Verdenking Afrikaanse varkenspest in de varkenshouderij

Het snel opsporen van een besmetting met Afrikaanse varkenspest (AVP) is cruciaal om de schade voor de Nederlandse varkenshouderij beperkt te houden. In Nederland geldt een wettelijke meldplicht voor verdenkingen van AVP bij varkens.

Het is de varkenshouder die zijn varkens dagelijks ziet en als eerste kan opmerken dat er iets aan de hand is. De varkenshouder kan dan, meestal in overleg met zijn dierenarts, kiezen uit een aantal mogelijke vervolgstappen:

1. Verrichten van sectie op gestorven varkens

Als er sprake is van sterfte, en Afrikaanse varkenspest (AVP) is nog niet een serieuze mogelijkheid, kan er besloten worden om sectie te laten verrichten door de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD), of een daarvoor erkende en aangewezen dierenartspraktijk. Op basis van het beeld op de sectietafel kan er eventueel toch een verdenking op Afrikaans varkenspest ontstaan. Op dat moment zal de uitvoerende patholoog dat bij de NVWA melden als een officiële verdenking.

2. (Early warning) diagnostiek

Alle tonsillen van varkens waarop GD en een aantal aangesloten dierenartsenpraktijken sectie plegen, worden door WBVR onderzocht op Afrikaanse varkenspest en klassieke varkenspest (KVP) met PCR-diagnostiek. Dit is voor de detectie van een nog onopgemerkte besmetting.

Daarnaast hebben dierenartsen zelf ook de mogelijkheid om laagdrempelig en zonder kosten early warning diagnostiek (uitsluitingsdiagnostiek) te laten uitvoeren bij WBVR. Dit gebeurt met PCR-testen, die bedoeld zijn om het betreffende virus aan te tonen.

Wanneer zet u early warning diagnostiek in?

Afrikaanse en klassieke varkenspest kunnen zich langdurig en sluimerend manifesteren met vage klinische klachten (koorts, verlies van eetlust/energie, braken, diarree) en verhoogde uitval. Als er op een varkensbedrijf sprake is van (ernstige) ziekte en/of onverwachte/onverklaarbare (verhoogde) uitval, kan de begeleidend dierenarts ervoor kiezen om, naast de reguliere diagnostiek of behandeling, ook monsters te laten onderzoeken op AVP en KVP. Voor deze early warning diagnostiek kan ons opdrachtformulier worden ingevuld en EDTA-bloedmonsters rechtstreeks naar WBVR worden gestuurd. Deze beslissing neemt de dierenarts zelf en hoeft niet overlegd te worden met de NVWA. Het nemen van de monsters heeft geen consequenties voor het bedrijf. Het bedrijf gaat niet op slot én er worden geen laboratoriumkosten in rekening gebracht. De uitslag volgt na 1-3 werkdagen.

3. Melden van een verdenking bij de NVWA

Vertrouwt u de situatie niet vanwege de ernst van de klachten en/of durft u niet 1-3 werkdagen te wachten op de resultaten van de early warning diagnostiek? Is AVP of KVP een reële mogelijkheid? Dan is er sprake van een verdenking en moet direct contact opgenomen worden met de NVWA (Landelijk Meldpunt Dierziekten; 045 - 546 31 88), bekijk ook de NVWA factsheet diagnostiek AVP en KVP. Bij twijfel kan altijd overlegd worden met de NVWA of met een Veekijker-dierenarts (088 - 202 55 55).

Officiële verdenking

Veehouders, dierenartsen en laboratoria moeten een melding doen bij de NVWA zodra er een vermoeden is van de aanwezigheid van AVP. Dezelfde dag volgt dan een bedrijfsbezoek door het specialistenteam. Dit team bestaat uit de bedrijfseigen dierenarts, een NVWA dierenarts en een varkensdierenarts van Royal GD. Zij nemen monsters die met spoed (ook in het weekend en ‘s avonds) onderzocht worden op ons referentielaboratorium in Lelystad. Het betreffende varkensbedrijf wordt geblokkeerd tot de uitslag bekend én negatief bevonden is. De uitslag volgt binnen 24 uur.