Burgers betrekken bij de bio-economie
Innovaties in de bio-economie zijn meestal nieuwe materialen, ontwikkeld door bedrijven en onderzoekers. Bijvoorbeeld verlijmd bamboe als bouwmateriaal. Burgers ontwikkelen nauwelijks nieuwe producten, maar zoeken wel nieuwe toepassingen voor traditionele, natuurlijke materialen als hout of hennep. Onderzoekers van Wageningen Economic Research koppelen deze twee werelden aan elkaar, om zo een bijdrage te leveren aan sociale innovatie in de bio-economie.
De bio-economie is een economie waarin bedrijven fossiele grondstoffen vervangen door hernieuwbare plantaardige grondstoffen. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van plantaardige vezels in bouwmaterialen. Hierbij komen de innovaties vooral van bedrijven en kennisinstellingen, omdat zij beschikken over de benodigde apparatuur. Toch zijn ook sommige burgers wel degelijk bezig met de bio-economie, zegt onderzoeker Anne-Charlotte Hoes van Wageningen Economic Research. Zoals bewoners die bewust kiezen voor een huis gebouwd met bio-based materialen. Ook zijn er verschillende bewoners-initiatieven rondom duurzame bouwprojecten in Nederland zoals Ecodorp Boekel. Daarin gaat het onder andere om gebruik van natuurlijke materialen zoals hout, hennep en groendaken in de huizen.
‘We willen bedrijven, kennisinstellingen en bewonersinitiatieven bij elkaar brengen’, zegt Anne-Charlotte Hoes. Daar werkt ze samen met haar collega Greet Overbeek aan binnen de EU-programma’s BioSTEP en BIOVOICES. Met die programma’s wil de Europese Unie meer burgers betrekken bij de bio-economie. In BioStep gebeurde dat bijvoorbeeld met een reizende tentoonstelling over bio-based producten.
Het lopende EU-programma BIOVOICES gaat een stap verder. Greet Overbeek: ‘Bij BIOVOICES krijgen burgers een actievere rol. We gaan workshops organiseren waarin burgers meepraten over de uitdagingen in de bio-economie.’ Daarin komen burgers en maatschappelijke organisaties samen met mensen uit het bedrijfsleven, van overheden en van kennisinstellingen.
Een van die workshops, vertelt Anne-Charlotte Hoes, gaat over het gebruik van biobased materialen in de bouw, en wordt samen met bewoners van Ecodorp Boekel en ondernemers van het natuurvezelapplicatiecentrum gehouden. Hoes: ‘In de workshop koppelen we de vraag van bewoners naar biobased materialen aan aanbieders ervan.’ Dat gaat bijvoorbeeld gebeuren met verlijmd bamboe, dat najaar 2018 op de Dutch Design week werd gepresenteerd. Het nieuwe materiaal zit qua sterkte tussen hardhout en staal in.
Overbeek: ‘Naast betrokkenheid van burgers en maatschappelijke organisaties bij duurzame ontwikkelingen, gaat sociale innovatie in de bio-economie ook om het inbrengen van het gebruikersperspectief bij bedrijven.’ Bedrijven en onderzoekers moeten zich meer richten op eigenschappen van biobased producten die voor gebruikers van belang zijn. Bijvoorbeeld bouwmateriaal dat licht is, of een prettig leefklimaat oplevert. Daarnaast is het voor bedrijven van belang om consumenten te vinden die als eerste nieuwe, innovatieve bio-based producten willen kopen, die nog niet eerder gebruikt zijn.
Om meer vertrouwen en bewustzijn te creëren is eerst voorlichting nodig, zegt Overbeek. Daarna moeten overheden ook standaarden en certificering van bio-based producten ontwikkelen. ‘Dan weet iedereen wat er verstaan wordt onder bio-based producten, en wat de bijdrage is aan duurzaamheid ervan.’