Nieuws

De Muur van Mussert: de toekomst van donker erfgoed

Published on
25 februari 2019

De Muur van Mussert staat voor een zwarte bladzijde in onze geschiedenis. Het wordt dan ook gezien als ‘donker erfgoed’. Hoe hier het beste mee omgegaan kan worden, is een terugkerend onderwerp van discussie. Stichting Erfgoed Ede heeft de Wetenschapswinkel van Wageningen University & Research gevraagd om te onderzoeken hoe het complex rondom de muur het beste bewaard kan worden en hoe er nieuwe betekenissen aan gegeven kunnen worden? Samen met studenten, zijn de onderzoekers van WUR op zoek gegaan naar de juiste balans tussen herstellen, behouden, veranderen, of afbreken.

De belangrijkste conclusie is duidelijk: blijf ver weg bij enige vorm van verheerlijking. Het aanbrengen van veranderingen die afdoen aan de grootsheid van het complex, of vooral het toevoegen van elementen uit het heden, heeft de voorkeur boven alleen maar restaureren. Daarnaast is het advies om het complex op te nemen in een breder verband van cultuurhistorisch erfgoed dat in de regio aanwezig is. Hoewel de Muur van Mussert en het complex (het Nationaal Tehuis van de NSB) heel uniek zijn, maken zij deel uit van een breed oorlogsverleden. Het ligt voor de hand om verbindingen te maken met andere objecten en gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog, zoals het Apeldoorns Bosch, Market Garden en de Slag om Arnhem, de Liberation Route, de Diogenes bunker en Landgoed Avegoor. Dit alles voorkomt ook dat Lunteren met de NSB geassocieerd wordt.

Ontwerpatelier met studenten

Om eigentijdse ideeën te vinden, is voor dit onderzoek een ontwerpatelier georganiseerd met studenten Landschapsarchitectuur en Stedenbouw uit Delft. Ook is er een prijsvraag voor studenten in heel Nederland uitgeschreven. De winnaar heeft een bedenkcentrum bedacht met een ondergronds museum, een auditorium en een ruimte voor lezingen en debatten. Het idee om ondergronds te gaan wordt gezien als vernieuwend en gedurfd; een goed voorbeeld hoe het toevoegen van eigentijdse elementen nieuwe betekenissen kan geven aan donker erfgoed. Daarnaast heeft het onderzoek zich gericht op het analyseren van de maatschappelijke discussie en de wijze waarop in het buitenland met vergelijkbaar erfgoed wordt omgegaan. Als reactie op de monumentenstatus en ook voortbordurend op dit wetenschapswinkelproject is een nieuwe stichting, Educatiecentrum De Goudsberg, opgericht die de exploitatie en educatie van dit beladen erfgoed ter hand wil nemen.

Nationaal erfgoed

Het complex van de Muur van Mussert en het ontvangstterrein in Lunteren, is in 2018 op de lijst van Nationaal Erfgoed geplaatst door minister Van Engelshoven. Het complex is verbonden met de partijbijeenkomsten van de Nationaal Socialistische Beweging (NSB) eind jaren ‘30. Een imponerend onderdeel van het ontvangstterrein is de muur waar Anton Mussert, leider van de NSB, de leden kon toespreken.

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan