Project

Risico Vogelgriep: relatieve rol van insleeproutes en bioveiligheid op pluimveebedrijven

Sinds de grote epidemie met het hoogpathogene vogelgriep (HPAI) virus in 2003 is in Nederland veel kennis opgedaan en zijn veel verbeteringen doorgevoerd in de preventie, vroege detectie, monitoring en bestrijding van vogelgriep. Desondanks zijn sinds 2014 gedurende drie verschillende herfst-winterperioden uitbraken geweest met verschillende HPAI virussen. Op al de bedrijven waar de uitbraken plaatsvonden zat het pluimvee binnen gehuisvest (vanwege verplichte ophokplicht) en het is tot nu toe onduidelijk gebleven hoe het virus toch bij het pluimvee in de stal heeft kunnen komen.

De gevolgen van de uitbraken zijn groot voor diergezondheid en dierenwelzijn, economie en het imago van de sector. Daarnaast kunnen HPAI-virussen ook gevaarlijk zijn voor de mens, zoals gebleken uit veel sterftegevallen door HPAI H5N1 in Azië. Ook in Nederland hebben zich humane infecties voorgedaan met HPAI H7N7 in 2003, waaronder een sterfgeval van een dierenarts.

Vanuit een One-Health perspectief is er dus een breed belang om het risico op HPAI-uitbraken te verkleinen.

Het vogelgriepvirus is afkomstig van besmette wilde vogels die het virus via de mest uitscheiden. De omgeving rond pluimveebedrijven kan daardoor worden gecontamineerd. Ook als het pluimvee binnen is gehuisvest, is er daardoor nog steeds een structurele dreiging van virusintroductie op pluimveebedrijven. In de recente Roadmap strategische aanpak vogelgriep hebben overheid en sector belangrijke onderzoeksvragen geïdentificeerd en het verbeteren van de bioveiligheid om het risico op virusintroductie in de stal te minimaliseren is aangemerkt als een prioriteit.

Insleeproutes

Er zijn goede bioveiligheidsplannen beschikbaar binnen de pluimveeindustrie, maar de consequente toepassing van de maatregelen is variabel in de praktijk. De pluimveehouder (en zijn personeel) is waarschijnlijk de belangrijkste en kritische factor in het welslagen om consequent bioveiligheidsmaatregelen te blijven toepassen op het pluimveebedrijf. Het verbeteren van de bioveiligheid om het risico op virusintroductie in de stal vanuit de gecontamineerde omgeving te minimaliseren is aangemerkt als een prioriteit n de recent gepubliceerde roadmap strategische aanpak vogelgriep van overheid en pluimveebedrijfsleven.

Bij bedrijven die HPAI-uitbraken hebben gehad, werd naderhand epidemiologisch onderzoek uitgevoerd, maar hierbij kon de meest waarschijnlijke insleeproute veelal niet worden aangewezen. Daarom is nader onderzoek nodig naar de mogelijke insleeproutes, en daarna vooral ook welke maatregelen nodig zijn om de insleep tegen te gaan.

Doel

Het doel van dit onderzoek is om voor verschillende typen pluimveebedrijven concrete handvatten op te leveren om tot effectieve en gerichte verbeteringen in de bioveiligheid te komen. Daartoe zijn twee onderzoekslijnen opgezet:

  1. het identificeren van zwakke punten in de hygiënische verdedigingswal van verschillende soorten pluimveebedrijven en toetsen van de effectiviteit van verschillende verbetermaatregelen;
  2. een wetenschappelijk gefundeerde schatting (risicoanalyse) van de relatieve vermindering van het risico op virus-introductie door het gebruik van windbreekgaas bij luchtinlaatopeningen van pluimveestallen.

Publicaties