Project

Participatieve Monitoring Stedelijke waterkwaliteit

Op drie pilotlocaties in Amsterdam wordt onderzocht hoe de best beschikbare kennis over waterkwaliteit, ervaring met participatieve monitoring en kennisoverdracht aan burgers kunnen worden gebundeld. Wageningen University & Research voert dit onderzoek uit samen met Waternet en Deltares in het kader van de TKI Water & Deltatechnologie. Dit is één van onze projecten op het gebied van duurzaam waterbeheer.

De verhoudingen tussen burger en overheid veranderen. Sommige burgers nemen initiatief tot het onderhoud van publiek groen, andere dragen bij aan betere luchtkwaliteit door zelf metingen uit te voeren en te publiceren. Ook ten aanzien van waterkwaliteit groeien de verwachtingen van overheden en burgers naar elkaar.

Met name in steden neemt de vraag van burgers (en bedrijven) naar gebruik van het oppervlaktewater toe. Dit is het gevolg van bevolkingsgroei en verbetering van de waterkwaliteit. Burgers hebben echter nauwelijks tot geen kennis en informatie over waterkwaliteit in relatie tot gebruiksmogelijkheden. In diverse steden leeft bijvoorbeeld een sterke behoefte om te zwemmen in stedelijk oppervlaktewater buiten officiële zwemwaterlocaties. Buiten deze officiële locaties wordt echter niet of nauwelijks gemonitord en kennis over fluctuaties in waterkwaliteit bereikt burgers nauwelijks. Bovendien gaat de huidige gangbare wijze van monitoring gepaard met onzekerheden over de kwaliteit op ieder moment en de bronnen van verontreinigingen. De monitoring en voorspelling van waterkwaliteit kan verbeterd worden door inzet van moderne meet- en modelinstrumenten en kennis over bronnen van potentiele verontreiniging die anders zijn dan bij formele zwemlocaties.                   

Doel van het project

Doel is om op 3 aansprekende pilotlocaties in Amsterdam te onderzoeken hoe burgers waterkwaliteit in relatie tot gebruiksmogelijkheden (variërend van bv planten water geven tot zwemmen) inschatten wanneer zij door monitoring het watersysteem in hun buurt beter leren kennen, hoe monitoringsdata verzameld door burgers zich verhouden tot monitoringsdata verkregen door professionals en welke informatie burgers nodig hebben over waterkwaliteit om zelf te kunnen beslissen hoe zij het water kunnen gebruiken. Doordat waterkwaliteitsbeoordeling wordt gekoppeld aan functies die veelal bijdragen aan gezondheid in de stad, sluit dit project aan op het doel uit KIC Duurzame deltasteden om wateropgaven te koppelen aan andere ontwikkelingen in de stad. Daarnaast wordt door inzet van innovatieve sensoren voor het bepalen van pathogenen in water in combinatie met bronnenonderzoek een beter inzicht verkregen in waterkwaliteit in relatie tot gebruiksmogelijkheden en de fluctuaties hierin in ruimte en tijd.

Geplande acties    

De volgende activiteiten uitgevoerd:

1) Analyse van praktische ervaringen met citizen science/participatieve monitoring, mogelijkheden voor betere monitoring van pathogenen in oppervlaktewater en bronnen hiervan in stedelijk water, inclusief verkenning nieuwe sensoren bij bedrijfsleven.

2) Opzetten van een monitoringsstrategie en -plan voor burgers en voor experts.

3) Ontwikkeling monitorings-toolbox voor burgers en publieksinstallatie over waterkwaliteit.

4) Monitoren juli t/m augustus 2017.

5) Evaluatie en vergelijking van de twee monitoringssporen (burgers en experts).

6) Opstellen aanbevelingen voor participatieve monitoring van waterkwaliteit en informatievoorziening aan burgers.

7) Kennisoverdracht aan een breed maatschappelijk publiek via media, activiteiten rondom de rondreizende publieksinstallatie en een debatavond.

8) Kennisoverdracht aan waterbeheerders en andere waterprofessionals door middel van een publicatie en een presentatie op een congres.

Verwachte resultaten  

Dit project resulteert in: 1) Bewustzijn en kennis bij een brede groep burgers over waterkwaliteit en fluctuaties hierin op basis waarvan zij kunnen beslissen hoe zij het water kunnen gebruiken. 2) Aanbevelingen voor waterbeheerders om monitoring van waterkwaliteit met en voor burgers doeltreffend en efficiënter te maken met gebruikmaking van moderne, betrouwbare technieken. 3) Een monitoringskit voor participatieve monitoring van waterkwaliteit (veldmetingen).

Innovativiteit

Het is uniek dat burgers betrokken worden bij waterkwaliteitsmonitoring en dat de kwaliteit direct gerelateerd wordt aan functies waar zij gebruik van maken. Deltares en Alterra hebben ervaring met participatieve monitoring op andere gebieden (zoals met de succesvolle natuurkalender van Alterra) dan waterkwaliteit in de stad. Pavel van Houten heeft ruime ervaring met projecten waarin deelnemers door tellingen hun leefomgeving beter leren kennen en hier meer waardering voor krijgen. Via exposities in onder ander het Stedelijk Museum en Artis en samenwerking met mediapartners weet hij een groot en breed publiek te bereiken. Door de samenwerking met kunstenaar Pavel van Houten wordt een unieke monitoringstoolkit ontwikkeld voor burgers waarmee de monitoring aantrekkelijk en leerzaam wordt gemaakt. Waternet en Deltares werken nauw samen bij de verbetering van waterkwaliteitsmonitoring in Amsterdam.  Bij de expert-monitoring wordt gebruik gemaakt van moderne meettechnieken die nog niet zijn opgenomen in de standaard monitoringsprogramma's van waterbeheerders. Vergelijking van de monitoringsdata van burgers en experts en hun oordeel over de kwaliteit van het water levert nieuwe inzichten op over hoe burgers beslissingen nemen over het gebruik van water en hoe monitoring het beste kan aansluiten op hun afwegingsproces.