Nieuws

ACM: Betalingsbereidheid consument grootste belemmering voor omschakeling naar duurzame landbouw

article_published_on_label
11 oktober 2021

De grootste belemmering voor verdere verduurzaming van de landbouw is de hogere prijs van duurzame producten. Uit onderzoek blijkt dat de meeste Nederlandse consumenten geen hogere prijs willen betalen voor duurzame producten terwijl de productiekosten van duurzame producten op dit moment hoger liggen dan voor reguliere producten. De Nederlandse landbouw is bovendien voor het grootste deel afhankelijk van de export, dus niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland zou de betalingsbereidheid van consumenten en daarmee de vraag naar duurzame producten moeten toenemen.

De ACM heeft op verzoek van het ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselveiligheid onderzoek gedaan naar de prijsvorming in de voedselketen voor reguliere producten en duurzame producten en obstakels voor verduurzaming. Het onderzoek is deels uitgevoerd door Wageningen University & Research in opdracht van de ACM. De rapportage is een vervolg op het onderzoek van de Agro-Nutri Monitor 2020.

Resultaten biologische productie

De resultaten van de Agro-Nutri Monitor 2021 bevestigen de resultaten uit de eerste monitor dat de meerkosten van biologische productie voor de meeste producten worden vergoed door de meerprijs die producenten ontvangen. Supermarkten maken op biologische producten doorgaans een lagere nettowinst. In de monitor is ook gekeken naar de kosten die boeren moeten maken om over te schakelen naar het produceren van duurzame producten. De meerkosten die boeren maken voor het produceren van bijvoorbeeld biologische producten verdienen zij nu nog terug doordat een kleine groep consumenten bereid is om een hogere prijs te betalen voor deze producten. Maar als het aanbod van biologisch geproduceerde producten toeneemt, moeten meer consumenten bereid zijn een hogere prijs te betalen. En dat is de grootste belemmering.

De ACM beschrijft mogelijke oplossingsrichtingen om verdere verduurzaming van de Nederlandse landbouw te realiseren in haar brief aan de minister. Om de binnenlandse vraag te stimuleren, kan worden gedacht aan subsidies en een btw-verlaging om duurzaam geproduceerde producten goedkoper te maken voor de consument. Verdere samenwerking tussen duurzaamheidskeurmerken, ook op Europees niveau, kan het makkelijker maken voor producenten om voor deze producten ook in het buitenland een meerprijs te vragen.

Productiebeperkende maatregelen nodig

Het is echter onaannemelijk dat alleen vraagstimulerende maatregelen genoeg zullen zijn. Daarnaast zijn waarschijnlijk productiebeperkende maatregelen nodig, zoals afspraken tussen boeren om aan hogere duurzaamheidsnormen te voldoen, verhoging van de wettelijke minimum duurzaamheidseisen, vrijwillige uitkoop van boeren die regulier produceren en niet kunnen omschakelen of, in het uiterste geval, onteigening van boeren. Deze maatregelen hebben uiteraard ingrijpende gevolgen voor de sector die nader zullen moeten worden onderzocht.