Nieuws

Veengronden stoten wel CO2 uit, bossen niet

article_published_on_label
6 november 2017

“Nederlandse vegetatie stoot meer CO2 uit dan ze vastlegt,” zo stond vanochtend in diverse media. Dat is echter onjuist, of leidt in ieder geval tot misverstanden. Gedraineerde veengronden stoten inderdaad meer CO2 uit dan ze vastleggen, maar dat geldt beslist niet voor bossen, en ook niet voor andere vegetaties. Dat stelt hoogleraar Ecosystem Accounting Lars Hein van de leerstoelgroep Milieusysteemanalyse van Wageningen University & Research in een reactie op enkele perspublicaties.

Het CBS en Wageningen University & Research (WUR) hebben in opdracht van de ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu de Nederlandse koolstofhuishouding in kaart gebracht in de Natuurlijk Kapitaalrekeningen. Daaruit blijkt dat bossen en andere vegetatie jaarlijks bijna 3,6 megaton CO2 vanuit de atmosfeer vastleggen in biomassa. Zo wordt 2 procent van de jaarlijkse Nederlandse CO2-uitstoot gecompenseerd. Echter, door voortdurende ontwatering van veengebieden, voornamelijk voor de landbouw, stoten deze gebieden jaarlijks bijna 7 megaton CO2, vrijwel het dubbele, uit.

Bossen leggen meeste CO2 vast in Nederland

De berekeningen van Lars Hein en collega’s van WUR en het CBS laten zien dat ongeveer 60 procent van de koolstofvastlegging in Nederlandse ecosystemen plaatsvindt in bossen. Landbouwbodems, met name grasland, zijn goed voor ongeveer 20 procent van de totale koolstofvastlegging. De vastlegging van CO2 per hectare landbouwgrond is wel veel lager dan in bossen. De meeste koolstof wordt vastgelegd in Gelderland (22 procent) en Noord-Brabant (17 procent), provincies met relatief veel bos. In Zeeland, Flevoland en Groningen wordt het minste koolstof vastgelegd, minder dan 4 procent per provincie. Deze provincies hebben relatief veel akkerland en weinig bos.

CO2-uitstoot veengebieden twee keer groter dan totale vastlegging koolstof

In Nederland is de CO2-uitstoot uit veengebieden bijna twee keer zo groot als de vastlegging van koolstof in alle ecosystemen samen. Door het verlagen van de grondwaterstand verdroogt en oxideert het veen, waardoor broeikasgassen vrijkomen. De emissies zijn het hoogst in de provincies met de meeste veenweidegebieden: Friesland (24 procent), Drenthe (22 procent) en Zuid-Holland (15 procent). De uitstoot hangt sterk af van de drainagediepte van het veen. Hoe dieper de grondwaterstand, hoe meer CO2 wordt uitgestoten. In Friesland en Drenthe zijn de venen relatief diep gedraineerd en is de uitstoot verhoudingsgewijs hoog, oplopend tot ruim 40 ton CO2 per hectare per jaar. Gemiddeld genomen komt de uitstoot van een hectare Nederlands veen overeen met de jaarlijkse CO2-uitstoot van ruim drie huishoudens.

Vermindering van emissies

Deze resultaten komen ook sterk overeen met de jaarlijkse Nederlandse rapportage van broeikasgasemissies aan de UNFCCC, aldus Eric Arets, als projectleider bij Wageningen Environmental Research (Alterra) betrokken bij die nationale rapportages. Naar aanleiding daarvan wordt momenteel in Nederland al beleid ontwikkeld gericht op het verminderen van de emissies uit de veenweidegebieden, waarbij mogelijkheden door verhogen van waterstanden, het gebruik van onderwaterdrainage en omvorming naar natuur en meer natte landbouw wordt onderzocht. Ook wordt er door maatschappelijke organisaties en overheid gekeken hoe bos en natuur nog beter ingezet kunnen worden om de klimaatdoelstellingen te behalen. Het vorig jaar door de sector gelanceerde Actieplan Bos en Hout met daarin ambitieuze doelstellingen voor het aanplanten van meer bos en het toepassen van klimaatslim bosbeheer is daarvan een goed voorbeeld.

Gevolgen voor klimaatakkoord

Recent heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) uitgerekend wat voor Nederland de mogelijke gevolgen zijn van het klimaatakkoord van Parijs. Om de mondiale opwarming tot 2 graden te beperken, resteert voor Nederland een beperkt koolstofbudget. Verminderen van emissies uit veenweidegebieden en ontbossing, en het verhogen van de vastlegging van CO2 door bossen en andere ecosystemen zijn opties die daarbij ingezet moeten worden om binnen dit budget te blijven. Het belang daarvan is ook opgenomen in het onlangs afgesproken regeerakkoord.