Tool Waarderen ecosysteemdiensten voor integrale afweging van natuur in planvorming

Wanneer helpt het om de waarde van natuur in geld uit te drukken?

De gedachte achter monetair waarderen van natuur is dat de natuur volwaardig kan worden betrokken bij investeringsbeslissingen. De berekeningen tonen aan welke economische waarde natuur vertegenwoordigt voor welke belanghebbenden. Ecosysteemdiensten kunnen grofweg op twee manieren worden gewaardeerd, op een ecologische en op een functionele wijze. Ecologische waardering kan door de ecosystemen en biodiversiteit te beschrijven bijvoorbeeld naar zeldzaamheid of uniciteit. Deze tool is een functionele methode om effecten van maatregelen op de levering van ecosysteemdiensten monetair te waarderen.

Aansluiting bij MKBA

Voor een monetaire waardering van ecosysteemdiensten wordt gewerkt met indicatoren. Een voorbeeld is dat bij dijkverzwaring de esthetische waarde van het landschap verandert. Voor een huiseigenaar verandert het uitzicht over de rivier wat invloed heeft op zijn woongenot. Als indicator kan dan verschil in verkoopwaarde van huizen met en zonder uitzicht worden gekozen om het effect op het woongenot te waarderen. Een veelgebruikte methode om kosten en baten inzichtelijk te maken is de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA). In deze tool is de waardering van ecosysteemdiensten gentegreerd in de MKBA-systematiek.

Praktijk: ecosysteemdiensten van vooroevers in het IJsselmeer

In een onderzoek naar het gebruik van ecosysteemdiensten is nagegaan wat de maatschappelijke effecten zijn van het vergroten van de waterveiligheid door het verzwaren van de dijken langs het Marker- en IJsselmeer en van een alternatief waarbij vooroevers worden aangelegd. De vooroever remt de golfslag af, waardoor de dijk niet of minder hoeft te worden verhoogd. Vooroevers kunnen langs tien tot veertig procent van de dijken worden aangelegd. De vooroevers leveren nieuwe ecosysteemdiensten doordat er een moerasgebied ontstaat waarin waterplanten het water zuiveren en bijzondere planten en dieren kunnen leven. Bovendien pakken vooroevers gunstig uit voor watergebonden recreatie en verhogen ze het woongenot van mensen die langs de dijken wonen. Het verschil in waarde tussen de varianten werd berekend op minimaal 78 tot maximaal 367 miljoen. Daar kan nog eens 11 tot maximaal 77 miljoen bij worden opgeteld voor de lagere kosten van aanleg van vooroevers ten opzichte van dijkverhoging.