Nieuws
Apenpokken niet vastgesteld bij Nederlandse dieren
Het RIVM bevestigde op 21 mei dat ook in Nederland gevallen van apenpokken (monkeypox) bij mensen zijn vastgesteld. Het gaat tot nu toe om een beperkt waarnemingen en de ziekte is nog niet bij dieren vastgesteld. “We hebben op dit moment geen reden om aan te nemen dat het virus bij dieren voorkomt in de landen waar mensen besmet zijn geraakt”, aldus viroloog Wim van der Poel van Wageningen Bioveterinary Research (WBVR).
Apenpokken (monkeypox) wordt veroorzaakt door een virus. Het apenpokkenvirus behoort tot de familie van de Orthopoxvirussen. Apenpokken is een zoönose; het virus komt voor bij wilde dieren en kan incidenteel worden overgedragen op mensen. Afrikaanse eekhoornachtigen, de Gambiaanse buidelrat en slaapmuizen worden genoemd als dierlijk virusreservoir.
Apen kunnen duidelijke ziekteverschijnselen hebben, maar waarschijnlijk zijn knaagdieren het belangrijkste dierlijke reservoir.
“Het belangrijkste dierlijke virusreservoir van het apenpokkenvirus is niet bekend, maar waarschijnlijk zijn dat bepaalde knaagdiersoorten en niet apen, zoals de naam misschien doet vermoeden. Bij primaten wordt geen voortdurende vermeerdering van het virus gezien”, legt Van der Poel uit. Het apenpokkenvirus dankt zijn naam aan het feit dat apensoorten duidelijke ziekteverschijnselen kunnen ontwikkelen, net als mensen.
Besmetting
Het apenpokkenvirus kan worden overgedragen door direct contact met geïnfecteerde huid, via besmette materialen, of door besmette druppeltjes afkomstig van slijmvliezen van geïnfecteerde mensen of dieren. Mensen kunnen het virus op deze manier aan elkaar overdragen. Dit is volgens het RIVM de meest waarschijnlijke besmettingsroute van de huidige uitbraak van apenpokken. Tot nu toe is er geen aanleiding om te denken dat er – buiten Afrika − sprake is van overdracht van dier op mens als startpunt.
Stammen
Sinds de uitroeiing van het ‘smallpox’ pokkenvirus in de jaren 70 van de vorige eeuw is apenpokken het belangrijkste pokkenvirus dat bij mensen voorkomt. Infecties bij mensen worden meestal gezien in bosgebieden van Centraal- en West-Afrika. Er zijn twee stammen van apenpokkenvirus: een West-Afrikaanse en een Centraal Afrikaanse (Congo Bassin). Contact met levende of dode dieren door jagen en bij consumptie van ‘bush meat’ vormen een risico voor infectie.
Tot op heden zijn er geen aanwijzingen dat dieren in Nederland apenpokkenvirus bij zich dragen.
Overdracht
In 2003 was er een uitbraak bij mensen in de Verenigde Staten die herleid kon worden tot een prairiehond die besmet was door een geïmporteerde Gambiaanse buidelrat. “Het kan niet worden uitgesloten dat het virus ook in Europa naar andere diersoorten kan overspringen, maar er zijn tot op heden geen aanwijzingen dat knaagdieren of andere diersoorten in Nederland apenpokkenvirus bij zich dragen.”