Project

Klimaatperspectief Nederlandse agroproductie

Het doel van deze PPS is om kennis te ontwikkelen om monitoring van klimaateffecten van Nederlandse Agro & Food productie door bedrijfsleven en overheid beter op elkaar te laten aansluiten. De overheid rapporteert volgens een landenbenadering, het bedrijfsleven via een ketenbenadering.

In de PPS wordt gewerkt aan:

  1. Het transparant maken van de verschillen en samenhang;
  2. Afstemming op het gebied van methodiek en data(bronnen);
  3. Verdiepende rapportages om beide methodes te begrijpen en verbeteren.

Reductie van het klimaateffect van Nederlandse agro-productieketens is, in een wereld met een groeiende voedselvraag en ambitieuze klimaatdoelen, essentieel voor de license to produce. Het klimaateffect van Nederlandse agro-productieketens is op dit moment echter niet makkelijk te koppelen aan Nederlands klimaatbeleid. Dit heeft alles te maken met het verschil in de oriëntatie van de internationale ketenbenadering (op basis van levenscyclusanalyse; LCA) die in het bedrijfsleven gangbaar is en de nationale benadering van de overheid (NIR). De nationale benadering (ook wel schoorsteenbenadering genoemd) rapporteert de klimaatimpact die in een specifiek land in bepaalde sectoren plaatsvindt, terwijl de ketenbenadering de klimaatimpact in de hele keten voor een bepaald product rapporteert (zie Figuur 1).

Beide systemen hebben hun achtergrond, bestaansrecht en internationale spelregels en zullen blijven bestaan. Het is daarom belangrijk om beide systemen zowel door te ontwikkelen als met elkaar in verband te brengen.

Figuur 1. Verschillen tussen landenbenadering (NIR) en ketenbenadering (LCA) kort uitgelegd
Figuur 1. Verschillen tussen landenbenadering (NIR) en ketenbenadering (LCA) kort uitgelegd

De PPS loopt van 2020 tot en met 2024. Het consortium bestaat naast het Ministerie van LNV uit Nevedi (Nederlandse Vereniging voor Diervoederindustrie), NZO (Nederlandse Zuivel Organisatie), CoViVa (Coalitie Vitalisering Varkenshouderij) en SBK (Stichting Brancheorganisatie Kalversector). Naast WUR is ook Blonk Sustainability betrokken als kennispartner.

Resultaten

Matrix en factsheets

In de PPS is een instrument (visualisatiematrix) ontwikkeld waarmee in beeld kan worden gebracht waar emissies berekend volgens de ketenbenadering (LCA) terecht komen in de nationale benadering (NIR). Voor drie sectoren (melkvee, varkens, vleeskalveren) zijn de totale emissies voor het produceren van een kg product berekend volgens de LCA-benadering. Daarna zijn deze emissies op basis van de beschikbare informatie toebedeeld aan de sectoren en regio’s (Nederland, Europa, Rest van de Wereld) waarin zij in de NIR-benadering gerapporteerd zouden worden. Dit geeft inzicht in welke regio en welke NIR-sector broeikasgasemissies over de hele productieketen plaatsvinden. Op deze manier ontstaat een completer beeld van de mogelijkheden die de dierlijke sectoren hebben om de klimaatimpact te verminderen in de verschillende NIR-sectoren en regio’s.

Beleidsbijeenkomst

Op 28 september 2023 is een beleidsbijeenkomst georganiseerd waarin de voorlopige resultaten van de PPS zijn besproken met vertegenwoordigers vanuit overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen. In totaal waren er 40 deelnemers die allen vanuit een eigen perspectief betrokken zijn bij klimaatmonitoring van landbouw en voedsel. Doel van de bijeenkomst was om met elkaar in gesprek te gaan over wat er nodig en mogelijk is om te komen tot meer synergie in aanpak van de overheid en het bedrijfsleven op het gebied van monitoring van de klimaatimpact van de landbouw.

Mogelijkheden om NIR te verbeteren met behulp van informatie uit sectorsystemen

In dit onderdeel was de vraagstelling: welke mogelijkheden zijn er om de (toekomstige) nationale monitoring (NIR) van klimaatimpact van de Nederlandse landbouw te verbeteren met behulp van informatie uit monitoringssystemen van het bedrijfsleven? Dit is relevant omdat het belangrijk is dat effecten van (toekomstige) inspanningen in de landbouw ook zichtbaar worden in de nationale rapportage. Via interviews en deskresearch worden mogelijkheden voor het gebruik van sectorinformatie geïdentificeerd. Door de onderzoekers in de PPS is een adviesnotitie opgesteld aan de Taakgroep Landbouw. Binnen de Taakgroep Landbouw worden besluiten genomen over uitgangspunten en berekeningswijzen ten aanzien van emissies uit de landbouw voor de nationale rapportage.

Rapporten

Analyse van emissies in verschillende NIR sectoren ter vergelijking met LCA's

Onder het Klimaatverdrag rapporteren lidstaten over hun broeikasgasemissies in nationale inventarisaties (National Inventory Report; NIR). Deze inventarisaties kennen een strikte geografische afbakening en indeling naar typen bedrijvigheid. In een levenscyclusanalyse (LCA) ligt de focus op emissies in de keten voor het produceren van een eenheid product. Hierbij worden alle benodigde inputs zoals energie of grondstoffen toegerekend aan het product, onafhankelijk van de plaats van oorsprong. Dit rapport beschrijft de Nederlandse NIR, met als doel inzicht te verschaffen in de verschillen tussen beide werkwijzen in relatie tot landbouw. Dit rapport is als basis gehanteerd voor het ontwikkelen van de visualisatiematrix.

Gebruik van de LCA-methodiek in de Nederlandse agrosector

Dit verkenningsrapport geeft een introductie van Levenscyclusanalyse (LCA)-methodiek en hoe deze methodiek wordt toegepast in de Nederlandse agrosector voor het monitoren van het klimaateffect van de gehele keten. Er zijn 4 sectoren onderzocht: diervoeder, zuivel, kalfsvlees en varkensvlees. Per sector wordt bekeken in welke mate wordt aangesloten bij de Europese Product Environmental Footprint (PEF) standaard. Daarnaast wordt ook inzicht gegeven in hoe de emissieberekeningen volgens de PEF weer kunnen afwijken van de regels die in Nederland worden gehanteerd voor de jaarlijkse Nationale Inventory Reports (NIR) door de Nederlandse overheid. Dit rapport is als basis gehanteerd voor het ontwikkelen van de visualisatiematrix.

De invloed van allocatie in levenscyclusanalyse

Bij gebruik van de LCA-methodiek moeten soms milieu-impacts over co-producten worden verdeeld (gealloceerd). De gebruikte allocatiefactoren hebben grote impact op de uiteindelijke footprint van de producten. In dit rapport kijken we welke invloed allocatie in LCA binnen de Nederlandse agrosector heeft. We kijken wat de LCA-standaarden voorschrijven over alloceren en geven voorbeelden van verschillende allocatiekeuzes. We linken dit vervolgens aan verbetermaatregelen, en concluderen dat attributionele LCA met allocatie niet altijd toereikend is om tot juiste sturing te komen. Soms is een consequentiele benadering nodig om de situatie goed te analyseren en daadwerkelijke reductie te bewerkstelligen. We eindigen het rapport met aanbevelingen. Dit rapport geeft inzicht in de beperkingen van toepassing van LCA’s om klimaatimpact en reductiemaatregelen vast te stellen en adviezen hoe daar mee om te gaan.

Dit rapport volgt eind 2023. De invloed van allocatie in levenscyclusanalyse op het berekenen van (reductie van) broeikasgasemissies van de Nederlandse agrosector.

Onzekerheden in de impactberekening van mengvoer

Voor de berekende impact van diersystemen met LCA, is de voederaanvoer vaak een grote “hotspot”. Tegelijkertijd ligt er een ingewikkelde berekening aan de impactresultaten ten grondslag: van cultivatie, via eventuele bewerking en aanvoer vanuit verschillende landen tot het gebruik op het dierproductiebedrijf. Bovendien is er veel variatie in mengvoeders: afhankelijk van doeldier, productiebedrijf en seizoen. In dit rapport kijken we naar de onzekerheden binnen het berekenen van mengvoerimpact door middel van LCA. Aan bod komen verschillende aspecten zoals grondstofherkomst, impact van ontbossing en de parameters gebruikt voor het modelleren van de gewasteelt. We eindigen met aanwijzingen voor het robuuster maken van de impactberekening van mengvoer.

Dit rapport volgt in 2024.

Wetenschappelijk artikel casus melkveehouderij

The objective of this study is to analyse the differences between the NIR method and the LCA method. To illustrate the differences a Dutch Dairy case study will be used, with the two most commonly used models ANCA (LCA) and NEMA (NIR). This enables to understand goals to reduce GHG made by the dairy sector and national government and how these interact. Moreover this study will analyse the impact of different mitigations by using both monitoring approaches. And gain insight into effect of using the different method into the effectiveness of a mitigation measure.

Dit rapport volgt in 2024.

Publicaties