Blog

Blog geboortegebieden grijze zeehonden: De laatste loodjes

Tussen kerst en oudejaarsdag bezochten de onderzoekers de zeehondenkolonie op het eilandje Richel. Het geboorteseizoen nadert zijn eind en dat is te merken. Ook voor de zeehonden zijn het de laatste loodjes die het zwaarst wegen! Voor het vierde jaar op rij bezoeken onderzoekers van Wageningen Marine Research in december de zeehondenkolonies op de Waddeneilandjes Griend en Richel. Elk jaar worden hier de pasgeboren jongen geteld en de volwassen dieren gefotografeerd. Zo kan onderzocht worden of de vrouwtjes steeds op dezelfde plek hun jong krijgen.

Storm

Het is prachtig winterweer wanneer we voet aan land zetten op het Waddeneilandje Richel. Er staat bijna geen wind en we staan lekker in de zon. Enkele dagen geleden, tijdens de kerstdagen, stormde het behoorlijk. Een noordwesterstorm tijdens het geboorteseizoen is nooit goed nieuws. Door de wind stuwt het water extra hoog op waardoor de geboorteplekken kunnen overstromen en de pups in het water terechtkomen. In het natuurgeweld kunnen ze dan vroegtijdig van hun moeder gescheiden raken. Bovendien is de dikke witte vacht van de pups perfect voor het land, maar niet om te zwemmen.

De witte vacht van een zeehondenpup is perfect voor op het land, maar niet om te zwemmen..
De witte vacht van een zeehondenpup is perfect voor op het land, maar niet om te zwemmen..

Gespeend

Deze storm kwam gelukkig vrij laat in het seizoen. Daardoor waren verreweg de meeste zeehondenpups al gespeend en niet meer afhankelijk van hun moeder. Veel van hen waren al verhaard en hadden dus geen last van de witte vacht in het water. Pasgespeende pups blijven de eerste weken in hun eentje op de kant liggen. Ze teren op de dikke vetlaag die ze dankzij de moedermelk hebben gekregen. Ze verliezen hun lange haren en hun lichaam maakt zich gereed voor een leven op eigen benen. Pas als het zover is, gaan ze te water en leren zichzelf vis vangen. Als deze jonge dieren door storm in de golven belanden, kunnen ze het prima redden mits ze weer op een goede en rustige plek aan land komen.

Gespeende pups in de duintjes.
Gespeende pups in de duintjes.

Mottige pups

Op Richel zien we vooral gespeende pups. Sommige zien er mottig uit omdat ze aan het verharen zijn. Her en der steken er nog wat witte, pluizige dotten haar uit hun nieuwe, glimmend grijze vacht. Het lijkt soms alsof de pup zijn witte jas gewoon uit zou kunnen trekken. We zien nog maar een enkel zogend jong. Het eind van het geboorteseizoen is duidelijk in zicht.

Verhaarde jonge zeehond
Verhaarde jonge zeehond

Uitputtingsslag

Het baren en voeden van een pup is een hele uitputtingsslag voor een grijze zeehond. De zoogtijd duurt relatief kort, zo’n 2-3 weken, maar is behoorlijk intensief. In die korte tijd moeten de jonge zeehonden ongeveer 20 kilo aankomen, zo’n kilo per dag dus! En dat moet allemaal van de moedermelk komen. Tijdens de zoogperiode eten de vrouwtjes niet. De melkproductie gaat van de eigen reserves af. Niet zo gek dus dat de vrouwtjes na drie weken helemaal aan het eind van hun Latijn zijn en met ongeveer 30% van hun gewicht eraf hun jong verlaten.

De meeste pups zijn lekker dik, de vrouwtjes zijn behoorlijk vermagerd.
De meeste pups zijn lekker dik, de vrouwtjes zijn behoorlijk vermagerd.

Andere prioriteiten

Vanaf dat moment hebben de vrouwtjes andere prioriteiten. Ze gaan achter de mannen aan! Om volgend jaar weer een jong te kunnen krijgen, moet er natuurlijk gepaard worden met een geschikt mannetje. Niet voor niets liggen de dames in de territoria van zo’n sterke vent! Nu tijdens de laatste dagen, zijn ook de mannetjes behoorlijk uitgeput. We kunnen het dan ook ergens wel begrijpen wanneer we een zeehondenvrouwtje duidelijk avances zien maken, maar het mannetje niet echt aanstalten meer maakt. Ook voor hem was het een zwaar seizoen…. hij lijkt echt geen zin meer te hebben!

Ook voor de mannen is deze tijd van het jaar dus behoorlijk zwaar. Het bewaken van een territorium tegen de concurrenten kostte ze veel energie, maar nu er nog maar weinig vrouwtjes zijn, is het echt knokken voor elke bevruchting. Mannetjes verliezen in deze periode bijna evenveel gewicht als de vrouwtjes. De mannetjes die de beste plek hebben veroverd moeten er ook de hele seizoen blijven omdat er zoveel andere kapers op de kust zijn. Even naar zee om een vis te vangen zat er dus de afgelopen weken niet in.

Knokkende mannetjes
Knokkende mannetjes

Laatste sprint

Na de paring kan het vrouwtje weg om weer een jaar lang krachten op te doen voor het volgend seizoen. Maar dat gaat niet zomaar: tientallen mannetjes zonder territorium wachten onderweg op de zandplaat en in het water op hun kans voor een paring. Nu de meeste vrouwtjes al zijn vertrokken, dringen alle mannetjes samen bij de laatste vrouwtjes die proberen te vertrekken. Pas in het water, en een eindje weg van de Richel heeft het vrouwtje rust en kan ze voor het eerst sinds weken weer op zoek naar voedsel.

Vrouwtje wordt belaagd op de zandplaat
Vrouwtje wordt belaagd op de zandplaat

Eind in zicht

Gelukkig is het eind van deze zware tijd voor de volwassen zeehonden nu in zicht. Het seizoen zit er bijna op. Ook voor ons. Dit was ons laatste bezoek van dit jaar aan de geboortekolonies. Wanneer we wegvaren van het eiland zien we het einde letterlijk naderen. Uit het niets varen we een dikke laaghangende wolk in. En zo eindigt ons seizoen zoals het begonnen was. In de mist!

Tot volgend jaar,

Sophie Brasseur, Geert Aarts en Jessica Schop