Impact story
Natuurlijke wateropslag in een subtropische delta
Met de toenemende wereldwijde verstedelijking worden uitdagingen voor duurzame ontwikkeling steeds meer geconcentreerd in de stad. Meer dan 90 procent van alle verstedelijking zal in 2030 plaatsvinden in ontwikkelingslanden. Natuurrampen als overstromingen en extreme hitte beïnvloeden het leven van de armen vaak het meest. Er dienen daarom maatregelen genomen te worden om deze problemen aan te pakken. Stedelijke groei in combinatie met een onderontwikkelde infrastructuur (bijv. een gebrek aan riolering, gebieden voor wateropslag en -infiltratie en bescherming tegen overstromingen) bedreigen de duurzame ontwikkeling van deze gebieden.
Motivatie
Beira (Mozambique) is een kuststad in de delta, waar de rivieren Buzi en Pungwe uitmonden in de Indische Oceaan. De stad is een van de snelstgroeiende economische centra in Mozambique. Beira werd in 1890 gesticht door de Portugezen. Toen zij Mozambique in 1975 verlieten, trok de stad veel inwoners aan uit de omliggende plattelandsgebieden. Het aantal inwoners van Beira bedraagt op dit moment meer dan 500.000 en neemt snel toe. De minderbedeelden leven in sloppenwijken. Mensen met meer geld hebben hun huis in de heuvels gebouwd. Daarvoor hebben ze zand van kustduinen gebruikt, waardoor de natuurlijke bescherming van de stad tegen overstromingen wordt aangetast. Veel woningen zijn niet aangesloten op de riolering en hebben enkel een beerput. Bij zware regenval en hevige stormen overstroomt de stad. Het water blijft vervolgens wekenlang in de laagste gebieden van de stad staan. Gezinnen die normaal op de vloer slapen, zoeken nu hun toevlucht op tafels. De inhoud van de beerputten stroomt overal naartoe. Het stilstaande en vervuilde water is een bron van ziekten en buitensporige muggenplagen.
Oplossing
Wetenschappers hebben de infrastructuur en het landgebruik in Beira tot in detail in kaart gebracht. Met recente satellietbeelden werden de gebieden geïdentificeerd waar het water als eerst heen stroomt en waar de overstromingen het langst duren. Deze kaarten vormden de basis voor workshops met lokale stakeholders. Samen met gemeenteambtenaren en lokale vertegenwoordigers zijn ruimtelijke strategieën voor deze gebieden ontwikkeld om met de gevolgen van extreme neerslag om te gaan. Deze strategieën waren gericht op ‘grijze’ infrastructuurmaatregelen en oplossingen op basis van de natuur, waaronder de locatie van hotspots voor waterinfiltratie en -opslag, groene infrastructuur die overlast door regenwater moet voorkomen door dit deels te absorberen, en het ontwerpen van een netwerk van kanalen en riolen. De kosten en effecten van deze maatregelen tijdens hevige neerslag zijn berekend om het plan voor ruimtelijke ordening verder te verfijnen.
Wageningen University & Research heeft deze activiteiten uitgevoerd in samenwerking met Deltares, Witteveen&Bos, Wissing Urban Design, FloodConsult en Universidade Católica de Moçambique.
Lokale stakeholders zijn zich bewust van de noodzaak om deze maatregelen in de nabije toekomst te implementeren
Impact en toekomstperspectief
Deze ruimtelijke strategieën zijn een eerste, maar onmisbare stap om overstromingen in de toekomst te voorkomen. Het is nu duidelijk waar welke maatregelen genomen dienen te worden en wat de kosten hiervan zijn. Daarnaast zijn lokale stakeholders zich bewust van de noodzaak om deze maatregelen in de nabije toekomst te implementeren. Het vinden van sponsors en financiële middelen voor het organiseren en implementeren van deze maatregelen blijft echter een uitdaging.
