Nieuws
"Over een aantal jaar rijdt Max Verstappen op banden van paardenbloemrubber"
De wereld heeft een probleem, want er dreigt een tekort aan natuurrubber. Maar er gloort hoop, want Europees natuurrubber is klaar om de markt te veroveren. Dit is te danken aan de Russische paardenbloem, een rubberproducerend plantje dat in het wild alleen op Kazachstaanse hoogvlakten groeit. Zes vragen aan Ingrid van der Meer, projectleider bij Wageningen University & Research en coördinator van het grote EU-project DRIVE4EU.
Wat is er aan de hand met de wereldwijde rubberproductie?
Natuurrubber is onmisbaar in tienduizenden toepassingen, van autobanden en vliegtuigbanden tot bouwmaterialen en medische apparatuur. We zijn nu volledig afhankelijk van Zuidoost-Azië, waar de grote rubberboomplantages zijn. In Zuid-Amerika, waar de boom vandaan komt en waar vroeger de rubberplantages waren, heeft een schimmelziekte de teelt onmogelijk gemaakt. Als deze ziekte naar Azië overslaat, moet er een alternatief zijn. De productie staat sowieso al onder druk omdat veel boeren overstappen op palmolieteelt, die minder arbeidsintensief is en meer opbrengt. De Europese Unie wil de afhankelijkheid van Zuidoost-Azië verminderen en met een Europees alternatief komen. Omdat de wereldwijde vraag naar natuurrubber alleen maar zal stijgen, is zo’n alternatief ook hard nodig.’
Kan een klein plantje echt de redding van de wereldwijde rubberproductie zijn?
‘Wij denken van wel. In een eerder project, EU-PEARLS, hebben we al aangetoond dat de Russische paardenbloem goede natuurrubber maakt en mogelijk geschikt is voor grootschalige productie van natuurrubber. In het vervolgproject DRIVE4EU hebben we samen met Europese bedrijven en onderzoeksinstituten gekeken of we een succesvolle Europese productieketen kunnen ontwikkelen. Dit project is net afgerond en we hebben in alle stappen van het productieproces flinke progressie geboekt. We hebben we nu een aantal gewaslijnen met een hoog rubbergehalte, waarvoor goede teeltprotocollen klaarliggen. Er ligt ook een gepatenteerd extractieproces, dat dankzij machinebedrijven is opgeschaald. En er zijn mooie eindproducten gemaakt, zoals autobanden en fietsbanden. Onze berekeningen laten zien dat een economisch rendabele productie van Europees natuurrubber binnen vijf tot tien jaar realistisch is. Dan heb je het over 900 kilo rubber per hectare.’
Hoe reageert de markt?
‘Europese boeren staan te springen om een sterk en rendabel wisselgewas en dat kan de Russische paardenbloem zijn. Investeringen in nieuwe dure oogstmachines zijn niet nodig voor de boeren, omdat het gewas qua teelt sterk lijkt op vertrouwde gewassen als bijvoorbeeld witlof. In DRIVE4EU werkten we ook samen met andere schakels in de keten, zoals machinebouwers en bandenproducenten. Ook die willen graag. Ik verwacht dat alle ketenpartijen snel de handen ineen gaan slaan, want het economische kantelpunt zit eraan te komen. Op 19 oktober sluiten we DRIVE4EU officieel af met een stakeholdersbijeenkomst. Daarvoor nodigen we ook bedrijven uit die geen onderdeel van het consortium maken. We hopen daar nieuwe verbindingen te kunnen leggen.’
Welke uitdagingen liggen er nog voor onderzoekers?
‘Verbetering van het gewas via veredeling blijft nodig, maar dat is een doorlopend proces, net als bij tarwe, maïs en andere gewassen. Dit heeft het biotechnologiebedrijf KeyGene vooral voor zijn rekening genomen. De productie kan nog veel hoger, door te blijven selecteren en veredelen op planten met dikkere wortels en nog meer rubber. Daarnaast valt er op moleculair niveau nog veel te onderzoeken. We weten nog vrij weinig van het plantengenoom en hebben nog niet alle kwaliteiten goed in beeld. Overigens kan de Russische paardenbloem geen zaad zetten zonder bevrucht te worden, wat de gewone paardenbloem bijvoorbeeld wel kan. Daardoor is er geen risico dat andere gewassen worden overwoekerd. Voor boeren zal dit een geruststelling zijn.’
Hoe staat het met de kwaliteit van producten uit Europees natuurrubber?
‘Die is goed. Binnen het project zijn autobanden gemaakt die uitvoerig onder extreme omstandigheden in Nieuw-Zeeland zijn getest. Daaruit bleek dat de banden op een gladde ondergrond beter grip hadden dan conventionele banden en dat er hogere snelheden op werden gereden. Ook tests met fietsbanden leverden positieve resultaten op, zoals beter grip op een nat wegdek.’ Wanneer rijdt Max Verstappen zijn rondjes op ultrasofts waar Europees natuurrubber in zit? Over vijf tot zeven jaar, denk ik. Ik verwacht dat fabrikanten van autobanden vanaf 2025 Europees rubber zullen gaan gebruiken.’
Bijeenkomst bijwonen?
Iedereen is welkom bij de laatste DRIVE4EU stakeholdersbijeenkomst op 19 oktober 2018 in Wageningen. Deelname is gratis. Bekijk het programma en registeer: DRIVE4EU Final stakeholder workshop.