Nieuws
100% voedselveiligheid bestaat niet
Voedingsmiddelenbedrijven zoeken vaak naarstig naar werknemers die een brede kennis hebben over levensmiddelenwetgeving. Lastig, want deze wetgeving is zeer uitgebreid en alomvattend. Daarom organiseert Wageningen Academy de Cursus Voedselwetgeving. Daarin komt ‘het fundament’, ofwel de ‘basiswetgeving’ uitgebreid aan bod, vertelt cursusleider professor mr. dr. Bernd van der Meulen.
De levensmiddelenwetgeving verandert continu. Maar de ‘basiswetgeving’ blijft meestal grotendeels gelijk. Voor mensen werkzaam in de voedingsindustrie is het van belang om deze basiswetgeving goed te kennen en toe te kunnen passen. Dit jaar vindt deze cursus Voedselwetgeving, geheel corona-proof, plaats op maandag 11 en dinsdag 12 oktober in Wageningen.
Wetgeving ‘on the job’
Hoe is het volgens Bernd van der Meulen, wetgevingsexpert en cursusleider, gesteld met de algemene kennis over wetgeving binnen de Nederlandse voedingsindustrie? “Mensen die binnen de voedingsindustrie verantwoordelijk zijn voor juridische zaken hebben het zich vaak ‘on the job’ aangeleerd. Ze zijn daardoor heel sterk in detailkennis over hun onderwerp, zoals etikettering. Maar omdat het vanuit de praktijk is geleerd en niet vanuit algemene kennis en begrippen, ontbreekt vaak het complete overzicht. Daardoor is het voor hen vaak moeilijk om elastisch te denken”, vertelt Van der Meulen.
Stevige grond
“Als de marketingafdeling iets wil dat wetgevingstechnisch gezien niet mogelijk is, helpt het als je creatief mee kan denken of er andere wegen zijn die naar Rome leiden. En dat lukt makkelijker als je zelf stevige grond onder de voeten hebt, als je een groter plaatje hebt toegevoegd aan je detailkennis. En dat is wat wij met deze cursus hopen te bereiken, het geven van stevige grond onder de voeten”, legt Van der Meulen uit.
Mensen die binnen de voedingsindustrie verantwoordelijk zijn voor juridische zaken hebben het zich vaak ‘on the job’ aangeleerd.
Spanningsveld voedingssupplementen
Binnen de levensmiddelenwetgeving lijken steeds meer beperkingen te komen op het gebied van gezondheid, productsamenstelling en voedselveiligheid. Zo wordt er op Europees en nationaal niveau nagedacht over een limitatief stelsel voor hoeveelheden zout, suiker en vetten in producten. “Ik denk dat gezondheid van voeding nog een punt van discussie gaat worden. We hebben nu wat bizarre situaties meegemaakt”, meent Van der Meulen.
“Kijk naar gezondheidsclaims aangaande bevordering van de weerstand. Deze werden aan de ene kant goedgekeurd door de EFSA, en vervolgens kwam de NVWA met een publiekswaarschuwing waarin stond dat het geen enkele zin heeft om weerstand te versterken met voedingssupplementen. Daar zit een spanningsveld, waarbij het ene stuk wetenschap zegt ‘ja we erkennen dit’ en het andere stuk wetenschap zegt ‘vooral niet doen’.”
Micronutriënten en gezondheid
Dit mag niet nog een keer gebeuren, vindt Van der Meulen. “Dat vraagt om een herbezinning van wat we nu eigenlijk weten over de relatie tussen micronutriënten en gezondheid. En wat het betekent dat deze kennis is vertaald in goedgekeurde gezondheidsclaims? Het vraagt om een eenduidige boodschap. Of gezondheidsclaims zijn onzin, of ze zijn geen onzin”, meent Van der Meulen.
Nieuwe beleidsinitiatieven
Dit is echter niet de enige bottleneck in de voedingsmiddelenwetgeving volgens de expert. “Er liggen natuurlijk allerlei nieuwe Europese beleidsinitiatieven. Belangrijk daarbij is de nieuwe Farm to Fork-strategie waarin duurzaamheid, verkleinen van de milieu-impact en het zorgvuldiger gebruiken van beschikbare grondstoffen centraal staan. Dat vraagt natuurlijk ook weer om het verder denken over de verhouding tussen veiligheid en duurzaamheid. Als je meer grondstoffen wilt gebruiken en hergebruiken, zul je op bepaalde punten ook je veiligheidsnormen moeten herijken. Gerecycled verpakkingsmateriaal geeft toch andere uitdagingen dan wegwerpverpakkingen”.
100% voedselveiligheid bestaat niet
Volgens Van der Meulen is het daarbij noodzakelijk om harder en duidelijker te zeggen dat 100% voedselveiligheid niet bestaat. “En daarbij moeten we wat minder verdoezelend zijn over de keuzes en afwegingen die we maken. We moeten uitleggen waarom we bepaalde keuzes maken, waarom we inleveren op voedselveiligheid ten behoeve van duurzaamheid op bepaalde gebieden, en dit ook hardop uitspreken”, vertelt de professor stellig.
We moeten wat minder verdoezelend zijn over de keuzes en afwegingen die we maken.
Weggooisysteem
Maar dit vereist ook aanpassingen in de wetgeving? “Zeker. Het huidige systeem is toch een beetje een weggooisysteem. Alles waar een twijfel over is vanuit het oogpunt van voedselveiligheid, wordt er rigoureus uitgegooid. En wellicht moeten we ons die luxe niet meer op die manier permitteren, maar dat vergt het maken van keuzes. En ik vind dat je die keuzes open en gezamenlijk moet maken, samen met de burger, de samenleving en de voedingsindustrie”, meent Van der Meulen.
Meer weten over dit onderwerp?
Op 11 en 12 oktober aanstaande vindt de cursus Voedselwetgeving plaats in Wageningen. Diverse experts spreken over onder andere de algemene levensmiddelenverordening (General Food Law), aansprakelijkheid, levensmiddelenhygiëne, chemische contaminatie, levensmiddelenadditieven, verpakkingsmaterialen en voedselfraude.
Dit interview is door Carmen Groeneveld van VMT geschreven en met goedkeuring van VMT geplaatst.