Power 4 Gezond Zwanger

De Power 4 Gezond Zwanger interventie bestond uit vier gesprekken over voeding vanuit een empowerment-perspectief. Het unieke aspect van de interventie was de integratie van empowerment-principes met praktische ondersteuning, gefaciliteerd door zowel verloskundigen als diëtisten. Het programma in co-creatie met zwangere vrouwen, verloskundigen, diëtisten en andere stakeholders uit de geboortezorg ontwikkeld.

De interventie bestond uit vier voedingsgesprekken:

• Een eerste gesprek (10-15 minuten) met de verloskundige om inzicht te krijgen in het perspectief van de zwangere vrouw op gezonde voeding tijdens de zwangerschap
• Een gesprek (30-45 minuten) met de diëtist die voortbouwde op het eerste gesprek en dieper inging op persoonlijke uitdagingen
• Twee reflectiegesprekken (10-15 minuten elk) met de verloskundige om de voortgang te bespreken

In alle gesprekken stond empowerment centraal, waarbij Motiverende Gespreksvoering werd gebruikt om de motivatie, zelfredzaamheid en persoonlijke controle van vrouwen te versterken. De zwangere vrouw werd gezien als expert van haar eigen leven, waarbij de zorgverleners vooral als facilitators optraden. Voor professionals was een uitgebreide handleiding beschikbaar met voorbeeldvragen, casuïstiek, informatie over Motiverende Gespreksvoering en een visuele gesprekskaart.

Het onderzoek werd uitgevoerd in de vorm van een cluster randomized controlled trial met een interventiegroep en een controlegroep. Aan het onderzoek deden 16 verloskundige praktijken uit Nederland mee, met in totaal 342 deelnemende zwangere vrouwen. De dataverzameling vond plaats tussen januari 2022 en april 2023.

Effectevaluatie
In de effectevaluatie hebben we de invloed van Power 4 Gezond Zwanger op verschillende uitkomstmaten onderzocht:
- Voedingskwaliteit: De totale voedingskwaliteit verbeterde significant in de interventiegroep vergeleken met de controlegroep. Met name de scores voor vitamine D, jodium en vis lieten verbeteringen zien.
- Empowerment: Empowermentscores bleven over het algemeen gelijk. Wel gaven vrouwen die Power 4 Gezond Zwanger volgden aan dat ze meer kennis hebben over een gezonde gewichtstoename tijdens de zwangerschap.
-Andere gezondheidsuitkomsten: We hebben ook gekeken naar kwaliteit van leven, sense of coherence en zelf-ervaren gezondheid, die stabiel bleven gedurende de zwangerschap.

Procesevaluaties
Naast de effectevaluatie hebben we ook meerdere procesevaluaties uitgevoerd om de ervaringen en perspectieven van alle betrokkenen in kaart te brengen:
1. Evaluatie onder zwangere vrouwen: Uit de interviews met deelnemende vrouwen bleek dat zij het programma zeer waardeerden. Ze benoemden specifiek de waarde van gepersonaliseerd voedingsadvies van diëtisten en de ondersteunende rol van verloskundigen. Vrouwen voelden zich geëmpowerd om zelf gezonde voedingskeuzes te maken.
2. Evaluatie onder zorgprofessionals: Verloskundigen en diëtisten rapporteerden een verbeterde samenwerking en een dieper inzicht in elkaars expertise. Diëtisten vonden het waardevol om in de zorg tijdens de zwangerschap betrokken te worden en vrouwen te ondersteunen bij hun specifieke situatie, terwijl verloskundigen meer vertrouwen kregen in hun vermogen om voedingsadvies te geven.
3. Implementatie-evaluatie: De flexibiliteit van het programma bleek een cruciale succesfactor. Praktijken konden het programma aanpassen aan hun eigen werkwijze, wat de haalbaarheid in verschillende settings vergrootte.

De combinatie van deze evaluaties geeft een volledig beeld van zowel de effectiviteit als de praktische implementatie van het Power 4 Gezond Zwanger programma, en biedt waardevolle inzichten voor toekomstige implementatie in de reguliere verloskundige zorg.

We hebben onderzocht of meer aandacht voor voeding tijdens de zwangerschap helpt om gezonder te eten en zich goed te voelen. Dit onderzoek is inmiddels afgerond en heeft aangetoond dat extra voedingsgesprekken inderdaad een positief effect hebben op de voedingskwaliteit van zwangere vrouwen. Wil je meer lezen over de specifieke uitkomsten? Het Power 4 Gezond Zwanger onderzoek heeft geleid tot meerdere wetenschappelijke publicaties:

• van Lonkhuijzen, R. M., Cremers, S., de Vries, J. H. M., Feskens, E. J. M., & Wagemakers, M. A. E. (2022). Evaluating‘Power 4 a Healthy Pregnancy’ (P4HP) – protocol for a cluster randomized controlled trial and process evaluation to empower pregnant women towards improved diet quality. BMC Public Health, 22(1), 148. https://doi.org/10.1186/s12889-022-12543-z
• van Lonkhuijzen, R. M., de Vries, J. H. M., Brouwer-Brolsma, E., Cremers, S., Faessen, J. P. M., Feskens, E. J. M., & Wagemakers, A. (2025). An empowerment programme to improve diet quality during pregnancy – the Power 4 a Healthy Pregnancy cluster randomised controlled trial. BMC Public Health, 25(1), Article 1. https://doi.org/10.1186/s12889-025-21344-z
• van Lonkhuijzen, R. M., Prins, S., Van Loghem, F., De Vries, J. H. M., & Wagemakers, A. (2025). Pregnant Women’s Experiences With a Collaborative Midwife‐Dietitian Empowerment Programme to Improve Diet Quality. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 38(1), e70027. https://doi.org/10.1111/jhn.70027
• van Lonkhuijzen, R. M., Rustenhoven, H., de Vries, J. H. M., & Wagemakers, A. (2023). The role of the partner in the support of a pregnant woman’s healthy diet: An explorative qualitative study. BMC Pregnancy and Childbirth, 23(1), 760. https://doi.org/10.1186/s12884-023-06072-9
• Van Lonkhuijzen, R. M., Cremers, S., De Vries, J. H. M., & Wagemakers, A. (n.d.). Midwives and dietitians’ perspectives on an empowerment programme to enhance diet quality in pregnant women: A mixed-method study. (submitted)