African Food Fellowship verbindt nieuwe generatie leiders voor verandering in het voedselsysteem

"Er zijn genoeg goede bedoelingen, strategieën en agenda's om voedselsystemen in Afrika te veranderen", zegt Joost Guijt, directeur van de African Food Fellowship en kennismanager bij Wageningen Centre for Development Innovation van Wageningen University & Research. "Het probleem is de implementatie. We hebben een nieuwe generatie leiders in de Afrikaanse agrofoodsector nodig om plannen om te zetten in echte systeemveranderingen en om daar ook pal voor te staan."

Die nieuwe generatie komt nu samen in de African Food Fellowship. In 2021 begonnen twee groepen van elk dertig professionals als Fellow aan het Food Systems Leadership Programme in Kenia en Rwanda, die na 10 maanden konden afstuderen in hun land. Vorig jaar zijn twee nieuwe groepen van 40 deelnemers gestart. Het doel van het initiatief is de deelnemers te helpen samen te werken aan verschuivingen in beleid, macht, investeringen en uitvoering. Guijt:"We hebben veel aandacht besteed aan hoe je inhoud geeft aan transformatie van voedselsystemen en hoe leiders daarnaar kunnen handelen. Vervolgens gaan we met de Fellows aan de slag om die inhoud in hun dagelijkse werk toe te kunnen passen."

Hechte gemeenschap

Twee jaar na de start is er volgens Guijt veel bereikt: "Allereerst zien we dat de Fellows zich veel nadrukkelijker profileren als leiders van de voedselsysteemtransitie. Ze kijken fundamenteel anders naar de betekenis van hun werk. Velen werken niet langer aan op zichzelf staande problemen in het voedselsysteem, maar richten zich nu meer op de drijvende krachten achter systeemverandering. Even belangrijk is dat er een sterke wederkerigheid is ontstaan tussen de Fellows in beide landen. Zij voelden zich vaak alleen en onzeker in hun rol en wisten weinig of niets van elkaars bestaan. Omdat zij elkaar via het Fellowship hebben gevonden, putten zij kracht en ideeën uit het contact met elkaar. We zien veel kruisbestuivingen die er voorheen niet waren."

Onder de indruk van het niveau

Bij de start twee jaar geleden was de grote vraag voor Guijt of het zou lukken om de mensen met de juiste kwaliteiten te vinden voor de Fellowship in Kenia en Rwanda. Alle twijfels daarover zijn weg, zegt hij: "Het kostte geen enkele moeite om getalenteerde en deskundige mensen te selecteren. Ik ben diep onder de indruk van het niveau van de deelnemers." Voor de komende jaren maakt hij zich dan ook geen zorgen: "Het plan is om minstens de komende vijf jaar elk jaar in beide landen een nieuwe groep te starten. Op die manier zal de Fellowship elk jaar met een nieuwe laag worden uitgebreid."

Beter omgaan met belanghebbenden

Ruth Lewo Mwababu, bedrijfsontwikkelaar in de Keniaanse aquacultuursector, is Aquaculture Fellow van het African Food Fellowship. In haar werk heeft ze veel baat bij het programma, zegt ze: "Allereerst heeft het Fellowship mij nieuwe vaardigheden en capaciteiten bijgebracht om met complexe vraagstukken om te gaan. Als je aquacultuur naar lokale gemeenschappen wilt brengen, heb je met veel partijen te maken: van boeren, de lokale overheid en beleidsmakers tot inputleveranciers. Dankzij het Fellowship-programma kan ik beter met deze belanghebbenden individueel en als groep omgaan. Ik zoom uit, zoom in en breng partijen weer aan tafel."

Mwababu moedigt vooral technische professionals uit het middensegment van het voedselsysteem aan zich kandidaat te stellen voor het African Food Fellowship. Die hebben volgens haar de nodige sectorervaring en onderkennen de uitdagingen waar het om gaat: "Als je wilt groeien en je capaciteiten wilt uitbreiden, dan is dit Fellowship iets voor jou. Vooral als je een open geest hebt en de ambitie om een kritische denker te worden. Het helpt als je al met verschillende agrarische subsectoren hebt gewerkt."

"Sterk netwerk nodig"

"We zijn allemaal met elkaar verbonden", is de belangrijkste les voor Aime Kayumba, Access to Nutrition Fellow in Rwanda.Kayumba, oprichter en CEO van het Rural Development Initiative in zijn land, heeft geleerd dat je een sterk netwerk nodig hebt om impact te maken. Daarom gebruikt hij zijn netwerk voor capaciteitsontwikkeling bij boeren en om hen in contact te brengen met de markt: "We ondersteunen hen bij de productie en zorgen er tegelijkertijd voor dat ze toegang krijgen tot een betrouwbare markt."

"Het is geen eitje"

Voor de Keniaanse Monica Githige, Agri-Finance Fellow, heeft het leiderschapsprogramma al een grote impact op haar professionele carrière. Haar huidige functie heeft ze er bijvoorbeeld aan te danken: "Ik werd voor mijn nieuwe functie gevonden op basis van mijn rol in het Fellowship."

Haar advies aan professionals die overwegen zich in te schrijven voor het programma? "Wees aanwezig, het is geen eitje. Je moet zelfdiscipline hebben en bereid zijn de handen uit de mouwen te steken. En je moet vooral openstaan om van anderen te leren. Maar dan staat je een geweldige tijd te wachten."