Beukensterfte in Nederland

In 2002 was er een sterfteplek in een bosperceel van het Brabants Landschap bij Heeze. Het ging hier om enige tientallen dode bomen in een 93-jarig beukenbos. In een aantal bomen werden D-vormige uitvliegopeningen van de Beukenprachtkever Agrilus viridis aangetroffen.

Bij andere bomen werden in de bast duizenden zeer kleine witte keverpoppen en volwassen kevertjes aangetroffen van de Beukenbastkever Taphrorychus bicolor. Deze soort kwam tot nu toe in Nederland alleen in lage aantallen in Noord-Brabant voor, maar de laatste jaren wordt de kever ook noordelijker aangetroffen. Het zeer kleine kevertje met een grootte van 1,6 - 2,2 mm heeft twee generaties per jaar en broedt vooral in afstervende takken en in stammen van gevelde bomen. De soort staat als weinig schadelijk bekend, maar als bomen verzwakt zijn kunnen ze dood gaan.

Beukenbladluis verzwakt beuk

In 2004 kwamen veel meldingen binnen over de slechte toestand van beuken, de bomen zaten zeer dun in het blad. Duits onderzoek geeft aan dat het een nawerking is van de langdurige droogte in 2003 en het mastjaar (enorme zaadproductie) in 2004. Een mastjaar is een stressfactor die veel energie van bomen vergt waardoor minder bladmassa wordt gevormd. Daarnaast was 2004 een ‘luizenjaar’. Nooit eerder werden zoveel Beukenbladluis Phyllaphis fagi waargenomen, driemaal zoveel meldingen als het vorige topjaar 1974. De luizen zijn niet bedreigend voor de beuk, maar samen met andere ongunstige factoren hebben ze een negatief effect op de algemene gezondheidstoestand van de boom.

Verzwakte beuken kunnen gevoelig worden voor secundaire aantasters - zoals bastkevers. Wanneer veel beuken zijn verzwakt, is het belangrijk om de vinger aan de pols te houden. Uw waarneming over beukensterfte is zeer welkom.

Schimmelinfecties van de bast

De laatste jaren worden bij veel beuken zwarte plekken op de stam waargenomen. Het gaat om een schimmelaantasting van Phytophthora syringae. Opvallend is dat de plekken zich wel uitbreiden, maar waar bij Phytophtora ramorum (op eik en rododendron) binnen 3-6 maanden een algehele afsterving kan plaats vinden, lopen de bomen in het voorjaar weer uit. Toch lijkt de vitaliteit wel af te nemen.

Op dit moment zijn er geen maatregelen bekend die beukensterfte kunnen verhinderen of verminderen. Er zijn geen aanwijzingen dat de aanwezigheid van veel dood hout de populatie van de bastkevers verhoogt.

Bron

• Moraal, L.G., 2005. Insectenplagen op bomen en struiken in 2004. Vakblad Natuur, Bos en Landschap 2 (5): 18-21.
• Moraal. L.G., 2002. Beukensterfte ook in Nederland? Vakblad Natuurbeheer 41 (1): 13-15.