Nieuws
Mijlpaal: eerste weg aangelegd met drielaags lignineasfalt
Sinds 26 november 2020 is Vlissingen unieke meters asfalt rijker. De constructie van dit deel van de Europaweg Zuid bestaat volledig uit ligninehoudend asfalt in verschillende asfaltlagen, deels gemengd met hergebruikt asfalt. Een wereldprimeur: niet eerder bevatten alle asfaltlagen lignine. Wageningen Food & Biobased Research ontwikkelde de technologie die dit mogelijk maakte om een groot deel van alle bitumen in de weg te vervangen.
Het project CHAPLIN-XL is onderdeel van een grootschalig onderzoeksprogramma dat gericht is op verduurzaming van de wegenbouw. Opdrachtgever van het stuk weg is North Sea Port. Dit havenbedrijf liet in 2015 de allereerste proefstrook met ligninehoudend asfalt aanleggen op basis van Wageningse technologie, ontwikkeld in samenwerking met AKC. Inmiddels liggen er verspreid door Nederland proefstroken met lignineasfalt. “Van al deze stroken bevat alleen de toplaag lignine”, legt Richard Gosselink, lignine-expert van Wageningen Food & Biobased Research, uit. “Van het stuk weg dat nu door bouwbedrijf H4A is aangelegd, bestaat elke laag uit ligninehoudend asfalt, deels gemengd met hergebruikt asfalt.”
Komende jaren getest
In CHAPLIN-XL brengt Wageningen Food & Biobased Research jarenlange kennis in van ligninegrondstoffen en de correlatie tussen grondstof en kwaliteit. Zo wordt het lignineasfalt de komende jaren in de praktijk getest. De kennis wordt ook ingezet in de LCA-studie samen met Universiteit Utrecht, de coördinator van CHAPLIN-XL. Deze LCA-resultaten zijn – net als de financiële aspecten – belangrijk om toekomstige wegenbouwers in aanbestedingen goede onderbouwingen te kunnen geven. Ook de arbo-omstandigheden van het asfalt tijdens productie en aanleg worden in kaart gebracht.
Alle bitumen vervangen
Gosselink verwacht dat het technisch mogelijk is om alle bitumen in asfalt stap-voor-stap te vervangen door biobased componenten: “Bitumen bestaat uit verschillende bestanddelen en lignine kan die niet allemaal vervangen. Maar in Wageningen kennen we de samenstelling van bitumen goed en we denken voor alle componenten biobased alternatieven te kunnen vinden.”
CO2-reductie
De volgende stap is dat het lignineasfalt wordt erkend als volwaardig alternatief voor ‘fossiel’ asfalt, blikt Gosselink vooruit: “Zodra wegeigenaren als Rijkswaterstaat dat hebben gedaan, kan het hard gaan met de ontwikkeling. Als we er in slagen om de helft van het bitumen te vervangen, dan levert dit naar schatting al een besparing van 20 procent van de CO2-uitstoot op. Dit komt doordat het broeikasgas voor lange tijd in het wegdek wordt vastgelegd. Bedenk daarbij dat de asfaltmarkt om enorme volumes draait, met alleen al in Europa een gebruik van bitumen van circa 12 miljoen ton per jaar. In potentie is er dus in deze sector een enorme reductie van CO2-uitstoot mogelijk.”
Productie geschikte lignines omhoog
Voorwaarde voor verdere ontwikkeling is dat er voldoende ligninestromen beschikbaar zijn, erkent Gosselink: “De productie van geschikte lignines moet de komende jaren fors worden verhoogd, onder andere met lignine van Nederlandse bodem. In dit project wordt vooral Kraft-lignine uit Finland gebruikt, maar producent Avantium heeft ook al een procedé ontwikkeld voor de productie van lignine uit Nederlands resthout. Dit product zal volgend voorjaar gebruikt worden voor de aanleg van nieuwe proefstroken in de provincie Groningen.”
In CHAPLIN-XL werkt Wageningen Food & Biobased Research samen met Universiteit Utrecht, het Asfalt Kennis Centrum (AKC), Avantium Chemicals B.V., Circular & Biobased Delta, H4A en Roelofs Wegenbouw bv. Deze partijen maken ook onderdeel uit van het bredere CHAPLIN-consortium.