Virologie
Bij Wageningen Food Safety Research kijken we naar virussen die via voedsel overdraagbaar zijn. Dit soort virussen zijn vaak bijzonder stabiel: ze zijn, meer dan de meeste bacteriën, bestand tegen grote mate van uitdroging en verhitting en kunnen erg lang infectieus blijven. Dit is in voedsel meestal langer dan het voedselproduct houdbaar is.
Voorbeelden zijn het norovirus, bekend van uitbraken van buikgriep in ziekenhuizen en op cruiseschepen, en het hepatitis A virus, dat bij blootstelling kan leiden tot geelzucht met langdurige vermoeidheid of ergere gezondheidsklachten. Elk jaar worden meer mensen ziek door consumptie van voedsel met norovirus dan door enig ander micro-organisme. Betrouwbaar onderzoek naar de virologische gevaren in voedsel is dan ook van groot belang.
Landelijk expertisecentrum voor virussen in voedsel
Wageningen Food Safety Research is in Nederland het Nationaal Referentie Laboratorium (NRL) voor virussen in voedsel, uitgezonderd tweekleppige schelpdieren. We zijn binnen dit domein het landelijke expertisecentrum. In tegenstelling tot bacteriën kunnen de meeste voedsel overdraagbare virussen niet routinematig worden gekweekt. Daarom extraheren onze onderzoekers het genomisch materiaal van virussen uit monsters voor moleculaire detectie met behulp van bijvoorbeeld PCR. Naast voedselmonsters testen ze ook monsters van oppervlakten op mogelijke besmettingen.
Kwalitatieve en kwantitatieve metingen
Wageningen Food Safety Research voert kwalitatieve en kwantitatieve metingen uit onder accreditatie: er wordt niet alleen gekeken óf het monster besmet is, maar ook in welke hoeveelheid het virus aanwezig is. Met genoomsequentie-analyse brengen we de virussen verder in kaart. Vervolgens voeren we een trendanalyse uit om de besmetting te kunnen vergelijken over tijd en tussen verschillende herkomstgebieden. Ten slotte denken we mee over nieuwe risico’s en ontwikkelingen in de voedselproductieketen. Zo zetten we ook vooraan in de keten onze expertise over de risico’s van virussen in.
Wageningen Food Safety Research voert kwalitatieve en kwantitatieve metingen uit onder accreditatie: er wordt niet alleen gekeken óf het monster besmet is, maar ook in welke hoeveelheid het virus aanwezig is.
Betrouwbaar onderzoek naar voedsel overdraagbare virussen
Hieronder meer over onze werkzaamheden en hoe we daarmee bijdragen aan voedselveiligheid:
Voedsel overdraagbare virussen
Hierbij kijken we naar op voedsel overdraagbare virussen, waarvan het norovirus (buikgriep) en hepatitis A en E virus (leverontsteking) de bekendste zijn. Overdracht van het norovirus en hepatitis A virus kan van mens-op-mens, via besmette oppervlakten, maar ook via fecaal besmet water of voedsel. Hepatitis E virus komt bij veel varkens voor en kan bij het eten van onvoldoende verhitte lever of een ander varkensproduct ziekte kan veroorzaken. Het onderzoek bij WFSR en breidt zich verder uit met onder meer onderzoek naar rotavirus (buikgriep).
Besmettingsbronnen
Om voedsel overdraagbare virussen op het spoor te komen meet WFSR monsters genomen door de hele voedselketen. Monsters komen uit de primaire sector (schelpdieren, landbouwproducten, mest), import of industriële productie, de retail of de horeca. Virusbesmetting kan namelijk door de hele keten plaatsvinden via fecaal verontreinigd water, ingrediënten of handen van de voedselbereider. Zo kan een aardbei geplukt zijn door iemand met besmette handen, gewassen in besmet water, of pas in een restaurant besmet zijn geraakt. Daarbij is de uitdaging dat het virus vaak in lage aantallen en niet homogeen in het monster voorkomt en daardoor moeilijk kan worden gedetecteerd.
Klachtenonderzoek
In sommige gevallen komt WFSR in actie nadat mensen zich met gezondheidsklachten hebben gemeld bij de NVWA, het RIVM of de GGD. We zoeken dan uit waar ze ziek van zijn geworden door monsters op de vermoedelijke ziekteverwekkers te analyseren in het laboratorium en door de resultaten te interpreteren. Meestal zijn de zieken op dezelfde locatie geweest, soms wonen patiënten met eenzelfde virusstrain verspreid over Nederland of zelfs daarbuiten. Dit onderzoek doen we in nauwe samenwerking met de NVWA (inspecties of herkomsttracering) en de GGD en RIVM (vragenlijsten, ontlastingsonderzoek).
Genoomsequentie analyse
Ons werk stopt niet bij het uitzoeken of een virus ergens in zit. We onderzoeken ook de genoomsequentie van het virus. Daarmee komen we meer te weten over wat we gevonden hebben en kunnen we voedsel bemonsterd in de tijd of met verschillende herkomst onderling vergelijken. Ook onderzoeken we zo of er mensen ziek zijn geworden van de virussen in voedsel. De nieuwste ontwikkeling is om alle (humane) virussen tegelijkertijd en ongericht te detecteren (agnostisch). Daarmee komen we alle belangrijke virussen op het spoor, en brengen we ook opkomende risico’s in kaart.
Lees meer over onze microbiologie expertises bacteriologie, genomics en antimicrobiële resistentie onderzoek (AMR).