Kennisbasis onderzoek (KB)
Het kennisbasisonderzoek legt de basis voor kennis die over drie tot vijf jaar relevant is voor de beleidsterreinen van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), zowel voor LNV zelf als voor het bedrijfsleven en andere maatschappelijke stakeholders op het beleidsterrein van LNV.
Lees meer in het magazine:
Projecten 2019 - 2022
Circulair en Klimaatneutraal (KB-34)
(KB-34) In de blauwe en groene samenleving worden koolstofkringlopen gesloten door circulaire systemen, zodat het verlies van hulpbronnen en de effecten van klimaatverandering zo klein mogelijk zullen zijn. Geïntegreerde systemen, waarbij slimme verbanden worden gelegd tussen productiecycli op het land (op plantaardige en dierlijke basis) en op zee, sluiten en versterken de productiecycli en netwerken waardoor lineaire ketens vervangen worden. We gaan kennis ontwikkelen om de noodzakelijke bouwstenen te leveren voor zo'n circulaire en klimaat-positieve samenleving die zorgt voor klimaatherstel. Daarbij gaat het om efficiënt gebruik van land, water en energie, vastleggen van koolstof, verandering in het consumentengedrag, en ook om de benodigde bestuursstructuren. Het is van cruciaal belang dat we hulpbronnen in de levensmiddelen-, diervoeder-, chemische en materiaalindustrie efficiënt gaan gebruiken, waarbij tegelijkertijd moet worden voorkomen dat er verliezen optreden en dat veiligheidsrisico's zich ophopen bij het sluiten van kringlopen.
Voedsel- en waterzekerheid (KB-35)
(KB-35) In dit programma ligt de nadruk op SDG2 ‘Geen honger’. Extreme honger en ondervoeding blijven in veel landen een enorme belemmering voor ontwikkeling. Naar schatting 821 miljoen mensen zijn chronisch ondervoed. Het doel is om tegen 2030 een einde te maken aan alle vormen van honger en ondervoeding, door te zorgen dat alle mensen het hele jaar door toegang hebben tot voldoende en voedzaam voedsel. Door de dynamische context van uitputting van de zoetwatervoorraden, land- en bodemaantasting en klimaatverandering in combinatie met een snelgroeiende en verstedelijkende bevolking wordt het alleen nog maar lastiger om SDG2 te bereiken. Aangezien de meeste uitdagingen liggen bij het beëindigen van honger in lage- en middeninkomenslanden liggen, is dit programma gericht op deze gebieden. Bij een deel van het onderzoek gaat het echter over de Nederlandse situatie, want een sterke positie op onze thuismarkt biedt betere mogelijkheden om onze missie te realiseren.
Natuurinclusieve transities (KB-36)
(KB-36) Volgens veel indicatoren blijkt de biodiversiteit op aarde af te nemen, of het nu gaat om ecosystemen in brak en zout water in Nederland, algemeen voorkomende vogels in Europa of insectenpopulaties in Duitsland. Uit een analyse door het secretariaat van het Verdrag inzake Biologische Diversiteit blijkt dat de landbouw verantwoordelijk is voor 70 procent van het verwachte verlies aan biodiversiteit op het land. Bovendien is volgens de UNESCO 60 procent van de belangrijkste mariene ecosystemen op de wereld waarvan mensen afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud achteruitgegaan of worden deze op niet-duurzame wijze gebruikt. Ook gaan er in een schrikbarend tempo landschappen en landschapsdiversiteit verloren die voor alle soorten een habitat bieden. Biodiversiteit levert ook natuurlijk kapitaal en ecosysteemdiensten. Daarmee staat ze aan de basis van veerkrachtige productiesystemen voor voedsel, vezels en biobrandstof en verbetering van het levensonderhoud van mensen. Er is steeds meer druk op land en zee als gevolg van een toenemende behoefte aan voedsel-, vezel- en energieproductie, een toename van stedelijke wildgroei, toerisme en mobiliteit, nog verergerd door de effecten van de klimaatverandering. Daarom moet biodiversiteit prioriteit krijgen. Het doel van dit programma is dan ook inzicht krijgen in de werking van ecologische systemen en het ontwikkelen en toepassen van systemische oplossingen om de biodiversiteit te vergroten en tegelijkertijd te voorzien in de behoeften van de samenleving.
Gezond en veilig voedselsysteem (KB-37)
(KB-37) Voedsel: een kort woord, maar een wereld op zich. Eten wordt vaak in verband gebracht met plezier, smaak en sociale interactie, maar er is ook een toenemende lijst met zorgen over voedsel. Er is een schrikbarende toename van obesitas en voedselgerelateerde ziekten, die bestaan naast ondervoeding, incidenten op voedselveiligheidsgebied en voedselfraude. Bovendien gaan onze consumptiepatronen gepaard met grote gevolgen voor het milieu, zoals klimaatverandering en een afname van de biodiversiteit. Voedsel is nog nooit zo uitgebreid bestudeerd en besproken als in de huidige tijd, en tegelijkertijd is het vertrouwen in ons voedsel nog nooit zo laag geweest. Lokale producenten met biologische en volledig natuurlijke producten bestaan naast de grootschalige geïndustrialiseerde voedselproductie. In 2030 zullen we een andere kijk op voedsel hebben vanwege alle trends die gaande zijn, zoals innovatieve voedseltechnologie, online besteld eten en afhaalmaaltijden, en eten als levensstijl.
Data driven en High Tech (KB-38)
(KB-38) De toekomst is digitaal. Er vindt digitalisering plaats van de samenleving als geheel, waaronder het voedselproductiesysteem (van boer tot bord) en de natuurlijke omgeving. Dat betekent dat datagestuurde en hightech-innovaties met nieuwe technologieën, sensoren, robotica en kunstmatige intelligentie een belangrijke rol spelen en veel invloed hebben.
Eiwittransitie (KB-39)
(KB-39) - Eiwitten zijn essentiële bouwstenen voor het leven op aarde. Zowel de hoeveelheid als de kwaliteit van eiwitten in voedsel spelen een belangrijke rol in de gezondheid van mens en dier. De huidige trends in eiwitproductie en gebruik wijzen op een op handen zijnde crisis. Met de toenemende welvaart stijgt de wereldwijde consumptie van dierlijke eiwitten. In het westen is de inname van dierlijke eiwitten gestegen van ca 40% in 1960 tot meer dan 60% nu. Onze planeet kan met deze trend de verwachtte groei in de wereldbevolking naar 9 miljard in 2050 niet bijbenen. Een overgang naar een duurzamere eiwit consumptie is nodig.
Circulair verbonden (KB-40)
Binnen het programma 'Circulair verbonden' geeft Wageningen University & Research de circulaire bio-economie inhoud. Samen met boeren, de industrie en de overheid wordt gewerkt om een transitie naar een circulaire bio-economie vorm te geven op een zo concreet mogelijke manier.
Projecten 2015 - 2018
Sustainable Food and non-Food production
(KB-21) Om wereldwijd voedselzekerheid te garanderen moet er efficiënter worden omgegaan met grondstoffen, energie en zal voedselverspilling moeten worden verminderd. Een ketengerichte aanpak leidt tot nauwe verbinding tussen verschillende expertisegebieden.
Global Food and Nutrition Security
(KB-22) Duurzame en gezonde voeding voor iedereen over de hele wereld staat wereldwijd op de agenda. Wageningen University & Research draagt bij aan voedselzekerheid, betere voeding en duurzame lokale en mondiale voedselsystemen door het ontwikkelen van op wetenschap gebaseerde oplossingen, het creëren van partnerschappen en faciliteren van verandering. In dit kennisbasis programma kijken we naar drie elementen van het voedselsysteem: i) consumentengedrag en voedsel keuzes door verschillende bevolkingsgroepen; ii) veerkrachtige voedselmarkten gericht op stabiele toegang tot voldoende, veilig en voedzaam eten; en iii) ontwikkelingspaden om te komen tot veerkrachtige, flexibele en duurzame productie systemen gericht op het leveren van continue hoge kwaliteit voedsel.
Healthy and Safe Food for Healthy lives
(KB-23) Ons voedsel draagt in belangrijke mate bij aan onze gezondheid. Om het effect op onze gezondheid zo optimaal mogelijk te maken is kennis nodig op drie vlakken: hoe maken we voedselproducten veiliger en gezonder, hoe sluiten we hierbij aan bij de wensen en behoeften van de consument, en hoe meten we de effecten van voeding op onze gezondheid? In dit kennisbasis programma wordt vanuit deze verschillende onderzoek disciplines samengewerkt zodat voedselproducten gezonder worden en bijdragen aan meer gezonde, duurzame voedingspatronen en daarmee onze gezondheid als geheel.
System Earth Management
(KB-24) - Het milieu van de aarde ondersteunt het leven en welzijn van de mensheid. Dit milieu is een complex systeem, dat onlosmakelijk is verbonden met menselijke en natuurlijke processen op het land, in de oceanen en in de atmosfeer. Samenlevingen hebben een impact op het systeem aarde, maar een zorgvuldig beheer kan onze planeet bewoonbaar houden en maakt het beter bestand tegen veranderingen in het milieu. Dit begrip is een belangrijk ingrediënt voor het onderzoek thema Systeem Aarde Management.
Metropolitan Solutions
(KB-25) - Het Metropolitan Solutions concept is gekozen om de duurzame ( her) ontwikkeling van steden en intense verstedelijkte regio's wereldwijd te ondersteunen. Wij richten ons op hoe de kwaliteit van het leven in de stad te verbeteren door het verkennen van de mogelijkheden van stedelijke natuur. Dit typisch ecosysteem perspectief is een nieuwe visie op de stedelijke uitdagingen en heeft de meeste innovatieve mogelijkheden en toegevoegde waarde.
Biobased Circular Economy
(KB-26) Het Circular & Biobased Economy (C&BbE) programma wil een bijdrage leveren aan de kennisontwikkeling en innovatie die wenselijk is voor het ontwikkelen van productieketens met duurzame biomassa (agri) als groene grondstof voor de chemische-, materialen- en duurzame bio-energie en brandstoffen industrie. Deze ontwikkeling staat in verbinding met de duurzame productie van voedsel en diervoer. Het programma ondersteunt de ontwikkeling van een economie waar het gebruik van fossiele grondstof als koolstofbron zoveel mogelijk is teruggedrongen, een Biobased Economy (BbE). Het programma draagt bij aan het ontwikkelen van een Circulaire & Biobased Economy waarin koolstof afkomstig uit duurzame hernieuwbare bronnen en grondstoffen zoals water, C, P en N worden teruggewonnen en hergebruikt. De verwachting is dat de samenleving evolueert van gebruik van fossiele energie naar een duurzamere samenleving waar zonlicht de primaire energiebron zal zijn.
Big data, technologies and methodologies
(KB-27) De waarde van data ontstaat als er meerdere gegevens uit verschillende bronnen met elkaar worden gecombineerd, zo ontstaat kennis van waarde voor uiteenlopende sectoren. Big data biedt grote mogelijkheden, maar brengt ook risico's mee zoals eigenaarschap en privacy. Wageningen University & Research speelt hierin een vooruitstreevende rol in het identificeren en ontwikkelen van Big Data Technologie.
Social Innovation for Value Creation
(KB-28) Dit onderzoeksprogramma is een doorsnijdend thema voor alle KB programma’s en levert een bijdrage aan de ambitie van Wageningen University & Research om maatschappelijke veranderingen sterker te integreren met het werken aan economische impact en technologische ontwikkeling. Het programma onderzoekt de relatie tussen waardecreatie en innovaties in de wijze waarop ideeën uitgewerkt en in praktijk gebracht worden. Daarbij wordt zowel gekeken naar de sociale component in innovatiepraktijken waar WUR aan werkt, als ook naar sociale innovaties als recent maatschappelijk fenomeen in de participatiesamenleving.
Resilience
(KB-29) - Het thema Resilience onderzoekt de veerkracht en aanpassingsmechanismes van complexe sociaal-ecologische, natuurlijke en landbouwsystemen met het oog op een betere robuustheid of vroegtijdige waarschuwingen (‘Early warning’) bij veranderende omstandigheden. Gezien het complexe karakter van de te bestuderen en te bewaken systemen is een discipline-overschrijdende aanpak nodig, waartoe het netwerk van samenwerkende wetenschappers en betrokken praktijkmensen binnen en buiten Wageningen moet worden versterkt.
Resource Use Efficiency
(KB-30) Het investeringsthema Resource Use efficiency (RUE) draagt bij aan structurele oplossingen om het lange-termijn gebruik van onze hulpbronnen zeker te stellen, door aan de ene kant het gebruik efficiënter en vollediger te maken, en aan de andere kant het ecosysteem beter intact te laten of zelfs robuuster te laten worden. Door kringlopen beter te laten sluiten kan depletie op de ene locatie en accumulatie op de andere locatie verminderen. We ontwikkelen hiervoor nieuwe kennis, technologie en productie- en consumptie netwerken om duurzamer met de beschikbare grondstoffen om te gaan. Op deze wijze dragen we bij aan een high-efficiency-revolutie in het gebruik van biologische grondstoffen.
A Global One Health
(KB-31) De gezondheid van mensen, dieren en hun omgeving staan in nauw verband met elkaar. Daarom zullen gezondheid-gerelateerde wetenschappelijke disciplines moeten samenwerken voor een betere aanpak van ‘preparedness’ en beheersing van ziekten. ‘Global One Health’ is de gezamenlijke inspanning van meerdere disciplines voor het verbeteren van de gezondheid van mensen, dieren en planten binnen duurzame ecosystemen, op wereldniveau, gebruikmakend van een geïntegreerde systeembenadering om te komen tot transnationaal en wereldwijd beleid, onderzoek en toepassing.
Synthetic Biology
(KB-32) - Synthetische Biologie is een manier van werken, geïnspireerd door engineering concepten, om onderzoek te versnellen en problemen aan te pakken. Ons doel is om deze manier van werken zo breed mogelijk te evalueren, van molecuul (vaccin tegen infectieziekte), tot cel (e.g. biobased fijn- en bulk chemicaliën), tot weefsel (e.g. kunstmatige neus als biosensor) tot ecosysteem (e.g. microbiële gemeenschappen die weerbaarheid verbeteren). Wanneer op een goede manier geïmplementeerd, kan daardoor Synthetische Biologie oplossingen helpen te vinden voor zeer diverse maatschappelijke uitdagingen.
Projecten 2011 - 2014
Mondiale voedselzekerheid
(KB-11) - Dit programma richt zich op het ontwikkelen van kennis, expertise en methoden die een bijdrage leveren aan het ontwikkelen en analyseren van handelingsperspectieven om in mondiaal verband te komen tot een duurzame oplossing voor het wereldvoedselvraagstuk.
Duurzame landbouw
(KB-12) - Het programma Duurzame Agroketens ontwikkelt funderende kennis ten behoeve van innovaties die bijdragen aan een krachtige, concurrerende en duurzame agroproductiesector in Nederland.
Biobased Economy
(KB-13) - De doelstelling van dit programma is om wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen te induceren die nodig zijn om een duurzame biobased economie te ontwikkelen.
Duurzame ontwikkeling van de groenblauwe ruimte
(KB-14) - De focus van dit programma ligt op het genereren van kennis die bijdraagt aan het operationaliseren van een adaptief beheer van een veerkrachtige en robuuste groenblauwe ruimte.
Gezond en veilig voedsel in ketenperspectief
(KB-15) - Dit programma richt zich op gezond en veilig voedsel. Voor gezond voedsel betekent dit het vergroten van de kwaliteit, het stimuleren van gezond voedselkeuzegedrag, het vaststellen van relaties tussen enerzijds voedsel, leefstijl en gedrag en anderzijds chronische voedsel gerelateerde ziekten.
Transitie & Innovatie
(KB-16) - Dit programma richt zich op het ontwikkelen van kennis over de stuurbaarheid van transitie- en innovatieprocessen, nieuwe methodieken en strategieën voor innovatie en valorisatie, en condities voor duurzame handelspraktijken van ondernemers en burgers/consumenten.
Nieuwe technologieën
(KB-17) - Dit programma richt zich op het ontwikkelen en bruikbaar maken van nieuwe technologieën op de gebieden duurzame landbouw, natuur, voedselkwaliteit en voedselzekerheid.