Nieuws
Voedsel- en landbouwsystemen moeten hervormd worden om te herstellen van COVID-19
De pandemie benadrukt het wereldwijde probleem van voedselzekerheid eens te meer. Maar het probleem kan worden aangepakt door onderzoek en innovatie (O&I) en het 'build back better'-principe. Dit laat het Foresight Team van het Standing Committee on Agricultural Research (SCAR) van de Europese Unie zien, waarvan onderzoeker bij de leerstoelgroep Rurale Sociologie van Wageningen University & Research, dr. Jessica Duncan, een van de experts was. Het SCAR Foresight-rapport beschrijft de complexiteit en urgentie van voedselproductie en -voorziening en vraagt om onderzoek en innovatie om veranderingen te stimuleren. Door doelstellingen in te stellen, diëten te verbeteren en voedselsystemen diverser en circulair te maken, kan de Europese Unie herstellen van deze crisis.
Grootschalige problematiek van voedselsystemen
Al lang voordat COVID-19 zijn intrede deed, waren de problemen met voedsel- en landbouwsystemen al ernstig en grootschalig. Behalve dat 8% van de wereldbevolking ondervoed is, heeft een toenemend deel ervan te maken met overgewicht. Het heeft ook negatieve gevolgen voor het milieu: Voedsel en landbouw zijn voor 30% verantwoordelijk voor alle uitstoot van broeikasgassen, ondanks de plannen van de Europese Unie om de Europese voetafdruk te verminderen. Ongeveer een derde van het voedsel dat voor menselijke consumptie wordt geproduceerd, gaat verloren of wordt verspild. En de diversiteit is dusdanig teruggebracht dat een miljoen planten en dieren met uitsterven bedreigd worden. Onze voedselgewoonten zijn echter zo geconcentreerd dat 60% van de calorieën van slechts drie granen afkomstig is: rijst, maïs en tarwe.
COVID-19 is een zware belasting voor voedselsystemen
De COVID-19-crisis benadrukt en vergroot deze uitdagingen. Na lokale verstoringen in voedselvoorziening, schoten de prijzen omhoog. In Europa was dit nog matig (2-5% voor de belangrijkste producten), maar in sommige delen van de wereld was dit dramatisch (15% in Argentinië, bijna 20% in Myanmar). Het overstappen naar thuisonderwijs zorgde ervoor dat wereldwijd kinderen van miljoenen families met een laag inkomen geen schoollunch meer kregen.
In sommige sectoren van de levensmiddelenindustrie, in Europa en daarbuiten, zaten arbeiders onvrijwillig eerste rang bij de blootstelling aan het virus. Eveneens zijn mensen gedwongen geweest om de manier waarop en waar ze voedsel krijgen, te veranderen: duizenden restaurants zijn gesloten en het eten online bestellen is enorm gestegen, wat betekent dat de voedselvoorziening anders moest worden ingericht met uiteenlopende economische en sociaal-maatschappelijke gevolgen.
Veerkracht en transformatie
Dit zijn een paar van de gevolgen die de pandemie op voedsel heeft, zoals gepresenteerd in het vijfde SCAR Foresight-rapport: 'Veerkracht en Transformatie'. De groep beschrijft veranderingen op de lange termijn volgens het 'build back better'-principe, zoals Joe Biden het zegt. Met een plan om in 2050 CO2-neutraal te zijn, en een gevarieerd nieuw beleid, programma's en wetgeving heeft de EU al een aantal stappen gemaakt. Dit zal de plannen voor de Green Deal, Biodiversiteit, Van boer tot vork, en Circulaire Economie nog verder stimuleren. Volgens SCAR zal meer onderzoek en innovatie (O&I) echter essentieel zijn.
Doelstellingen voor mens en planeet
Duidelijke doelstellingen voor de toekomst definiëren is één van de manieren waarop O&I kan bijdrage om deze problemen op te lossen. De Europese Unie bijvoorbeeld, zou zich het volgende als doel kunnen stellen: een afname van 75% in het gebruik van pesticiden, een afname van het gemiddelde BMI en een afname van het gemiddelde percentage van 51,8% van mensen die overgewicht hebben. De EU zou eveneens een uitgebreid onderzoek moeten opzetten om diëten en voeding te verbeteren. Op dit moment eten we 2,5 tot 3 keer meer vlees dan aanbevolen wordt door diëtisten, iets dat niet alleen gevolgen heeft voor onze eigen gezondheid maar ook voor die van onze planeet. Onderzoek kan helpen om de verschillende onderliggende redenen te begrijpen en oplossingen te creëren.
Voedsel van de toekomst
Wil de maatschappij en de economie veerkrachtiger worden – een probleem dat de pandemie heeft benadrukt – dan is er meer diversiteit nodig: Diversiteit in wat we eten, wat we telen en in vis, en in de manier waarop we structuur geven aan de maatschappij. De Europese Unie zou voedseldiversiteit moeten ondersteunen door nieuwe kennis te ontwikkelen, nieuwe technologieën, ecosysteemdiensten en milieubeleid. Biologische landbouw kan ook gestimuleerd worden door het verder ontwikkelen van agro-ecologische landbouw. Zo kunnen boeren bijvoorbeeld werken aan verbetering van de grondkwaliteit en kan de Europese Unie op actieve wijze circulaire voedselsystemen steunen.
SCAR
Het rapport is gepubliceerd door een groep van veertien experts, op het gebied van voedsel, landbouw en beleidsonderzoek, het Foresight Team, georganiseerd door de Europese Commissie voor SCAR van de Europese Unie. Een van de leden is Associate Professor in Rurale Sociologie bij Wageningen University & Research, dr. Jessica Duncan, expert op het gebied van beleid voor duurzame voedselsystemen.