Systemen doorgronden met computermodellen

“Maatschappelijke organisaties oefenen druk uit om diervriendelijker te produceren. Dat leidt tot technologische veranderingen, zoals de ontwikkeling van duurzame stalsystemen”, verklaart Tim Verwaart van het LEI. Bij diervriendelijkere productie spelen ook belangen mee van de veehouderijen, slachterijen, supermarkten en consumenten. De investeringsmogelijkheden van boeren en de keuzes van consumenten zijn belangrijk, evenals de manier waarop de keten is georganiseerd.

 “De computermodellen, zogeheten agent-based models, helpen ons om de interactie tussen de verschillende processen te doorgronden. Daardoor kunnen we de mogelijke gevolgen van maatregelen beter begrijpen”, legt Verwaart uit. De agents zijn stukjes software die individuen representeren en die verschillend reageren op veranderingen in een systeem. Zo kunnen onderzoekers zowel het gedrag van individuen als de systemen waarin ze functioneren bestuderen. In één simulatiemodel kan kennis uit bijvoorbeeld economische, technologische, ecologische en sociale wetenschappen worden gecombineerd. Dat levert meer inzicht op dan via een benadering vanuit één discipline.

 “Dit is een jong vakgebied dat wereldwijd nog in de kinderschoenen staat”, aldus Verwaart. In een onderzoeksprogramma naar ‘complexe adaptieve systemen’ verkennen we samen met de andere onderdelen van Wageningen UR de mogelijkheden. Er worden modellen gemaakt rondom veranderingen in landgebruik, verspreiding van de aardappelziekte phytophthora en agrarisch natuurbeheer. Ook ontwikkelen we met het Centraal Veterinair Instituut een model van de verspreiding van de ziekenhuisbacterie MRSA in de varkenshouderij. Dat model combineert de ontwikkeling van antibioticaresistentie met het gedrag van veehouders en dierenartsen. Verwaart: “Ingrepen in zo’n complex systeem hebben vaak voorziene en onvoorziene gevolgen. Met het model kunnen we, samen met belanghebbenden, mogelijke effecten inventariseren.”