Van stagiaire tot masterstudent

Mariana groeit op in Gaia, Portugal. Nadat ze haar BSc heeft behaald aan de universiteit van Aveiro, verhuist ze in 2016 naar Wageningen om werkervaring op te doen als onderzoeker bij Plant Research International (PRI). Na haar stage moedigen collega's bij PRI haar aan om in Nederland te blijven en een masteropleiding te volgen aan Wageningen University & Research (WUR). Een logische stap aangezien PRI onderdeel uitmaakt van WUR.

"Ik heb bij PRI zoveel geleerd. Toen ik mijn collega's vertelde dat ik terug wilde naar Aveiro om een master te volgen, zeiden ze: 'WUR is de beste universiteit binnen je vakgebied, waarom zou je teruggaan naar Portugal?' Die avond heb ik een belangrijke beslissing genomen." Ze besloot te blijven, maar financieel gezien was een studie in het buitenland een hele opgave voor haar en haar familie. Om in 2017 toch te kunnen starten met haar master in Plantenwetenschappen werkt ze onder andere in verschillende restaurants in Wageningen en schrijft ze voor de International Students Blog van WUR.

Van Brazillië terug naar Wageningen

Dan verlaat Mariana Wageningen een tijdje. Ze verhuist in 2018 naar Brazilië om een specialisatie in entomologie te volgen. In 2019 behaalt ze haar masterdiploma Plantenwetenschappen aan WUR en keert ze terug naar Portugal waar ze als stagiaire werkt bij het Ministerie van Landbouw.

Hoewel ze in 2021 een beurs krijgt om in de Verenigde Staten aan de slag te gaan, besluit Mariana om als onderzoeker terug te keren naar Wageningen. Deze terugkeer naar de vertrouwde omgeving van het Radix biedt haar de uitdaging waarnaar ze op zoek is: samenwerken met verschillende instituten en stakeholders. Tijdens haar onderzoek naar de menselijke ziekteverwekker Aspergillus fumigatus en de kwestie van de toenemende azolen-resistentie in composthopen, komt ze in contact met verschillende stakeholders van het azolen-ecosysteem. Deze samenwerking met boeren, politici, artsen en consultants biedt Mariana de mogelijkheid om de verschillen in dit ecosysteem dieper te onderzoeken en een nieuwe richting in te slaan met haar onderzoek.

Brug tussen wetenschap en ondernemerschap

Haar enthousiasme over haar terugkeer naar Wageningen en het nieuwe onderzoek naar Aspergillus fumigatus en de stakeholders ten spijt, ontvangt ze maar voor één jaar financiering. Dat is dan ook de reden dat Mariana zich verdiept in het ondernemerschapsecosysteem in Wageningen. Haar eerste bedrijf groeit snel en vestigt zich officieel in Nederland. Via PlantWizard waar ze medeoprichter en CEO van is, kan Mariana haar wetenschappelijke kennis combineren met haar ondernemersvaardigheden. Haar start-up wordt bovendien direct genomineerd voor de AtlasInvest Entrepreneurship Grant die University Fund Wageningen toekent om innovatieve ondernemers op weg te helpen.

Van laborant naar promovendus

Haar enthousiasme om de relaties tussen stakeholders in dit ecosysteem verder te onderzoeken, in combinatie met haar achtergrond als ondernemer, maakt dat ze in 2023 besluit om een promotietraject te starten. Maar haar onderzoek is geen gewoon promotietraject. Ze realiseert zich al snel dat interdisciplinair onderzoek vanuit een sociaal-wetenschappelijk perspectief buiten het laboratorium om, van essentieel belang is om de door haar team waargenomen niveaus van azolen resistentie diepgaand te kunnen begrijpen. Hoewel de switch van laborant naar promovendus niet gepland is, net zoals toen ze besloot een masteropleiding te volgen aan WUR, is het een vrij natuurlijke en logische overgang.

"De eerste keer dat mijn begeleiders begonnen over een promotietraject, was mijn antwoord nee, dank je. Ik had weinig goede herinneringen aan mijn tijd als promovendus in Spanje en ik twijfelde dus of ik zoiets nog een keer wilde, ook al was het bij WUR. Aan de andere kant wist ik dat ik hoe dan ook een keuze moest maken: doorgaan als onderzoeker of me verder richten op het bedrijf en het team waar ik zo trots op was. Maar bij WUR werkte ik aan – voor mij – een van de meest interessante onderzoeksonderwerpen ooit. En het diploma zou me helpen om een van mijn persoonlijke levensdoelen te bereiken, namelijk een carrière als docent.

Mijn begeleiders hebben een belangrijke rol gespeeld om uiteindelijk toch ja te zeggen. Het is dankzij hen dat ik mijn promotietraject bij WUR ben gestart. Tegenwoordig is het lastig om oprechte mensen te vinden, ongeacht in welke sector je werkzaam bent. Daarom ben ik zo blij dat ik de afgelopen twee jaar heb mogen werken met Dr. Bas Zwaan en Dr. Sijmen Schoustra. Ze hebben mijn hoop op een academische carrière nieuw leven ingeblazen, waarbij ik wetenschappelijk onderzoek kon blijven doen."

Momenteel werkt Mariana aan haar proefschrift 'Breaking the Aspergillus Code: an interdisciplinary approach' met ELS (Dr. Yvette Baggen) en CVI (Dr. Gitte Schober) waarbij ze onderzoek doet naar A. fumigatus als model voor impactvoller onderzoek naar pathogene schimmels.

Inspiratie en passie

Het boek 'The Pasteurization of France' was de grootste bron van inspiratie voor Mariana om kennis van onder andere genetica, ondernemerschap en onderwijs te combineren tijdens haar wetenschappelijke reis.

"Pasteur heeft me geïnspireerd om te willen bijdragen aan verschillende gebieden en om mijn interdisciplinaire vaardigheden en passie voor verschillende gebieden te omarmen in plaats van weg te stoppen. Dankzij hem zie ik mezelf niet alleen als Mariana de onderzoekster, maar ook als Mariana de ontdekster, die nieuwsgierig is naar de wereld, de natuur en de bijbehorende menselijke verbindingen."

Omdat lesgeven haar passie is, volgt Mariana naast haar onderzoek een opleiding tot docent en trainer informeel leren. Daarnaast draagt ze als academisch adviseur bij aan het onderwijs van WUR en ondersteunt ze cursussen en workshops op het gebied van ondernemerschap.

Terugkeer naar Portugal

Ze kijkt met trots en met een voldaan gevoel terug op haar tijd aan WUR, maar negen jaar nadat ze Portugal voor het eerst achter zich liet, kijkt Mariana er nu naar uit om haar promotietraject in Wageningen af te ronden en zich vervolgens te concentreren op haar NGO en de bouw van een permacultuurschool in Portugal.

"Soms zijn we zo gefocust op het hebben van impact op de wereld, of dat nou is met ons onderzoek of onze start-up, dat we vergeten om een positieve impact te hebben op onze directe omgeving en de mensen om ons heen, zoals onze buurt, buren of iemand die naast ons zit in de bus. Feit is dat ik zonder de steun van mijn familie nooit in het buitenland zou hebben kunnen studeren en dat ik nooit zou hebben bereikt wat ik nu heb bereikt. Onlangs werd bij mijn vader een chronische ziekte vastgesteld en hebben we ook afscheid moeten nemen van enkele familieleden. Dit en het feit dat een carrière in de wetenschap, zeker als vrouw en expat, nog steeds veel van je vraagt, maakt dat ik heb besloten om terug te keren naar Portugal. Nu is het mijn beurt om degenen te steunen die altijd in mij hebben geloofd: mijn familie, mijn vrienden en mijn gemeenschap."