Dienst

Zeehonden volgen op zee met zenders (telemetrie)

Zeehonden bevinden zich 70% van de tijd in het water. Ze zoeken er naar voedsel en gebruiken het water om naar andere locaties te trekken. De gewone zeehonden paren zelfs in het water! Toch was lange tijd onduidelijk hoe zeehonden hun leefgebied gebruiken. Belangrijke foerageerplekken waren onbekend en het was niet duidelijk welke afstanden ze aflegden. Met behulp van telemetrie (zenders) is het mogelijk de dieren op zee te volgen.

De zenders die de wetenschappers van Wageningen Marine Research gebruiken registreren de geografische positie en duikdiepte en sturen alle verzamelde data regelmatig door. Hierdoor is het mogelijk individueel gedrag en het gebruik van de ruimte vast te leggen.

De zenders worden tijdelijk vastgelijmd op de vacht van de zeehond. Vanaf dat moment kan het individu gedurende een aantal maanden gevolgd worden. Telkens wanneer het dier zich in de buurt van land bevindt, wordt de opgeslagen informatie over locatie en diepte verstuurd via het GSM-netwerk. De zenders vallen er tijdens de jaarlijkse verharing af. Afhankelijk van wanneer de zender is opgeplakt, blijft deze dus enkele maanden op de dieren. Met deze techniek hebben de onderzoekers duidelijk gemaakt dat gewone zeehonden en grijze zeehonden grote afstanden kunnen afleggen om te foerageren of om naar een ander gebied te zwemmen.

Voorbeeld van een zwemroute een grijze zeehond (rood) en een gewone zeehond (groen). Elk dier doet iets anders; soms zwemmen de dieren grote afstanden, anderen blijven dichterbij de plek waar ze hun zender hebben gekregen.

Habitatvoorkeursmodellen

Wetenschappers van Wageningen Marine Research hebben modellen ontwikkeld om te kunnen berekenen waar zeehonden op zee zich het meest bevinden. Hiervoor gebruiken ze de informatie over de aantallen zeehonden die in de Waddenzee en Delta aanwezig zijn op de ligplaatsen. Uit de telemetrie-data blijkt de favoriete diepte en bodemsoort van de zeehonden en hoever de dieren van hun ligplaatsen zwemmen. Zo kunnen bijvoorbeeld belangrijke foerageergebieden van zeehonden in de Noordzee worden geïdentificeerd.

Toepassingen

Zenderonderzoek is geschikt om te meten hoe zeehonden zich verspreiden en wat hun gedrag is in reactie op de bouw van bijvoorbeeld windmolens op zee, op havenuitbreidingen en andere menselijke ingrepen. Ook is de techniek geschikt om basale kennis over zeehondenbewegingen en -gedrag te verzamelen. Bij elke toepassing maken we een grondige afweging of het onderzoek noodzakelijk is.  

Kwaliteitborging

Wetenschappers van Wageningen Marine Research combineren gedegen kennis over de ecologie van zeehonden met kennis over zendertechnologie, veldwerkmethoden, dataverwerking en analyse en interpretatie. We hebben meer dan 20 jaar ervaring met het zenderen van zeehonden in verschillende projecten en deze beschreven in wetenschappelijke publicaties. We hebben standaarden ontwikkeld en verfijnd gedurende de laatste decennia. Alle experimenten worden beoordeeld door de DEC (Dieren Experimenten Commissie). Verder beheren we alle telemetriedata van in Nederland gezenderde zeehonden.