Monitoring en advies voor aalstandbeheer

Achteruitgang van de aalstand

De stand van de Europese aal (of paling) is nog maar een fractie van wat deze voor de jaren 1980 was. In de Noordzee is het percentage glasaal dat aankomt langs de kust zo’n 0.6% (ICES advies 2021). In november 2021 maakte ICES bekend dat de toestand van de paling kritiek blijft, en adviseert aan de hand van het voorzorgsprincipe om geen aal meer te vangen en andere sterfte door menselijk handelen te stoppen of tot een minimum te beperken.

• Meest recente ICES-advies (november 2023)

De achteruitgang wordt onder meer veroorzaakt door afgenomen leefruimte voor de aal door een toename van barrières zoals dijken, dammen en waterkrachtcentrales – alleen in Nederland zo’n 15.000 obstakels die het voor de aal moeilijk maken om te migreren. Daarnaast worden visserij, parasieten, klimaatverandering, vervuiling van het oppervlaktewater en predatoren genoemd als oorzaken van de afname van de Europese aalpopulatie.

Internationale afspraken

Aal is een wijdverspreide soort met een bijzondere levenscyclus. Alle Europese aal paait in de Sargassozee, waardoor het aalbestand van Noord-Afrika tot Noorwegen één bestand is. Aalbeheer is daarom een internationale aangelegenheid.

Om herstel van de populatie mogelijk te maken, heeft de Europese Commissie door middel van de aalverordening lidstaten verplicht om aalbeheerplannen op te stellen, met daarin een beschrijving van beheersmaatregelen. In het Nederlandse Aalbeheerplan staan beschermingsmaatregelen zoals het aanpassen of wegnemen van fysieke barrières, het uitzetten van glasaal, een terugzetverplichting voor sportvissers en een gesloten seizoen (september tot en met november) voor de aalvisserij. Wageningen Marine Research is betrokken bij de driejaarlijkse evaluatie van dit Aalbeheerplan.