Duizend burgers geven toekomstvisie voor Europese onderzoeksagenda

Wat is het doel van het CIMULACT-project?

“We willen proberen burgers en belanghebbenden te betrekken bij het maken van de onderzoeksagenda voor Horizon 2020 van de Europese Commissie. Nu worden de onderzoeksagenda’s veelal gedomineerd door wetenschappers en beleidsmakers. Burgers zijn amper betrokken en het gaat weinig over het dagelijks leven. In dertig Europese landen mogen zo’n duizend deelnemers hun visie op de toekomst geven.”

Hoe zijn de deelnemers geselecteerd?

“We streven naar verscheidenheid, maar het is geen representatieve vertegenwoordiging van alle burgers in Europa. We hebben mensen gevraagd van verschillende leeftijden en verschillend opleidingsniveau. Ook hebben we gekeken waar mensen wonen, platteland of stad, en wat hun beroep is. Werklozen en studenten zijn ook gevraagd mee te doen. Alleen mensen die politiek actief zijn en bepaalde onderzoekers hebben we uitgesloten.”

Hoe hebben jullie al die toekomstvisies geïnventariseerd?

“In de eerste fase zijn er in ieder land workshops georganiseerd waarin toekomstvisies werden gemaakt. Om tot het minimum van 36 deelnemers te komen, hebben we 48 Nederlanders uitgenodigd. Daarvan zijn er boven verwachting veel gekomen; we hadden maar liefst 44 deelnemers. In België lag dat aantal lager. De workshop in Brussel vond plaats net na de aanslagen in Parijs, op het moment dat het terreuralarm van kracht was en het openbare leven vrijwel stil lag. De bijeenkomst is wel doorgegaan en 23 mensen waren toch komen opdagen. Mooi om te zien dat het zo leeft onder mensen.”

Hebben de vluchtelingencrisis en terreurdreiging niet ontzettend veel invloed op de uitkomsten?

“In Nederland hebben deze ontwikkelingen geen belangrijke stempel gedrukt op de workshop. We willen toekomstvisies formuleren voor een toekomst die dertig tot veertig jaar voor ons ligt. Mensen konden goed vooruitkijken en waren niet bezig met de problematiek van nu. Ze moesten vanuit hun eigen dagelijks leven een miniverhaal schrijven over een onderwerp in de toekomst. Dat heeft duizend interessante verhalen opgeleverd van Europese burgers. Uit deze verhalen is per land een zestal verhalen in groepsverband uitgewerkt tot een toekomstvisie.”

Waar staat het project nu?

“We hebben de eerste fase afgerond. Dat heeft per land een rapport opgeleverd met de zes belangrijkste visies. Al deze rapporten zijn te raadplegen op de website van CIMULACT. Het is wel interessant om te kijken naar culturele invloeden en verschillen.”

Wat zijn de belangrijkste bevindingen in Nederland?

“De Nederlandse deelnemers leggen onder meer een belangrijke focus op gelijkheid, mensen willen meer zeggenschap over hun eigen ontplooiing en gebruik van middelen. Iedereen in de wereld moet een opleiding kunnen volgen, zonder drempels en belemmeringen van het systeem. Gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de eigen buurt vinden de deelnemers ook belangrijk. Dat we samen voor elkaar zorgen. Wat abstracter is het idee van vrijheid, waarbij mensen onder meer een nieuw geldsysteem wensen met meer financiële onafhankelijkheid en ook non-monetaire waarden als geluk, gezondheid en vriendschap.”

Hoe gaat het nu verder?

“Tijdens een co-creatieworkshop van 19 tot en met 22 april gaan we met vertegenwoordigers van alle onderzoeksteams en burgers plus een aantal experts een eerste opzet maken voor de onderzoeks agenda. Dit voorstel toetsen we vervolgens in nieuwe workshops met belanghebbenden en burgers. Ook komt er een online consultatie waarbij iedereen kan reageren op het conceptvoorstel. Het einddoel is een voorstel voor diverse onderzoeksprogramma’s. Dat moet in 2017 klaar zijn.”

“Dat zal blijken tijdens de workshop in april. We hebben er het volste vertrouwen in dat we tot een goed voorstel kunnen komen. In Europa staan we voor universele uitdagingen als het gaat om onderwerpen als educatie, mobiliteit en duurzaamheid.”

Door Tefke van Dijk