Risicobeoordelingen voor voedselveiligheid en gezondheid

Biometris ontwikkelt kwantitatieve methoden voor:

• risicobeoordeling voor de menselijke gezondheid en het milieu
• besluitvorming en risico-batenanalyse

Specifieke toepassingen op het gebied van:

• gewasbeschermingsmiddelen en andere chemische stoffen
• nieuwe voedingsmiddelen zoals genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) en nanomaterialen

Hiervoor gebruiken we:

• gelaagde benaderingen, van eenvoudige deterministische tot volledig probabilistische modellen
• implementatie in stand-alonesoftware of onlinetools

Wetenschappelijke risico-batenbeoordeling

Het is moeilijk om echte gezondheidsvoordelen en -risico's rechtstreeks te beoordelen vanwege de complexe keten vanaf de primaire landbouwproducten (waarbij de meeste metingen worden gedaan) tot de volledige (dagelijkse) inname van alle levensmiddelen door individuen. Ook zijn de gevolgen voor de gezondheid van individuele consumenten vaak moeilijk te kwantificeren met epidemiologische of toxicologische gegevens. De huidige risicobeoordelingsmethoden zijn meestal beperkt tot afzonderlijke stoffen en enkelvoudige metingen. Er is onvoldoende integratie van de blootstellingsbeoordeling en gevarenkarakterisering in het risicobeoordelingsproces. Desondanks moeten risicobeheerders weloverwogen beslissingen nemen, rekening houdend met alle risico’s en voordelen.

Daarom is een wetenschappelijke beoordeling van de risico’s en voordelen en een rationele afleiding van aanbevelingen een van de topprioriteiten in het Europese voedselbeleid, zowel voor traditionele stoffen (bijv. gewasbeschermingsmiddelen) als voor nieuwe voedingsmiddelen zoals ggo’s. Meer realistische beoordelingen kunnen gezondheids- en financiële voordelen opleveren.

Nieuwe wetenschappelijke risicobeoordelingsinstrumenten

Bij Biometris gebruiken we probabilistische methoden om nieuwe, wetenschappelijke risicobeoordelingsinstrumenten te ontwikkelen. Voor een echt wetenschappelijke risicobeoordeling moeten er zoveel mogelijk aspecten van de voedselketen worden geïntegreerd in een modelleringskader voor inname via de voeding. Het kader moet geschikt zijn om te gebruiken met onregelmatige/beperkte gegevens, moet kunnen extrapoleren naar niet-geobserveerde gebeurtenissen met een hoog risico en het moet meerdere risico- (of voordeel-)factoren kunnen combineren. Verder is er behoefte aan toxicogenomics om biomarkers van (interne) blootstelling te vinden en deze te koppelen aan (externe) blootstelling via de voeding en aan biomarkers van effecten. Bij ggo-veiligheidsbeoordelingen is nader advies nodig over de toepassing van statistische methoden. Ontwikkeling van data-analyse en modelleringsbenaderingen wordt beschouwd als essentieel, aangezien de hoeveelheid gegevens in het vakgebied van voedselveiligheid gigantische vormen aanneemt.

Praktische problemen die moeten worden opgelost

Biometris richt zich op casestudies waarin praktische risicobeoordelingsproblemen moeten worden opgelost, maar het doel is om algemene methoden te ontwikkelen. Voorbeelden van recent onderzoek zijn:

• Ontwikkeling van een uitgebreid kader voor probabilistische blootstellingsbeoordeling voor chronische (langetermijn-) en acute risico’s en voordelen: Monte Carlo Risk Assessment (MCRA) bestaat uit modelleringssoftware die kan worden gekoppeld aan een internationaal e-platform van gedistribueerde databases.
• Integratie van blootstellings- en effectmodellering: er zijn nieuwe methoden ontwikkeld waarmee blootstelling en gevarenkarakterisering geïntegreerd kunnen worden (meestal gebaseerd op dosis-responsonderzoek). Dit heeft geleid tot de introductie van individuele blootstellingsmarges, en het model wordt momenteel toegepast op gegevens van het Europese e-platform.
• Probabilistische beoordeling van gezondheidseffecten: Onlangs is een methode ontwikkeld waarmee meerdere stoffen, meerdere effecten en meerdere gezondheidseffectniveaus kunnen worden geïntegreerd in een enkel kader. Het concept van probabilistische gezondheidseffectbeoordeling is gebaseerd op het combineren van verdelingen van individuele marges van blootstelling.
• Voordelen en risico’s: kwantificering van gezondheidseffecten van meerdere effecten (gunstig of gevaarlijk) als gevolg van gewijzigde blootstelling aan meerdere stoffen.
• Onzekerheidsanalyse: alle risicobeoordelingsmethoden die bij Biometris zijn ontwikkeld, maken strikt onderscheid tussen (intrinsieke) variabiliteit binnen populaties en onzekerheid als gevolg van een gebrek aan kennis/metingen. Deze aanpak kan risicobeheerders helpen bij hun besluitvorming en de belangrijkste bronnen van onzekerheid kwantificeren. Er kan vervolgens onderzoek worden gedaan om de onzekerheid verder te verminderen.
• Modellering van zeldzame gebeurtenissen: toepassing van extremewaardemodellen bij blootstellingsbeoordeling en geïntegreerde voedselrisicobeoordeling.
• Toxicogenomics: verkenning van de mogelijkheden om microarray- of profileringsgegevens te gebruiken als biomarkers voor blootstelling en/of biomarkers van effect.
• Methoden voor ggo-veiligheidsbeoordeling: bijdragen aan het bevorderen van geschikte statistische modelleringstechnieken (bijv. bewijs van gevaar tegenover bewijs van equivalentie).

Onderzoek voor overheden en bedrijven

De belangrijkste markt voor dit type onderzoek zijn risico-batenbeoordelaars en -beheerders op nationaal en Europees niveau. Bovendien volgt de voedsel- en chemische industrie de aanwijzingen van de autoriteiten op. Beide partijen kunnen baat hebben bij het toepassen van nieuwe risicobeoordelingsmodellen (bijv. minder risico’s, beter begrip van risico’s, betere integratie van nieuwe kennis, vergelijkbare maatregelen voor verschillende effecten). Resultaten worden op verschillende manieren op de markt gebracht, bijvoorbeeld als onderzoek dat aan de basis staat van onlineapplicaties zoals het Monte Carlo Risk Assessment (MCRA)-systeem en stand-aloneapplicaties zoals het pas geleden ontwikkelde Integrated Probabilistic Risk Assessment (IPRA)-model.

Biometris werkt binnen Wageningen University & Research samen met de Afdeling Humane Voeding en Gezondheid, op nationaal niveau met het RIVM, en met partners in EU-projecten, EFSA en ISO-werkgroepen. Zo kunnen we een wetenschappelijk leidende rol spelen in nationale en internationale samenwerkingsverbanden met RIVM, NVWA, EFSA, de Europese Commissie en de agrochemische industrie.