verwerkt wordt kan het namelijk voor de volgende problemen zorgen: uitspoeling van fosfaat en nitraat, ammoniak en verzuring. Er is door meerdere actoren hard gewerkt om de impact van de veehouderij op het milieu te minimaliseren en emissies te verminderen.
Om de gevolgen van de hoge productie van mest te beperken moeten boeren de mest op voorgeschreven manieren toedienen, bijvoorbeeld met een sleepvoetenmachine. Ook bij deze methoden is nog ruimte voor verbetering, bijvoorbeeld door mest te verdunnen met water. Dergelijke methoden hebben als voornaamste doel dat de nutriënten uit de mest efficiënter worden opgenomen. Om een optimale efficiëntie te behalen wordt er steeds meer gebruik gemaakt van technieken zoals precisiebemesting en robotica. Maar ook de intelligentie van de dieren zelf wordt ingezet, zo ontwikkelde VIC Sterksel in samenwerking met het bedrijfsleven en varkenshouders een toiletstal voor varkens.
Mest als grondstof
Mest is een nuttig product dat de oogst van vele gewassen ten goede komt. Soms wordt mest nog niet optimaal gebruikt waardoor de nutriënten die in de mest zitten niet beschikbaar zijn voor de gewassen. Zo kunnen omstandigheden verbeterd worden door ervoor te zorgen dat de grond een goede pH en ontwatering heeft. Want het is belangrijk om verspilling van nutriënten te voorkomen. Verspilling kan ook worden voorkomen door een efficiëntere manier van bemesten en bedrijfsmanagement.
Er zijn grenzen aan de hoeveelheid nutriënten die gewassen en bodems op kunnen nemen, en dan zal mest op een andere manier verwerkt moeten worden om de nutriënten te behouden. Mest kan bijvoorbeeld vergist of covergist worden of verwerkt worden tot kunstmest. Via deze processen kunnen er bestandsdelen uit de mest gehaald worden terwijl het mestoverschot vermindert. Een betere toepassing en verwerking van mest zal bijdragen aan minder emissies en uitspoeling, lagere kosten en een verminderde vraag naar fossiele grondstoffen. Daarmee werkt Wageningen University & Research aan de kwaliteit van leven.
Wetgeving: Nitraatrichtlijn en melkveewet
Om schade aan het milieu te voorkomen zijn er strikte regels opgesteld. Zo heeft Nederland te maken met Europese Nitraatrichtlijn die bepaalt dat Nederland niet meer dan 172,9 miljoen kilo fosfaat afkomstig uit dierlijke mest mag produceren.
Een andere maatregel is de melkveewet die sinds kort bepaald dat bedrijven die willen uitbreiden een bepaald deel van hun mest moeten kunnen plaatsen op eigen grond. Kunnen ze dat niet volgens de richtlijnen, dan zal het bedrijf extra grond moeten verwerven.
Zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn
Op basis van de Europese Nitraatrichtlijn is Nederland verplicht een actieprogramma op te stellen met maatregelen om de verontreiniging van water die wordt teweeggebracht door nitraten uit agrarische bronnen te verminderen, en verdere verontreiniging te voorkomen. Ter uitvoering hiervan stelt de Nederlandse overheid voor de periode 2018-2021 het zesde actieprogramma vast. Wageningen University & Research verstrekt hiertoe adviezen.
Documenten Wageningen University & Research
(Voor Rondetafelgesprek Tweede Kamer)
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Publicaties/Rapporten Mestbeleid
- Vervanging van kunstmest door dierlijke mest - Verkenning inzet financiële instrumenten (2019)
- Quickscan: belemmeringen in de mestwetgeving die de omslag naar kringlooplandbouw afremmen (2019)
- Emissies naar lucht uit de landbouw in 2015 (10-2017)
- Meststoffenwet 2016: Effecten mestbeleid op landbouw en milieu (01-2017)
- Meststoffenwet 2016: Ex-ante-evaluatie mestmarkt en milieukwaliteit (01-2017)
- Practice brief: Manure helps feed the world : integrated manure management demonstrates manure in a valuable resource (2016)
- Advies Mestverwerkingspercentages 2016 (09-2015)
- Protocol beoordeling stoffen Meststoffenwet (07-2013)
Experts mestbeleid
Lees meer:
Publicaties/Rapporten Mestverwerking
- Acidification of manure reduces gaseous emissions and nutrient losses from subsequent composting process (06-2020)
- De betekenis van mestverwerking in een circulaire economie (2019)
- Antimicrobiële resistentie en residuen van diergeneesmiddelen (antibiotica) in een circulaire veehouderij (november 2019)
- Diergeneesmiddelen in het milieu (2019)
- Presentatie Next Level Mest Verwaarden Martin Scholten (Symposium Mest Verwaarden, 25 oktober 2019)
- Technical, environmental and cost-benefit assessment of manure management chain (Oktober 2019)
- Scenariostudie mono-vergisten op melkveebedrijf met veengrond (juni 2019)
- Orthofosfaat gehalten in varkensmest en potentieel voor terugwinning (03-2018)
- Circular solutions for nutrients in biowaste (2018)
- Pathogenen in dierlijke mest? (2018)
- Effect van vergisting op het orthofosfaat gehalte in rundermest en potentieel voor terugwinning (03-2018)
- Fosfaatvormen in melkveemest en potentieel voor terugwinning (02-2018)
- Stakeholder perceptions of manure treatment technologies in Denmark, Italy, the Netherlands and Spain (01-2018)
- Verkenning regionale kringlopen: sluiten van nutriëntenkringloop op het niveau van Noordwest-Europa (02-2017)
- Achtergronddocument vergunningenbeleid voor lozingen van afvalwater uit mestverwerkingsinstallaties (07-2016)
- Purifying manure effluents with duckweed (02-2016)
- Effecten van derogatie op de kosten van mestafzet (03-2016)
- Mitigation of ammonia, nitrous oxide and methane emissions from manure management chains: a meta-analysis and integrated assessment (2015)
- Mest vol verwaarden? (09-2015)
- Explorative study of phosphorus recovery from pig slurry: laboratory experiments (03-2014)
- Beleidsstudie: Gevolgen van de invoering van verplichte mestverwerking en het afschaffen van productierechten in de veehouderij (11-2013)
Experts mestverwerking
Lees meer:
Publicaties/Rapporten Mesttoediening
- Toetsing van de Groene Weide Meststof in de praktijk: Demovelden van de gebiedsgerichte pilot Kunstmestvrije Achterhoek, 2018 (05-2020)
- Orthofosfaat gehalten in varkensmest en potentieel voor terugwinning (03-2018)
- Effect van vergisting op het orthofosfaat gehalte in rundermest en potentieel voor terugwinning (03-2018)
- Fosfaatvormen in melkveemest en potentieel voor terugwinning (02-2018)
- Stakeholder perceptions of manure treatment technologies in Denmark, Italy, the Netherlands and Spain (01-2018)
- Benutting verdunde mest aangewend met sleepvoetenmachine op grasland (12-2017)
- Ammoniakemissie bij met water verdunde mest toegediend met een sleepvoetenmachine op grasland (12-2017)
- Achtergronddocument vergunningenbeleid voor lozingen van afvalwater uit mestverwerkingsinstallaties (07-2016)
- Effecten van derogatie op de kosten van mestafzet (03-2016)
- Mitigation of ammonia, nitrous oxide and methane emissions from manure management chains: a meta-analysis and integrated assessment (2015)
- Mest vol verwaarden? (09-2015)
- Explorative study of phosphorus recovery from pig slurry: laboratory experiments (03-2014)
- Beleidsstudie: Gevolgen van de invoering van verplichte mestverwerking en het afschaffen van productierechten in de veehouderij (11-2013)
Experts mesttoediening
Lees meer:
Ammoniakproblematiek veehouderij uitgelegd
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan