Nieuws

De integratie van de Green Deal en het Europese landbouwbeleid integreren – op een realistische manier

article_published_on_label
17 december 2020

De economie kan de overstap naar biobased economy maken als het regelgevende, juridische en financiële beleid op elkaar wordt afgestemd. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de nationale overheden. Daarnaast moeten de Green Deal van de EU en het Gemeenschappelijk landbouwbeleid in onderlinge samenhang worden herzien om landbouwinnovatie mogelijk te maken. Met deze woorden sprak Louise Fresco, voorzitter van Wageningen University & Research, de Global Bioeconomy Summit toe, de jaarlijkse conferentie over duurzame economische ontwikkeling voor beleidsmakers, wetenschappers, ondernemers en andere maatschappelijke actoren van over de hele wereld. Vanwege de coronacrisis vond de top dit jaar online plaats.

Overal ter wereld beseffen de meeste consumenten dat ze zowel gezond, veilig en duurzaam voedsel willen, maar dat het ook betaalbaar moet zijn.
Louise Fresco, voorzitter van Wageningen University & Research

Volgens Fresco zijn er momenteel positieve ontwikkelingen te zien  die de maatschappelijke acceptatie van biobased innovaties dichterbij brengen: ‘Overal ter wereld beseffen de meeste consumenten dat ze zowel gezond, veilig en duurzaam voedsel willen, maar dat het ook betaalbaar moet zijn. Daarnaast gaan de landbouw en de voedingssector voor het eerst in overleg met de energiesector om samen oplossingen te vinden. We moeten de overstap maken naar hergebruiken en upcycling om de koolstof die we hebben optimaal te benutten’.

Wetgeving nodig op basis van de wetenschap

Volgens Fresco is er behoefte aan een maatschappelijk debat over hoe een circulaire en biobased samenleving eruit moet zien: ‘Welke innovaties zijn nodig en hoe kunnen de mensen van gedachten veranderen? Kunnen we bijvoorbeeld nutriënten uit het riool of koeienmest hergebruiken? Dit is echter een enorme psychologische stap, die niet van de ene op de andere dag gezet kan worden. Maar hier kunnen we vanuit een wetenschappelijk en regelgevend perspectief aan werken’. Fresco verwijst hierbij naar CRISPR-Cas, de innovatieve technologie die eenvoudige genetische modellering mogelijk maakt: ‘Op dit moment is CRISPR in Europa om politieke redenen niet haalbaar. Er is behoefte aan wetgeving die gebaseerd is op de wetenschap.’

Niet eenvoudig om de Green Deal te implementeren

Wat de Europese regelgeving betreft, bieden noch de Green Deal, noch het Europese landbouwbeleid voldoende steun voor de circulariteit en het hergebruik van grondstoffen. Fresco: ‘Als ik de Green Deal analyseer, zie ik heel wat zaken die niet eenvoudig te implementeren zijn. Door te stellen dat een groot percentage van het geproduceerde voedsel biologisch moet zijn, betekent dit dat je compromissen moet sluiten over de opbrengst en dat er meer landbouwgrond nodig is’.

Dat staat volgens Fresco haaks op het doel om de biodiversiteit te vergroten. Een ander potentieel probleem is de ambitie van Europa om meer lokaal voedsel te produceren. Deze ‘van-boer-tot-bordstrategie’ betekent dat de boeren elders in de wereld hun inkomen kwijtraken.

Evenmin bevorderlijk is dat het Europese landbouwbeleid nog altijd gebaseerd is op inkomenssteun voor boeren. ‘Het kijkt helemaal niet naar de volledige voedselketen. Zolang Europa dat niet doet, zal het beleid gefragmenteerd blijven. Mijn boodschap is steeds: integreer de Green Deal en het Europese landbouwbeleid, maar doe dat op een realistische manier – op basis van bewijzen’.

CO2-prijsstelling

Op de vraag of wetenschappers een grotere impact kunnen hebben, antwoordt Fresco: ‘Tot op zekere hoogte. Een van de huidige problemen is dat te weinig mensen met een wetenschappelijke achtergrond betrokken zijn bij de politieke besluitvorming op EU- of landelijk niveau. Te weinig mensen zijn in staat tot interdisciplinair en evidence-based denken. Deze twee elementen zijn in vele opzichten en in ernstige mate afwezig’.

Ze waarschuwt ook dat hoewel samenwerkingsverbanden tussen beleid en wetenschap noodzakelijk zijn, deze moeilijk tot stand komen en tijdrovend zijn. ‘We hebben een heleboel dingen nodig voordat dit mogelijk is. Er is bijvoorbeeld behoefte aan een CO2-prijsstelling, zodat andere producten de nodige ruimte krijgen. En we moeten ook daadwerkelijk kijken naar internationale fiscale maatregelen, zoals het verlagen van de BTW op duurzame producten. Ten slotte is het ook van belang dat landen alles op overheidsniveau coördineren: de transitie naar duurzame productie kan niet door een enkele minister worden gedragen.