Nieuws

Where the wild things are... Welke tropische zoogdieren leven waar?

article_published_on_label
2 augustus 2022

Tropische bossen herbergen honderden bijzondere zoogdiersoorten die zich maar zelden laten zien: van jaguars tot tapirs, van apen tot olifanten. Veel daarvan zijn zeldzaam, bedreigd en onbestudeerd. En doordat ze zo moeilijk te observeren zijn, weten we vaak niet welke soorten op welke plaatsen voorkomen. Leden van het "Tropical Ecology Assessment & Monitoring (TEAM) Network" hebben hier gezamenlijk meerjarig onderzoek naar gedaan, op drie continenten.

Het onderzoeksteam heeft met een netwerk van automatische camera’s bestudeerd waar zoogdiersoorten in tropisch bossen voorkomen. Deze camera's (ook wel "camera-traps" genoemd) staan op 1002 plekken, verspreid over drie continenten. Ze hebben miljoenen beelden van zoogdieren opgeleverd. Douglas Sheil, hoogleraar Bosecologie en Bosbeheer bij Wageningen University & Research, en senior-auteur van de studie: "We hebben met deze foto’s en statistische modellen voor het eerst in kaart kunnen brengen waar 161 zoogdiersoorten precies voorkwamen. Zowel in de beschermde gebieden, als tussen de gebieden onderling. We hebben met name gekeken hoe soorten met verschillende lichaamsgroottes, diëten en habitats op de testlocaties voorkwamen. En of we eventuele patronen op alle continenten zouden terugzien.”

Gespecialiseerde soorten komen op grotere schaal voor

De studie is onlangs gepubliceerd in Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. Sheil: "De resultaten laten zien dat planteneters – in vergelijking tot vleeseters – zich in deze bossen het breedst verspreiden, op alle continenten. In de Amerikaanse tropen komen kleinere soorten op uitgebreidere schaal in het landschap voor dan de grotere soorten."

Ogilbys duiker (Cephalophus ogilbyi), Korup National Park, Kameroen
Ogilbys duiker (Cephalophus ogilbyi), Korup National Park, Kameroen

Een belangrijke uitkomst is dat veel van de gespecialiseerde soorten (die selectief zijn in welk type landschap ze leven) een groter deel van het beschikbare bos gebruiken dan verwacht, gezien hun potentiële kieskeurigheid. Dit betreft de onderzochte beschermde gebieden in Amerika en Afrika. Dat lijkt goed nieuws voor het behoud van de biodiversiteit, omdat deze soorten vaak een hoger risico lopen om uit te sterven. De resultaten impliceren dat deze soorten erg gebaat zijn bij beschermde gebieden, omdat zij bijzonder gevoelig zijn voor de invloed en activiteiten van mensen. Beschermde gebieden lijken voor hen een toevluchtsoord te zijn. Niet alle verbanden worden echter nog volledig begrepen, het onderzoek hiernaar blijft werk in uitvoering.

Meer bescherming nodig in Zuidoost-Azië

Uit de studie blijkt echter ook dat deze patronen anders zijn in de tropische bossen van Zuidoost-Azië. Daar komen gespecialiseerde soorten vrijwel alleen voor in de voor hen beschikbare boshabitat. Zij komen dus op minder plaatsen voor dan de generalistische soorten.

Halsbandpekari (Pecari tajacu), Barro Colorado Nature Monument, Soberania National Park, Panama
Halsbandpekari (Pecari tajacu), Barro Colorado Nature Monument, Soberania National Park, Panama

Eerste auteur Asunción Semper-Pascual van de Noorse University of Life Sciences wees erop dat zulke soorten erg beperkt zijn in de manier waarop zij het bos gebruiken: "Onze analyse heeft bijvoorbeeld aangetoond dat gespecialiseerde soorten, zoals de brillangoer of de Borneose nevelpanter, binnen hun lokale verspreidingsgebied op minder dan 4% van onze cameralocaties voorkwamen. Terwijl generalistische soorten, zoals wilde zwijnen, op meer dan 65% van de cameralocaties voorkwamen. Dat suggereert dat extra inspanningen nodig zijn om gespecialiseerde soorten in de beschermde bossen van Zuidoost-Azië in stand te houden."

Veel van de zeldzamere en kwetsbaardere soorten maken namelijk geen gebruik van het grootste deel van het beschermde bos. De onderzoekers zetten hun werk voort om meer inzicht te krijgen in de oorzaken en verbanden van deze patronen, en de praktische betekenis ervan voor natuurbehoud.