WUR gaat klimaatverandering tegen in European Green Deal

Via negen projecten draagt Wageningen University & Research bij aan Europa’s antwoord op de klimaatverandering, en de bescherming van ecosystemen en biodiversiteit. De projecten bestaan uit internationale consortia met vele en diverse partners (onderzoek, bedrijfsleven, beleid, ngo’s, boeren, burgers, etc.) De meeste zijn dit najaar gestart of starten begin 2022.

Ook in het nieuwe Europese subsidieprogramma voor onderzoek en innovatie, Horizon Europe, is er veel aandacht voor onderzoek en innovatieprojecten ten behoeve van de European Green Deal.

Omgevingsprojecten

In het domein omgevingswetenschappen neemt Wageningen University & Research deel in diverse projecten:

SUPERB: herstel van bossen

Europese bossen worden aangetast door klimaatverandering, terwijl we die bossen juist steeds harder nodig hebben om ons te voorzien van hernieuwbare grondstoffen en om de biodiversiteit te beschermen. Het doel van het SUPERB H2020 Green Deal project (Systemic solutions for upscaling of urgent ecosystem restoration for forest-related biodiversity and ecosystem services) is het herstel van boslandschappen, door het scheppen van een gunstige omgeving voor bosherstel en adaptatie op verschillende schaalniveaus. De kern van het project bestaat uit het herstel van 12 grote demonstratiegebieden in 13 Europese landen. Deze activiteiten worden opgeschaald middels meer dan 90 geassocieerde partners. In totaal is er een budget van 115 miljoen euro voor beschikbaar.

WaterLANDS: herstel van wetlands

Meer dan 90% van de wetlands in Europa zijn drooggelegd om plaats te maken voor andere vormen van landgebruik. Hiermee zijn veel soorten dieren en planten uit het landschap verdwenen, en zijn ecosysteemdiensten verslechterd, zoals retentie van water en koolstof. Meer zichtbare gevolgen zijn heviger overstromingen, bodemdaling, en verminderde waterkwaliteit. Het WaterLANDS project ziet het herstel van wetlands als een urgent sociaalecologisch probleem. Het project streeft ernaar de best practices van verschillende herstelprojecten in heel Europa samen te brengen, om oplossingen te vinden waarbij zowel de omgeving als mensen baat hebben. Deze best practices worden in de praktijk getest door 10.500 hectare wetland te herstellen.

MERLIN: zoet water voor transformatieve verandering

Het Europese milieu bevindt zich in een kwetsbare toestand, die naar verwachting verergerd zal worden door klimaatverandering. Dit bedreigt economische voorspoed, menselijk welzijn en de sociale rust. Onze samenleving heeft behoefte aan systemische transformatieve verandering. Daarin staat herstel van ecosystemen centraal. Zoet water vormt een perfect voorbeeld van die noodzakelijke verandering. Vanuit de lange traditie van herstel van beekjes, rivieren, veengronden en wetlands bestaat er zeer veel kennis op dit gebied. Het MERLIN project (Mainstreaming Ecological Restoration of freshwater-related ecosystems in a Landscape context: INnovation, upscaling and transformation) richt zich op transformatief herstel van ecosystemen. Het doel is om nature-based solutions gemeengoed te laten worden bij systemische veranderingen in onze maatschappij.

REST-COAST: herstel van kustecosystemen

Kustecosystemen bieden belangrijke ecosysteemdiensten - zoals bescherming tegen overstroming, verbeteren van waterkwaliteit, leefgebied voor vogels en vissen, ruimte voor recreatie - maar ze zijn vaak kwetsbaar. Het REST-COAST project richt zich op herstel van kustecosystemen in 9 pilot-gebieden. Deze gebieden vertegenwoordigen belangrijke (kwetsbare) kustecosystemen in de Europese zeeën. De opgedane ervaringen kunnen ook elders worden toegepast. Met het wegnemen van huidige belemmeringen die schaalvergroting van herstel in de weg staan, wil REST-COAST de verbinding tussen rivieren en kust herstellen en ontwikkelen, en de door de kustecosystemen geleverde diensten vergroten. Juist deze diensten kunnen een belangrijke rol spelen bij urgente bedreigingen van kustgebieden, zoals overstroming of erosie door stormen, en de versnelde afbraak van leefgebieden aan de kust.

FIRE-RES: leven met natuurbranden

Extreme natuurbranden vormen een steeds grotere ecologische, economische en sociale bedreiging in Zuid-Europa, en ook steeds vaker in Noordwest-Europa. Nu de beperkingen van brandbestrijding zich aftekenen, zien brandweermensen, natuurbeheerders, onderzoekers en beleidsmakers in toenemende mate noodzaak voor nieuwe benaderingen. Om in de toekomst met natuurbranden te leren leven, zullen deze benaderingen vooral de nadruk moeten leggen op onderliggende oorzaken en impact. Bij een dergelijke aanpak gaat het om bewustwording, communicatie, en om samenwerking tussen landen en tussen verschillende disciplines. Binnen dit project leidt Wageningen University & Research het Duits-Nederlandse Living Lab, een samenwerking met diverse publieke belanghebbenden in beide landen.

ClieNFarms: klimaatneutrale landbouw

De Farm to Fork Strategy van de Europese Commissie moet leiden tot een transitie naar een duurzamer voedselsysteem, en bijdragen aan het bereiken van klimaatneutraliteit in 2050. Het project Climate Neutral Farms (ClieNFarms) draagt hieraan bij door het ontwikkelen en stimuleren van klimaatneutrale landbouw in Europa. Op basis van 20 living labs (waarvan één in Nederland) wordt met demofarms, een netwerk van voorlopers en opschaling naar 100+ bedrijven gewerkt aan een reeks integrale maatregelen (reductie van broeikasgassen en vastlegging van koolstof) richting klimaatneutrale landbouw. Wageningen University & Research werkt in het project samen met 32 partners, en is verantwoordelijk voor het Nederlandse living lab en het werkpakket over opschaling.