Nieuws

Dierenwelzijn als zelfstandige waarde van duurzaamheid

article_published_on_label
25 augustus 2020

In mei 2020 publiceerden zowel de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) als de Dierenbescherming een zienswijze over dierenwelzijn in de veehouderij van de toekomst. Beide instanties pleiten ervoor de dieren als uitgangspunt van duurzame veehouderij te nemen. Als dierenwelzijnsonderzoekers onderschrijven wij dit in grote lijnen. In dit opiniestuk leggen wij uit dat onafhankelijke en transparante kennis over dierenwelzijn, gemeten aan het dier zelf, is daarbij volgens ons essentieel is.

Beide publicaties spreken ons als onderzoekers aan. De RDA adviseert om in de transitie naar kringlooplandbouw dierenwelzijn te borgen én te verbeteren, o.a. door te investeren in een meerjarige onderzoeksagenda en een expertisecentrum voor dierenwelzijn. De Dierenbescherming wil dat onderzoek zich gaat richten op een diervriendelijker en integraal duurzamere veehouderij en ontbrekende kennis op het gebied van dierenwelzijn aanvult.

Dierenwelzijn

Dat is waardevolle inbreng, maar wat betekent dat nu? Dierenwelzijn is in onze optiek de kwaliteit van leven zoals het dier het zelf ervaart, op basis van kennis en diergericht meten. Maar soms wordt er ook gekeken door de bril van persoonlijke belangen en overtuigingen over wat ‘een goed dierenleven is’. Daar zijn verschillende opvattingen over. Van zolang dieren gezond zijn, goed produceren tot dieren die op geen enkele wijze in hun vrijheid mogen worden belemmerd en hun eigen levenscyclus moeten kunnen voltooien. Daartussen compromissen sluiten is het domein van politiek en beleid. Als onderzoekers willen wij voor dierenwelzijn betrouwbare feiten aandragen als de mate van negatief gedrag, maar ook het vertonen van positieve emoties en het kunnen uitvoeren van natuurlijk gedrag.

Nieuwe veehouderijsystemen

Problemen in natuur en klimaat vragen van de landbouw om hervormingen. Kringlooplandbouw is een van de ontwikkelrichtingen. Het begrip ‘kringlooplandbouw’ roept positieve associaties op voor dierenwelzijn, bijvoorbeeld met een natuurlijke leefomgeving. Maar ook hier kunnen (nieuwe) welzijnsproblemen optreden, zo blijkt ook uit de RDA zienswijze. Bijvoorbeeld wanneer onze hoogproductieve dieren de veerkracht missen om om te kunnen gaan met het nieuwe veehouderij systeem.

Dierenwelzijn integraal meenemen in duurzaam ontwerp veehouderij

Bij integraal duurzaam ontwerpen van nieuwe veehouderijsystemen is het belangrijk om kennis over dierenwelzijn van begin tot eind te betrekken. Vanaf het eerste ontwerp tot aan de validatie in de praktijk. Maar zelfs als beschikbare kennis al in de ontwerpfase is meegenomen, moeten we ons realiseren dat een ontwerp eigenlijk niet meer is dan een verwachting, zoals een hypothese. De zogenaamde “comfortclass” stal voor varkens is een mooi voorbeeld van een diergericht stalontwerp op basis van de behoeften van varkens, met alleen op onderdelen navolging in de praktijk. Met andere woorden, we moeten niet vergeten om op basis van metingen en waarnemingen aan de dieren zèlf achteraf te valideren of een ontwerp daadwerkelijk leidt tot de beoogde verbeteringen. Dat vraagt ook iets van ons als onderzoekers. Bijvoorbeeld dat we nadrukkelijker voor het voetlicht brengen hoe het met het dierenwelzijn gesteld is en waarom. Met nieuwe sensoren en slimme cameratechnieken willen we het mogelijk maken om dieren continu te monitoren, liefst met een dashboard en tijdige alarmering naar de veehouder. Dat helpt bovendien bij de borging van het welzijn van dieren, ook in de laatste fase van het dierenleven; de slacht.

Dierenwelzijn als zelfstandige waarde van duurzaamheid, los van andere belangen

Een duurzame veehouderij, is een veehouderij waarin dierenwelzijn een zelfstandige waarde vertegenwoordigt. Dierenwelzijn is dus geen onderdeel van het sociale aspect van duurzaamheid. Het is niet enkel van belang omdat mensen het belangrijk vinden, de behoeften van dieren zijn essentieel voor dierenwelzijn. Dierenwelzijn is de kwaliteit van leven zoals het dier het zélf ervaart. Het vertegenwoordigt dus een zelfstandige waarde. Onafhankelijke en transparante kennis over dierenwelzijn, als zelfstandige behoeften gemeten aan het dier zelf, is daarmee essentieel in de zoektocht naar, en realisatie van, een duurzame toekomst.

Meer weten over en/of samenwerken met onze onderzoekers? Ga naar de afdeling Dierenwelzijn en gezondheid van Wageningen Livestock Research.