Prionziekten bij dieren

Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) ondersteunt overheid en bedrijfsleven met het uitvoeren van diagnostiek, onderzoek en advies ter preventie en bestrijding van besmettelijke prionziekten bij dieren.

Wat zijn prionziekten?

Overdraagbare spongiforme encephalopathieën (TSE's). Dit zijn fatale neurodegeneratieve ziekten. Deze worden veroorzaakt doordat een bepaald normaal voorkomend eiwit – het prioneiwit of PrP – omgevouwen raakt. Daarmee hoopt het zichzelf op, in met name het neurale weefsel, en wordt infectieus. De omgevouwen infectieuze deeltjes noemen we prionen. 

Prionziekten komen niet alleen bij het rund (BSE) en het schaap (scrapie) voor, maar ook bij andere diersoorten. Zoals spongiform encephalopathy (SE) bij herkauwers in dierentuinen (nyala, gemsbok, kudu), feline spongiform encephalopathy (FSE) bij katachtigen, transmissible mink encephalopathy (TME) bij de nerts en chronic wasting disesase (CWD) bij de hertachtigen

Wat zijn de symptomen?

De incubatietijden van prionziekten zijn normaliter lang. De verschijnselen zijn vooral van neurologische aard omdat het centraal zenuwstelsel raakt aangetast. Door afwezigheid van een effectieve therapie bij mens en dier is het ziekteproces altijd dodelijk.

De overdraagbaarheid tussen soorten is meestal het sterkst tussen individuen van dezelfde soort. Maar het kan ook verschillen, ook tussen individuen van dezelfde soort door erfelijke verschillen in het prioneiwit en/of de circulerende prionstam.

Diagnose bij het levend dier is vooralsnog meestal niet beschikbaar en geschiedt post-mortem.